Ο οικουμενισμός του αίματος. «Όποιος σκέφτεται μόνο να κτίζει τείχη δεν είναι χριστιανός». Τη σκέψη του αυτή διατύπωσε ο Πάπας Φραγκίσκος στους δημοσιογράφους μέσα στο αεροπλάνο κατά τη διάρκεια του ταξιδιού επιστροφής από το Μεξικό. Και σίγουρα δεν μπορούμε να πούμε ότι αυτά τα λόγια δεν είχαν συγκεκριμένη εφαρμογή πριν ακόμα ειπωθούν. Επιστρέφοντας στην Ευρώπη, ο Άγιος Πατέρας έχει αφήσει πίσω του, τους σπόρους της ελπίδας που έχουν φυτευτεί παντού, ακόμα και στην άλλη άκρη του κόσμου, προς υπεράσπιση της οικογένειας, της κοινωνικής δικαιοσύνης, της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.
Προ πάντων, έφερε μαζί του μια τσάντα γεμάτη από δουλειά και κούραση, χαρά και εμπιστοσύνη, που πρέπει να παραδοθεί σήμερα σε ολόκληρη την Εκκλησία για να ολοκληρωθεί η διαδικασία συμφιλίωσης που ξεκίνησε με τους ορθοδόξους αδελφούς, που είναι ένα από τα πολλά έργα που έκανε επί τόπου την περασμένη εβδομάδα στο εξωτερικό.
Το παράθυρο για μια πιθανή συμφιλίωση, που οι χριστιανικές Εκκλησίες της Ανατολής και της Δύσης περιμένουν από 1054, το έτος του μεγάλου σχίσματος, άνοιξε στην Κούβα, που είναι ένα από τα λίγα εναπομείναντα μέρη της μέσης γης, ένα μέρος διέλευσης μεταξύ παλαιού και νέου. Η απλότητα της συνάντησης, ιδιωτική και μακριά από τα τεράστια πλήθη, αποτέλεσε τέλειο αντιστάθμισμα ως προς τη σημασία του γεγονότος, το οποίο ευνοήθηκε – ειρωνεία της τύχης, ή πιο απλά η βούληση του Αγίου Πνεύματος – από έναν από τους τελευταίους άνδρες της κομμουνιστικής κυβέρνησης στον πλανήτη, τον πρόεδρο της Κούβας Ραούλ Κάστρο, και έκανε να προχωρήσει ήπια πέρα από το αμήχανο στυλ των χειρονομιών και των ματιών μεταξύ του Πατριάρχη Μόσχας Κυρίλλου και του Πάπα Φραγκίσκου.
«Πραγματοποιώντας μια συνάντηση μακριά από τις παλαιές διενέξεις του Παλαιού Κόσμου, αισθανόμαστε έντονη την ανάγκη για ένα κοινό έργο μεταξύ Καθολικών και Ορθοδόξων, οι οποίοι καλούνται, με ευγένεια και σεβασμό να λογοδοτήσουν στον κόσμο για την ελπίδα που είναι μέσα μας», διαβάζουμε στην κοινή δήλωση , στην οποία επίσης εκφράζεται η ανησυχία σχετικά με την ανθρωπολογική ασάφεια για μια θρησκεία χρήματος που χαρακτηρίζει τις διαδικασίες του αστικού μοντερνισμού, ενώ ο θρησκευτικός φονταμενταλισμός φαίνεται παντού να επαναλαμβάνει τα τραγικά λάθη του αποικισμού.
Σε μια χώρα που χαρακτηρίζεται από τη ρήξη μεταξύ Ανατολής και Δύσης, και που το Μάρτιο – για πρώτη φορά μετά από 88 χρόνια διενέξεων και συγκρούσεων – καλωσορίζει έναν Πρόεδρο των γειτονικών Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής, ο εναγκαλισμός μεταξύ δύο αδελφών μπορεί ήδη να θεωρηθεί προφητικό σημάδι: η επίγνωση ότι οι διαιρεμένοι χριστιανοί αντιπροσωπεύουν μια ευαγγελική αντίφαση ωθεί, τελικά, σε μια αλλαγή στον απόηχο της κοινωνίας.
Ωθούμενοι από τις επείγουσες και πολύπλοκες προκλήσεις της παγκόσμιας εποχής, από την άμεση ανάγκη για ειρήνη και από την πλήρης σεβασμού θρησκευτική και πολιτική συνύπαρξη, η Ανατολή και η Δύση ανοίγονται σε μία εποχή διαλόγου. Είναι το τέλος της δυσπιστίας σε ότι από εδώ και πέρα θα γεννηθεί ως ένδειξη αδελφοσύνης και «οικουμενισμού του αίματος», όπως συχνά τον χαρακτηρίζει ο Άγιος Πατέρας.
Ο χριστιανισμός χτίζεται στον κόσμο που υπάρχει, όχι στην ομίχλη ενός κόσμου που δύει.
+ Vincenzo Bertolone
