31 Μαΐου 2023 Βρυσί,
Προσευχή στην Παναγία για την επιτυχία της Συνόδου των Επισκόπων τον Οκτώβριο του 2023.
Εισαγωγή.
Αγαπητοί μου αδελφοί και αδελφές εν Χριστώ Ιησού,
Σήμερα, στην εορτή της Επισκέψεως της Θεοτόκου Μαρίας στην Αγία Ελισάβετ, την τελευταία ημέρα του μήνα που είναι αφιερωμένος στην Παναγία, ως Εκκλησιαστική Επαρχία έχουμε συγκεντρωθεί εδώ, στο Θεομητορικό μας προσκύνημα στο Βρυσί, για έναν ιδιαίτερο σκοπό. Ο Άγιος Πατέρας μάς έχει προσκαλέσει κάθε έναν από εμάς να αναζητήσει τη συνοδευτική και μεσιτική παρουσία της Υπεραγίας Θεοτόκου, Μητέρας του Θεού και Μητέρας της Εκκλησίας, για να την συντροφεύσει σε αυτό το σημαντικό στάδιο της Συνόδου των Επισκόπων τον Οκτώβριο. Μαζί μας σήμερα προσεύχονται από τη Λούρδη, τη Φάτιμα, τη Γουαδελούπη, τη Βοσνία – Ερζεγοβίνη, την Τσεστοχόβα της Πολωνίας, τη Γουαδελούπη του Μεξικό, τη Λυών, την Ελβετία σε 7 προσκυνήματα, από όλα τα προσκυνήματα της Παναγίας στην Ινδία, από την Σκωτία και την Ιρλανδία, τη Νικαράγουα, τις Φιλιππίνες, τη Μάλτα, την Κόστα Ρίκα, και από πολλά άλλα προσκυνήματα. Κι εμείς, εδώ από το νησί της Παναγίας, την Τήνο, της ζητάμε να μεσιτεύσει στον Υιό της για την επιτυχία της Συνόδου ώστε η συνοδικότητα, η δυναμικότητα και η ζωντάνια να ανανεωθεί στην Παγκόσμια Εκκλησία και σε όλες τις τοπικές εκκλησίες. Προσευχόμαστε ώστε ο Άγιος Πατέρας, η Γραμματεία της Συνόδου, οι επιτροπές προετοιμασίας και διοργάνωσης, οι προσκεκλημένοι και τα μέσα ενημέρωσης να είναι ευλογημένοι με το Πνεύμα της διάκρισης και του φωτισμού. Προσευχόμαστε ώστε να μάθουμε να ενισχύουμε την κοινωνία μας, να εμβαθύνουμε τη συμμετοχή μας και να διευρύνουμε την αποστολή μας. Θα προσευχηθούμε και για την Αρχιεπισκοπή μας, ώστε οι συζητήσεις που είχαμε για την Εθνική και την Ευρωπαϊκή Φάση να γίνουν πράξη και οι καρποί της συνοδικότητας να καρπωθούν σε κάθε εκκλησιαστική πραγματικότητα. Είθε να είμαστε γενναιόδωροι και μεγαλόψυχοι στο συνοδικό ταξίδι.
Ομιλία Αρχιεπισκόπου
Το σημερινό Ευαγγελικό Ανάγνωσμα μας βοηθά να δούμε την Παναγία ως πρότυπο της συνοδικότητας, της συντροφικής πορείας με τον άλλο, δηλαδή της Κοινωνίας, της Συμμετοχής και της Αποστολής.
Ο Ευαγγελιστής Λουκάς φέρνει μπροστά μας την εικόνα της Παναγίας που ταξιδεύει, χαιρετά και διακηρύττει μέσα από τρία ζεύγη ρημάτων: (i) σηκώνεται και πηγαίνει- (ii) εισέρχεται και ασπάζεται (iii) παραμένει και επιστρέφει.
Στην εικόνα που η Μαρία σηκώνεται και πηγαίνει στην Ελισάβετ μας φανερώνεται η Κοινωνία. Μόλις ο άγγελος Γαβριήλ φεύγει από το σπίτι, “η Μαρία σηκώθηκε και πήγε γρήγορα στο σπίτι του Ζαχαρία και της Ελισάβετ”. Το γεγονός περιγράφεται ως επίσκεψη. Πρόκειται για κάτι πολύ περισσότερο από μια απλή επίσκεψη. Σε αυτή την επίσκεψη και τα δύο πρόσωπα υφίστανται μια δραματική μεταμόρφωση, αλλά σε μια οποιαδήποτε επίσκεψη δεν υπάρχει τέτοια μεταμόρφωση. Οι επισκέψεις μπορεί να μην είναι σκόπιμες, αλλά αυτή η επίσκεψη είναι. Ποιος ήταν ο σκοπός της επίσκεψης της Μαρίας στην Ελισάβετ; Ήταν για να επαληθεύσει αυτό που της είχε πει ο άγγελος, ότι η Ελισάβετ στα γηρατειά της συνέλαβε και αυτή γιο, παρότι την νόμιζαν στείρα; Ή μήπως για να εξυπηρετήσει την Ελισάβετ στις ανάγκες της, όπως συχνά ερμηνεύεται από τους ιεροκήρυκες; Ο σκοπός του ταξιδιού της Μαρίας για να συναντήσει τη συγγενή της Ελισάβετ δεν δίνεται ρητά στο Ευαγγέλιο. Ωστόσο, μπορούμε να συμπεράνουμε ότι ο σκοπός της Μαρίας ήταν να “κατοικήσει” ή να “παραμείνει” εκεί. Το ίδιο ρήμα χρησιμοποιείται στο Ιωάννη 1:39, όπου ο Ιησούς προσκαλεί τους πρώτους μαθητές του “να έρθουν και να δουν”. Το να κατοικεί κανείς ή να παραμένει σημαίνει ότι βρίσκεται στην παρουσία του άλλου. Η Μαρία επέλεξε να βρίσκεται στην παρουσία της Ελισάβετ, να είναι σε κοινωνία με την Ελισάβετ.
Η επίσκεψη της Μαρίας γίνεται σε τρία στάδια: πρώτα, η Μαρία ακούει τα λόγια του Θεού μέσω της Γαβριήλ- δεύτερον, η διάκριση. Επιλέγει να πάει να συναντήσει την Ελισάβετ- και τρίτον, δράση. Η Μαρία επισκέπτεται την Ελισάβετ. Αυτά τα τρία στάδια είναι σημαντικά στη συνάντησή μας με τον άλλον: πρώτον, η κίνησή μας προς τον άλλον βασίζεται στην κίνησή μας προς τον Θεό- δεύτερον, σε κάθε στιγμή της συνάντησής μας με τον άλλον διακρίνουμε και κάνουμε μια επιλογή- και τρίτον, συναντάμε τον άλλον.
- i. Η Μαρία σηκώθηκε και πήγε γρήγορα (Κοινωνία)
Τα ρήματα “σηκώνονται” και “πηγαίνουν” αναφέρονται στην “κοινωνία” στο συνοδικό ταξίδι. Στο Λουκ. 15:18, ο άσωτος γιος, ο οποίος βρίσκεται μακριά από το σπίτι του, λέει στον εαυτό του: “Θα σηκωθώ και θα πάω στον πατέρα μου”. Και αυτός σηκώθηκε και πήγε. Ως αποτέλεσμα, η κοινωνία αποκαταστάθηκε με τον πατέρα του. Το συνοδικό ταξίδι μας καλεί να σηκωθούμε και να πάμε προς τον Θεό. Διότι, μόνο όταν συνειδητοποιήσουμε τη ρίζα μας στο Ελεήμονα Θεό, μπορούμε να ανοιχτούμε ο ένας στον άλλον. Τότε, σηκωνόμαστε και πηγαίνουμε ο ένας προς τον άλλον – όχι σε αυτούς που γνωρίζουμε στην ενορία ή στην επισκοπή, όχι στους οικείους, αλλά στους άγνωστους, τους πραγματικούς άλλους – άλλους χριστιανούς, άλλους γειτονικούς θρησκευτικούς αδελφούς ή αδελφές, άλλους άθεους, και κάθε άλλους. Για να σηκωθούμε και να φύγουμε πρέπει να αποτινάξουμε τις δικές μας αποσκευές του φόβου, της προκατάληψης, και της αδιαφορίας.
- ii. Η Μαρία εισήλθε και χαιρέτησε (Συμμετοχή)
Αν και η Μαρία ξεκινάει το ταξίδι της βιαστικά, δεν εισέρχεται βιαστικά στο σπίτι του Ζαχαρία.
Ο Λουκάς περιγράφει δύο διαφορετικές ενέργειες της Μαρίας: εισήλθε και χαιρέτησε. Για να εισέλθουμε στο σπίτι κάποιου χρειαζόμαστε άδεια, χρειαζόμαστε ένα καλωσόρισμα και χρειαζόμαστε κάποιον να μας ανοίξει την πόρτα. Η διαδικασία προϋποθέτει σιωπή και υπομονή. Η Μαρία είναι σιωπηλή και υπομονετική στην πόρτα του Ζαχαρία. Αυτή είναι μια ανάσα-παύση για τη Μαρία. Μέσα στη σιωπή της καρδιάς της, θυμάται όλα όσα της συνέβησαν. Είναι η μητέρα του Μεσσία. Αυτό είναι το κάλεσμα που έχει λάβει τώρα. Βιώνει μέσα της τις δονήσεις του Αγίου Πνεύματος καθώς ακούει το μάνταλο να ανοίγει από την άλλη πλευρά. Εκεί βρίσκει την Ελισάβετ. Η Μαρία χαιρετά την Ελισάβετ. Ο Λουκάς δεν λέει με ποια λόγια ή χειρονομίες χαιρέτησε η Μαρία την Ελισάβετ. Αλλά, από το πολιτιστικό υπόβαθρο θα μπορούσαμε να συμπεράνουμε ότι η Μαρία μπορεί να είπε ένα “σαλόμ” στην Ελισάβετ ή μπορεί απλώς να την αγκάλιασε και να τη φίλησε. Οι δονήσεις του Αγίου Πνεύματος περνούν από τη Μαρία στην Ελισάβετ.
Οι ενέργειες της “εισόδου” και του “χαιρετισμού” παραπέμπουν σε “συμμετοχή”. Συμμετοχή σημαίνει ότι ‘μπαίνουμε’ σε μια δομή ή σε ένα σύστημα, με τα δώρα, τα χαρίσματα, τις ευλογίες και την καλοσύνη μας. Και το ίδιο περνάμε και στους άλλους με τον χαιρετισμό – εκτιμώντας τα δώρα και τα χαρίσματά τους, τις ευλογίες τους και την καλοσύνη τους.
iii. Η Μαρία παρέμεινε και επέστρεψε (Αποστολή)
“Και η Μαρία παρέμεινε μαζί της περίπου τρεις μήνες και επέστρεψε στο σπίτι της”, καταλήγει ο ευαγγελιστής. Το να μείνεις με κάποιον σημαίνει να δημιουργήσεις μια μόνιμη σχέση με τον άλλον.
Οι πρώτοι μαθητές, μετά την πρόσκληση του Κυρίου να έρθουν και να δουν, πηγαίνουν και μένουν μαζί του. Μένουν μαζί του για να μπορέσουν να δουν ποιος είναι ο Ιησούς και τι κάνει (βλ. Ιωάν. 1:35-39). Οι απόστολοι επιλέγονται για να παραμείνουν με τον Ιησού (πρβλ. Μκ 3:14). Ο Ιησούς προσκαλεί τους μαθητές του να παραμείνουν μαζί του: “Μείνετε σε μένα, όπως κι εγώ μένω σε σας. Κανένα κλαδί δεν μπορεί να φέρει καρπό αν δεν παραμείνει στην άμπελο. Ούτε και εσείς μπορείτε να καρποφορήσετε αν δεν μείνετε ενωμένοι μαζί μου” (Ιωάννης 15:4). Η Μαρία παραμένει στην υπηρεσία της Ελισάβετ. Στη συνέχεια, η Μαρία επιστρέφει στο σπίτι της. Για να συνεχίσει τα έργα της στο σπίτι.
Ως Συνοδική Εκκλησία, όταν είμαστε στην ιεραποστολή, είμαστε στην υπηρεσία των άλλων- είμαστε διαθέσιμοι – συμμετέχοντας στις αδυναμίες τους και μοιραζόμενοι τις αβεβαιότητες. Και στο τέλος της αποστολής μας, επιστρέφουμε στο σπίτι μας. Επιστρέφουμε στον εαυτό μας για να αναθεωρήσουμε και να αποκαταστήσουμε τους εαυτούς μας. Αποστολή είναι στην πραγματικότητα να προχωράμε και να επιστρέφουμε.
Στον πυρήνα της αφήγησης της επίσκεψης βρίσκεται το Μεγαλύνει, η διακήρυξη της Μαρίας για τα θαύματα του Θεού. Αφού χαιρετήθηκε από την Ελισάβετ, η Μαρία δεν της ανταποδίδει τον χαιρετισμό. Υψώνει τον χαιρετισμό της στον Θεό με τη μορφή του Μεγαλύνει. Η Μαρία, η οποία ωθήθηκε από τον Θεό να επισκεφθεί την Ελισάβετ, καταλήγει με τις δοξολογίες της προς τον Θεό. Η καρδιά της Μαρίας ξεσπά από μεγάλη χαρά και δοξάζει τον Θεό. Δεν μιλάει για τον εαυτό της, αλλά αποκλειστικά για την ελεήμονα παρέμβαση του Θεού στη ζωή της και στη ζωή του Ισραήλ.
Στο Μεγαλύνει, η Μαρία θυμάται όχι μόνο τα καλά πράγματα που έκανε ο Θεός στη ζωή της, αλλά και στη ζωή της ανθρωπότητας. Στο καταληκτικό μέρος, μιλάει για το πώς ο Θεός ευλόγησε τον λαό του Ισραήλ με το έλεός Του. Υπάρχουν δύο λόγοι για τους οποίους η Μαρία μεγαλύνει το Θεό: 1. Ο Θεός έλαβε υπόψη του την ταπεινότητα της δούλης του- 2. Ο Παντοδύναμος έκανε μεγάλα πράγματα γι’ αυτήν και για τον λαό του Ισραήλ.
Η Εκκλησία κάθε μέρα στον Εσπερινό υμνεί τον Θεό μαζί με τη Μαρία, διακηρύσσοντας τα δικά της λόγια.
Δεν είναι τυχαίο που ο Πάπας Φραγκίσκος επέλεξε αυτή την ημέρα και αυτή την Εορτή για να προσευχηθούμε για την Κοινωνία, την Συμμετοχή και την Αποστολή της Συνοδικής Εκκλησίας. Η Παναγία μας δίνει το παράδειγμα. Μας καλεί ως παιδιά της να την μιμηθούμε, να καλλιεργούμε μεταξύ μας την αγάπη μέσα από την κοινωνία, την συμμετοχή και την αποστολή. Ας μην ζητάμε μόνο την μεσιτεία της αλλά ας ακολουθούμε και το παράδειγμά της. Η συμπεριφορά της είναι πάντοτε ευάρεστη στο Θεό, οπότε όταν την μιμούμαστε ευαρεστούμε τον Θεό με την συμπεριφορά μας.
