(«Αγαπητέ εχθρέ, όλα τα δικαιώματα θα μπορούσες να μου τα στερήσεις, αλλά όχι εκείνο του να σε αγαπώ)
Το δικαίωμα να αγαπάς τον εχθρό σου
Ήταν ένα θέμα που προκάλεσε μεγάλη περιέργεια και, αντί να με ενοχλεί, μου έδωσε τη δύναμη να ενθαρρύνω όποιον πρέπει να ζήσει καταστάσεις ακόμη και τις πιο τρομερές και άδικες. Άκουγα να μιλούν για ένα ιδιαίτερο νησί όπου είχαν εξοριστεί όλοι εκείνοι που είχαν διαπράξει εγκλήματα ή σφάλματα σοβαρής φύσεως… Στερημένοι από κάθε δικαίωμα, καταδικασμένοι να ζουν μαζί, να εξαρτώνται ολοκληρωτικά από τους άλλους… Είχαν χάσει τα πάντα, δεν περίμεναν πια τίποτα από κανένα. Ωστόσο έλεγαν ότι ήταν ευχαριστημένοι που έμεναν έτσι μαζί…
Ένας φίλος έμαθε για την κατάστασή τους και ζήτησε να πάει να ζήσει με αυτά τα άτομα. Μου διηγήθηκε ότι έμεινε έκπληκτος από την ηρεμία με την οποία κινιόντουσαν, από την γαλήνη που εξέπεμπαν τα πρόσωπά τους και κυρίως από την ικανότητά τους να ακούνε ο ένας τον άλλο. Δεν υπήρχαν τηλέφωνα για να απαντήσουν, ούτε καμπάνες, ούτε κουδούνια να τους υπενθυμίζουν το ωράριο. Όλα συμβαίνουν απλά και φυσιολογικά μεταξύ των ατόμων που ζουν συνεχώς μαζί.
Ένας από τους κατάδικους δήλωνε ότι ήταν γαλήνιος και ήρεμος και ότι δεν χρειαζόταν να υπερασπιστεί κανένα, ούτε καν τον ίδιο του τον εαυτό… Δεν φοβόνταν ούτε τον θάνατο, επειδή – έλεγε – είχε χάσει τα πάντα, τα αγαπημένα πρόσωπα και την εκτίμηση των άλλων… Δεν μπορούσε να βασιστεί πουθενά για να μπορέσει να προωθήσει κάποιο δικαίωμα. Είχε χάσει κάθε δικαίωμα.
Ζώντας σε ένα τέτοιο κλίμα ξαναβρήκε και γεύτηκε την ομορφιά να εξυπηρετεί τους άλλους χωρίς κανένα συμφέρον, εκτός από το να αισθάνεται ικανοποίηση για την αγάπη που έδινε. Του είχε ανατεθεί το κυλικείο. Ήταν τόσο ευτυχής να εξυπηρετεί που, χαμογελώντας, κινούνταν από την μία πλευρά στην άλλη σχεδόν «χορεύοντας».
Ένας άλλος νησιώτης ήταν τόσο πεπεισμένος για την ενοχή του, που δεν μιλούσε ποτέ άσχημα για κανένα, εκτιμώντας ότι όλοι ήταν καλύτεροι από τον ίδιο.
Όποιος τους είχε βάλει σε αυτό το νησί, είχε την πρόθεση να τους στερήσει κάθε δικαίωμα. Κανένας, όμως, δεν μπορεί, ούτε ποτέ θα μπορέσει να τους στερήσει το δικαίωμα όλων των δικαιωμάτων: να αγαπούν τον δήμιο τους.
Είναι η σκέψη που εκφράστηκε από ένα κρατούμενο, σε μια ευχετήρια κάρτα για το Πάσχα. Κάτω από την εικόνα του Εσταυρωμένου είχε γράψει: Ιδού η Αγάπη: Ο Ιησούς, που ήρθε να ζήσει στο δικό μας νησί, αυτό της ανθρωπότητας, θέλησε να χάσει κάθε δικαίωμα για να διεκδικήσει και να βιώσει το μεγαλύτερο δικαίωμα: να δώσει τη ζωή του για την αγάπη εκείνου που του τη στερεί.
Για μένα μια δυνατή στιγμή που φώτισε τη ζωή μου, ήταν η φράση του Πάπα Ιωάννη Παύλου του δεύτερου, που αναφερόταν στις εφημερίδες, μετά την απόπειρα κατά της ζωής του: «Αγαπητέ εχθρέ, όλα τα δικαιώματα θα μπορούσες να μου τα στερήσεις, αλλά όχι εκείνο του να σε αγαπώ».
