ΤΗΝΙΑΚΟΙ ΣΤΟ ΜΕΤΖΟΓΚΟΡΙΕ
Από μήνες το προγραμματίζαμε, από εβδομάδες το σκεπτόμαστε και τελικά στις 28 Μαΐου του παρόντος έτους, ένα πούλμαν με 50 άτομα (από τα οποία 40 ήταν Τηνιακοί) η παρέα μας ξεκίνησε απ' την Αθήνα με προορισμό την Αλβανία και το Μετζογκόριε, ένα μικρό χωριό της πρώην Γιουγκοσλαβίας. Η πρώτη μέρα ήταν η γνωστή διαδρομή Αθήνα – Ραφήνα – Ιωάννινα. Τη δεύτερη μέρα Παρασκευή 29 Μαΐου διασχίσαμε ολόκληρη την Αλβανία, που σ* αντίθεση απ' ότι νομίζαμε – μια χώρα ξερή και άνυδρη – ήταν καταπράσινη, απέραντη ακαλλιέργητη κοιλάδα. Είδαμε καινούργιους φιδίσιους δρόμους όμορφες σύγχρονες κατοικίες, εντυπωσιακά κτήρια και πολλές ομοιόμορφες, ομοιόχρωμες, πολυώροφες, χωρίς μπαλκόνια – σαν θεόρατα κλουβιά, πολυκατοικίες, που μαρτυρούσαν το πέρασμα απ' το παλαιό στο νέο καθεστώς. Η σύντομη στάση στην πρωτεύουσα – τα Τίρανα – ήταν να επισκεφτούμε τον Καθεδρικό Ναό. Σ' ένα αρχοντικά, καταπράσινο περιβάλλον, στέκονταν καμαρωτή, ολοκάθαρη, ολοκαίνουργια η σύγχρονη κατοικία του Θεού, αφιερωμένη στον Αγ. Παύλο. Το αμφιθεατρικό εσωτερικό του Ναού, που γέμιζε φως από αεράτες εισόδους, το σύγχρονο σχέδιο του που έδενε με το περιβάλλον, εντυπωσιάζει τον επισκέπτη και τον μετατρέπει σε προσκυνητή και τον εισάγει σ' ένα θεϊκό χώρο για προσευχή και πνευματική περισυλλογή.
Μετά από ένα ευχάριστο γεύμα σ' ένα θαυμάσιο εστιατόριο – το Μπραζίλ -που αντάμειψε την κούραση και θεράπευσε το στομάχι, φθάσαμε βράδυ στο ξενοδοχείο. Την τρίτη μέρα – Σάββατο 30 Μαΐου την διαθέσαμε σ' ένα απ' τους στόχους του προορισμού μας, επίσκεψη στη Σκόδρα, η πιο μεγάλη και πιο ευρωπαϊκή πόλη, μετά την πρωτεύουσα τα Τίρανα, Μας εντυπωσίασε η εξέλιξη της και ιδίως ο καθεδρικός της ναός, σημείο αναφοράς για τους ταξιδιώτες και προσκυνητές, Επιβλητικός, σωστός ηλικιωμένος άρχοντας, τριγυρισμένος απ' τα κτήρια της επισκοπής και της ενορίας – κι αυτό ακοίμητο φρουρό – κοιτάζει με καλοσύνη και κατανόηση, σαν πατέρας, όσους τον επισκέπτονται! Σίγουρος για την θέση και την εξουσία του, μετατράπηκε σε σύμβολο αναγεννημένης πίστης, μετά από πολλά χρόνια υποχρεωτικής κρατικής αθεΐας. Όπως όλοι και μείς αισθανθήκαμε μικροί, σ' αυτή την αντάξια κατοικία του Θεού, την πιο μεγάλη στα Βαλκάνια. Μια απέραντη πανύψηλη αίθουσα με μονοκόμματη πολύχρωμη πολύπλοκη οροφή, που κάλυπτε μια επιφάνεια πάνω από 2.500 τετραγωνικά μέτρα, με 200 πάγκους των 7 θέσεων ο καθένας, δηλ. πάνω από 1.400 άτομα καθισμένοι, που κάθε Κυριακή γέμιζε και στις 3 λειτουργίες. Τριάντα χρόνια πριν, αν ερχόσαστε – μας είπε ένας ιερέας -θα βρίσκατε αυτή την εκκλησία γήπεδο μπάσκετ και αθλητικών εκδηλώσεων, όπως την είχε μετατρέψει ο τότε «πατερούλης» του έθνους. Εδώ και χρόνια, «αναστημένη» κι ολοζώντανη, ντύθηκε με θυσίες και προσπάθεια την αρχική της δόξα και τιμή. Εδώ συμμετείχαμε στην απογευματινή λειτουργία και στο τέλος ψάλλαμε όλοι μας το γνωστό ύμνο των τηνιακών προς την Παναγία «Στους πόδας σου πεσμένα, ιδέ Μαρία τα παιδιά σου». Βούιζε ο Ναός από ελληνικές φωνές, θαύμασαν οι παρόντες την αυθόρμητη – πολυφωνική – ξένη χορωδία ενώ η Παναγία απ' το ιερό με το βρέφος στην αγκαλιά της, μας κοίταζε με κατανόηση και αγάπη. Δώσαμε έτσι αρκετή τροφή στη ψυχή μας, το βράδυ είχε σειρά το σώμα. Επισκεφθήκαμε ένα ασυνήθιστο, πρωτότυπο και πρωτόγνωρο χώρο, με τρεχούμενα άφθονα νερά, τεχνικές λίμνες γεμάτες με πέστροφες, παράξενο εσωτερικό και εξωτερικό διάκοσμο, φτιαχτές σπηλιές, γύψινοι εντυπωσιακοί – σαν φυσικοί – σταλακτίτες και σταλαγμίτες, με παράξενη διαρρύθμιση και απρόσμενες συνθέσεις, επίπλων και τοίχων! Η ανθρώπινη φαντασία φτάνει σε μέρη που δεν φαντάζεσαι και την ανακαλύπτεις μόνο, κατόπιν υποδείξεως. Θα μας μείνει αξέχαστο αυτό το σκηνικό, έστω και αν το σφραγισμένο παγωτό σε κυπελάκι το αγοράζεις 5€ και αντίθετα μια μέτρια φρέσκια πλούσια ζεστή πίτσα κόστιζε 2€.
Κι έγινε εσπέρα κι έγινε πρωί, ημέρα τέταρτη του ταξιδιού μας. Το πρωί – 9 π.μ – εκκλησιαστήκαμε στην καινούργια εκκλησία ενός γειτονικού χωριού, τον Αν. Νικόλαο, που η καθολική εκκλησία Πάτρας, είχε συμβάλει στην ανοικοδόμηση της. (Την είχα πρωτογνωρίσει – εδώ και 12 χρόνια ως μια μικρή, στενή, άστεγη, εγκαταλειμμένη – σαν ψυχή καθαρτηρίου – θεατρική αίθουσα, για το μικρό χωριό της περιοχής). Τώρα, σωστή μητέρα, αγκαλιάζει με σιγουριά και αγάπη όλα τα παιδιά της περιοχής, που είναι πάνω από 400 άτομα. Ο νεαρός και συμπαθής εφημέριος εξήγησε στους ενορίτες του, τον λόγο της επίσκεψη μας και τελειώνοντας την λειτουργία ψάλλαμε και δω τον ύμνο στην Παναγία. Ακολούθησε ξενάγηση στην καινούργια κατοικία του εφημέριου και ένα ποικίλο απλό κέρασμα, στην μικρή καινούργια ενοριακή αίθουσα. Η συνέχεια, της ημέρας του Κυρίου (Κυριακή) ήταν ποικίλη. Μια επίσκεψη στην πρώτη εκκλησία αφιερωμένη στην Αγία Μητέρα Τερέζα. Στο κέντρο – τη πλατεία του χωριού – δέσποζε το μπρούτζινο, σε φυσικό μέγεθος άγαλμα, με έντονα τα χαρακτηριστικά της αγωνιζόμενης Αγίας των φτωχών. Δίπλα η εκκλησία ολοκαίνουργια, οκτάγωνη, επιβλητική, καμάρωνε για τη θέση και το μέγεθος, αντάξιο της πνευματικής αξίας της συντοπίτισσας Αγίας. Μπήκαμε με σεβασμό, αγάπη και πίστη στην κατοικία του Θεού. Όλους μας εντυπωσίασε η μαρμάρινη Αγία Τράπεζα, που τόσο καλλιτεχνικά, συμβόλιζε τον τάφο του Χριστού, το άνοιγμα της γης και στο βάθος ανάμεσα σε ανάγλυφες μαρμάρινες φλόγες να βγαίνει απ' τον τάφο ο Αναστημένος Χριστός. Πριν το γεύμα, πίνοντας καφέ, σ' ένα καταπράσινο τοπίο, θαυμάζαμε τη γαλάζια τεχνητή λίμνη – ένα τεράστιο νοητό χταπόδι – που τα πλοκάμια του έμπαιναν στα γύρω χωράφια, και πότιζαν, κήπους, ανθρώπους και ζώα. Κι άλλα – πλοκάμια – ταξίδευαν πολλά χιλιόμετρα και γίνονταν θαλάσσιος δρόμος για πλωτά πλοία που έφταναν μέχρι την πρώην Γιουγκοσλαβία.
Μετά το μεσημεριανό φαγητό, σ' ένα φιλικό εστιατόριο, κατάλληλα στολισμένο με μουσική και τραγούδια της πατρίδας μας, φτάσαμε στο ξενοδοχείο για μια μικρή ανάπαυση και να βάλουμε «τα καλά μας» για να λάβουμε μέρος στη γιορτή της Παναγίας «Βασίλισσας τους Κόσμου» που ήταν αφιερωμένη η εκκλησία του χωριού που βρισκόμαστε. Θαυμάσαμε τη συρροή του κόσμου απ' τα γύρω χωριά και την έντονη παρουσία νέων και παιδιών. Την προσοχή μας τράβηξε η θαυμάσια μεικτή χορωδία, με έγχορδα μουσικά όργανα με τοπικούς ύμνους. Το φιλικό και δωρεάν γεύμα που μας πρόσφερε ο εφημέριος σε μια εντυπωσιακή αίθουσα, με χορό και τραγούδια ήταν ή σφραγίδα της παραμονής μας στην χώρα των αετών, την Αλβανία.
Πρώτη Ιουνίου – Δευτέρα πολύ πρωί μπαίναμε στη χώρα με τα ψιλά καταπράσινα μαύρα βουνά, το Μαυροβούνιο. Μια μέρα πορείας για να διασχίσουμε μεγάλες ρεματιές, πράσινες πλαγιές, απότομα βουνά, παραδοσιακά χωριά και άγνωστες πόλεις. Κουρασμένοι βράδυ φθάσαμε στη χώρα του προορισμού μας το Μετζογκόριε. Ένα καλό γεύμα και ένας καλός ύπνος, θεράπευσαν την πείνα και την κούραση. Ξυπνήσαμε στη γη της επαγγελίας μετά απ' τη χθεσινή πορεία στην έρημο! Είχαμε μόνο μια μέρα στη διάθεση μας για να δούμε το χώρο με τα υπερφυσικά γεγονότα. Με το χάραμα, αρκετοί επισκέφθηκαν το λεγόμενο «λόφο των εμφανίσεων». Χωρίς αστραπές βροντές και καταιγίδες όσοι ήθελαν άκουσαν τη φωνή της Μαρίας μέσα τους. Εξ' άλλου γνωρίζουμε ότι ο Θεός μιλά εκεί που σωπαίνουν οι άνθρωποι. Εκείνο που θα μείνει αξέχαστο σε όλους και τους πιο δύσπιστους, είναι η σκηνή της υπαίθριας πλατείας, που με ευλάβεια, ησυχία και πίστη, χιλιάδες πιστοί απ' όλο τον κόσμο, κάθε ηλικίας και χρώματος, συμμετείχαν στην θεία λειτουργία, που τέλεσαν πάνω από 100 ιερείς (μεταξύ αυτών και ο γραφών) σε ειδικό χώρο. Άλλοι σε καθίσματα κάτω απ' τον ήλιο, κι άλλοι όρθιοι στη σκιά των δέντρων που ήταν τα σύνορα της αυθόρμητης τοπικής πνευματικής επιστράτευσης. Το κλείσιμο και το αποκορύφωμα της παραμονής μας στη «πόλη των θαυμάτων» ήταν στην ίδια πλατεία η νυκτερινή προσκύνηση της Αγίας Ευχαριστίας με τα ίδια γνωρίσματα της πρωινής τελετής με ιδιαίτερη σφραγίδα, τη σιωπή και την ησυχία της νύκτας, που παρά τη παρουσία χιλιάδων προσκυνητών, ακουγόταν μόνο το πέταγμα των εντόμων. Όλη τη νύχτα η ψυχή μας ποτιζόταν απ' τη χάρη του Θεού, που δέχθηκε με τη συμμετοχή στη τελετή της μέρας.
Σύμφωνα με το πρόγραμμα πολύ πρωί πήραμε το δρόμο της επιστροφής, αλλά, όπως οι μάγοι, απ' άλλη κατεύθυνση. Διασχίζοντας τις αξέχαστες, γαλάζιες, ήρεμες απέραντες Δαλματικές Ακτές με μια δίωρη στάση στο φημισμένο για το φρούριο του Ντουμπρόβνικ, νύχτα φτάσαμε στο προορισμό μας.
Πριν κλείσω αυτό το ημερολόγιο θέλω να ευχαριστήσω, τη Ρόζα, πού ήταν ο κινητήριος μοχλός για να επισκεφθούμε το Μετζογκόριε, τον Μάνθο που με φροντίδα και προσοχή αποδείχθηκε τίμιος και πιστός διαχειριστής του ταμείου της εκδρομής, τον Πέτρο, τον άριστο και άμεσο μεταφραστή των εκδρομέων για κάθε ευρωπαϊκή γλώσσα, τη Μαρία – Πια που με τον «πλοηγό» της μας βοήθησε να βγαίνουμε εύκολα απ' το λαβύρινθο των άγνωστων χωριών και πόλεων, και τον Απόστολο, τον οδηγό, που με υπομονή και χαμόγελο «σήκωσε» για μέρες τις παραξενιές και τα προβλήματα ενός παρόμοιου ταξιδιού.
Υ.Γ: Όσοι επιθυμούν, να ζήσουν ή να ξαναζήσουν αυτή την πνευματική περιπέτεια, αν θέλει ο Θεός θα ξαναγίνει την ίδια περίοδο με παρόμοια διαδρομή, με περισσότερη εμπειρία. Ετοιμασθείτε από τώρα. Βάζετε στον κουμπαρά 1€ κάθε μέρα και η εκδρομή θα σας έρθει σχεδόν δωρεάν, «Όσοι πιστοί προσέλθετε.,.»
Π. Μάρκος Βιδάλης
