Πριν από 28 χρόνια η ΚΑΘΟΛΙΚΗ της 8-2-1994, δημοσίευσε σημείωμα του Δημήτρη Παπαδάκη – Περαθωράκη (κρητικού ιστοριοδίφη, ο οποίος έγραψε στη “Χανιώτικη Ελευθεροτυπία” δεκάδες άρθρα εκκλησιαστικής ιστορίας, με ιδιαίτερη αναφορά στη παρουσία της Καθολικής Εκκλησίας στον Ελληνικό χώρο) για την ανακάλυψη των τιμίων Λειψάνων του μάρτυρα Άγιου Βαλεντίνου στη Χώρα μας.
Η είδηση αναμεταδόθηκε γρήγορα στα ΜΜΕ και από τότε κάθε 14 Φεβρουαρίου η πληροφορία ότι στην Ελλάδα (στην Αθήνα τότε, στη Μυτιλήνη τα τελευταία χρόνια) βρίσκονται τα λείψανα ενός από του 18 Αγίους Βαλεντίνους που μαρτύρησαν για την πίστη τους κατά τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες, επανέρχεται ! Ο Παπαδάκης – Περαθωράκης περιέγραφε τότε, σε ένα μικρό βιβλιαράκι, που εξέδωσε Ο ΚΑΛΟΣ ΤΥΠΟΣ, την ιστορία του συγκεκριμένου Αγίου και πώς τα Λείψανα βρέθηκαν από την Ιταλία στην Ελλάδα, απ` όπου και τα στοιχεία του παρόντος άρθρου.
Οι Άγιοι Βαλεντίνοι που τιμά η Καθολική Εκκλησία μαρτύρησαν στην Ευρώπη: Γένοβα, Ραβέννα, Ρώμη, Βιτέρμπο, Στρασβούργο… Ίσως κάποιοι να ήταν Έλληνες, με δεδομένο ότι Έλληνες ήταν πολυάριθμα δραστήρια και αποφασισμένα μέλη της Εκκλησίας των πρώτων αιώνων. Το όνομα αυτό ήταν διαδεδομένο στη ρωμαϊκή εποχή, συναντάται και στην Ανατολική Ευρώπη και σημαίνει (προερχόμενο από την λατινική λέξη valens) σθεναρός, ισχυρός
Τα επίσημα συνοδευτικά έγγραφα των Τιμίων Λειψάνων του “δικού μας” Αγίου Βαλεντίνου αποδεικνύουν ότι ο τόπος προέλευσης είναι οι κατακόμβες της Αγίας Πρίσκιλλας στη οδό Salaria Nuova της Ρώμης. Στις 22 Σεπτεμβρίου 1825 ο τότε βικάριος του Πάπα Πίου 7ου, καρδινάλιος Ιούλιος ντι Σομάλια, κατόπιν εντολής του Ποντίφικα, επέτρεψε την αφαίρεση των λειψάνων, για να δοθούν στον ευγενή ιερέα Ιωάννη – Βαπτιστή Longarini di San Constanzo, απ` το δουκάτο του Ουρμπίνο, ο οποίος ήταν υπεύθυνος στο παρεκκλήσι του Καθεδρικού Ναού του Ispali στη Σεβίλλη της Ισπανίας. Στη λειψανοθήκη είχε τοποθετηθεί και φιαλίδιο στο οποίο οι σύντροφοι του Μάρτυρα είχαν συλλέξει το αίμα που χύθηκε από τον αποκεφαλισμό του καθώς επίσης περγαμηνή αυθεντικότητας και συνοδευτικά έγγραφα ότι “στο νέο κάτοχο παραχωρείται το δικαίωμα φύλαξης… μετακομιδής έξω από τη Ρώμη… τοποθέτησης σε οποιαδήποτε εκκλησία, ευκτήριο οίκο ή παρεκκλήσι”
Το 1907 τα λείψανα βρέθηκαν στη Μυτιλήνη, όπου υπήρχε Καθολική κοινότητα που αποτελούσαν κυρίως Ευρωπαίοι, στην καταγωγή, πιστοί. Ο “φραγκομαχαλάς” της πόλης είχε επίκεντρο τον ως σήμερα λειτουργούντα Καθολικό Ιερό Ναό της Μεταστάσεως της Θεοτόκου την ευθύνη του οποίου είχε το Φραγκισκανικό Τάγμα των Ελασσόνων Πατέρων.
Πιθανολογείται ότι μετά το θάνατο του προαναφερθέντος ιερέα, τα λείψανα κληροδοτήθηκαν σε κάποιον οικείο του και στη συνέχεια σε κάποιον απόγονο, ο οποίος μετανάστευσε στη Μυτιλήνη στα τέλη του 19ου αιώνα. Το νησί, υπό οθωμανικό ζυγό, υπαγόταν στην Αρχιεπισκοπή Σμύρνης.
Στις 26 Απριλίου 1907 ο τότε καθολικός Αρχιεπίσκοπος Δομήνικος Μαρέγκος προέβη σε αυτοψία και αυθεντικοποίηση των Τιμίων Λειψάνων που είχαν τοποθετηθεί κάτω από το κεντρικό Ιερό Βήμα του Ναού της Μυτιλήνης.
Εκτός του επίσημου αρχιεπισκοπικού ντοκουμέντου, διασώζεται και ιδιόχειρο σημείωμα του εφημερίου π. Βίτου – Ροβέρτου ( 1-5-1907) το οποίο επιβεβαιώνει την αυτοψία.
Η Καθολική κοινότητα τα επόμενα χρόνια παρήκμασε. Τελευταίος κάτοχος των Λειψάνων του Αγίου Βαλεντίνου ήταν η Λουκία Θεοφανοπούλου – Bongigli, η οποία τα είχε δωρίσει στον Καθολικό Ναό της Μυτιλήνης. Ο τελευταίος φραγκισκανός εφημέριος π. Τορκουάτο Μορίνι, το 1990, ήδη μεγάλης ηλικίας και μόνιμος κάτοικος της Αθήνας, φρόντισε την μετακομιδή τους στον Ιερό Ναό των Αγίων Φραγκίσκου και Κλάρας (οδός Γκυϊλφόρδου, στην πλατεία Βικτωρίας, γνωστή ως Εκκλησία των Ιταλών της Αθήνας ), ο οποίος είναι υπό την ποιμαντική ευθύνη των π.π Καππουκίνων.
Ούτε ο π. Μορίνι ούτε ο τότε προϊστάμενος του Ναού π. Ουρμπάνο δημοσιοποίησαν το γεγονός. Πιθανότατα φοβήθηκαν ότι η δημοσιότητα, λόγω της ταύτισης του Αγίου με τους ερωτευμένους, θα δημιουργούσε θόρυβο που δεν ταιριάζει σ` ένα Άγιο της Εκκλησίας.
Αρχές 1994, ο Δ. Παπαδάκης – Περαθωράκης απευθύνθηκε στον π. Ουρμπάνο, με σκοπό να διασταυρώσει στοιχεία μελέτης του για την παρουσία των Ιταλών στον ελληνικό χώρο. Εκείνος πρόθυμα τον εξυπηρέτησε. Ανάμεσα στα έγγραφα βρήκε ένα κιτρινισμένο φάκελο με λατινική ένδειξη “αποδεικτικά στοιχεία αυθεντικότητας των λειψάνων του Αγίου Βαλεντίνου”, την ύπαρξη των οποίων όλοι, πλην του π. Μορίνι, αγνοούσαν.
Το “μυστικό” είχε πια αποκαλυφθεί. Επομένως στον αδικοχαμένο το 1996 Δημήτρη Παπαδάκη – Περαθωράκη οφείλουμε τη δημοσιοποίηση της ύπαρξης των Λειψάνων του Αγίου Βαλεντίνου και στον άξιο Ιεράρχη, πρώην Καθολικό Αρχιεπίσκοπο Νάξου – Τήνου κλπ και Τοποτηρητή της Επισκοπής Χίου Νικόλαο Πρίντεζη, την αναδιοργάνωση της Επισκοπής Χίου, την ανακαίνιση του Ναού της Μυτιλήνης και την επιστροφή των Λειψάνων του Αγίου στο νησί.
Οι τοπικές αρχές και οι κάτοικοι αγκάλιασαν την επιστροφή των Ιερών Λειψάνων στη Μυτιλήνη με ανοιχτό πνεύμα και οργάνωναν, κάθε χρόνο (μέχρι την εμφάνιση της πανδημίας) καλόγουστες εκδηλώσεις προς τιμή του Αγίου των Ερωτευμένων.
Λίγα ακόμα στοιχεία από το βιβλιαράκι του Δ.Π-Π :
Ο ίδιος πιθανολογεί ότι τα Λείψανα ανήκουν στον Άγιο Βαλεντίνο, γνωστό ως πρεσβύτερο (ιερέα) στη Ρώμη που έζησε την εποχή του Πάπα Διονυσίου και του Αυτοκράτορα Κλαύδιου Β΄ του Γότθου. Αυτός είχε φυλακισθεί για προσβολή της αρχαίας θρησκείας. Όμως θεράπευσε την τυφλή κόρη του δικαστή Αστέριου, ο οποίος μεταστράφηκε στο χριστιανισμό. Ο Αυτοκράτορας εκτέλεσε τον Αστέριο και την οικογένειά του και αποκεφάλισε την 14 Φεβρουαρίου του έτους 268 τον πρεσβύτερο Βαλεντίνο.
Η ταύτιση του Αγίου με τους ερωτευμένους έχει αρκετές ερμηνείες: άλλη αναφέρει ότι έδινε τριαντάφυλλα απ` τον κήπο του και ευλογούσε τα νέα ζευγάρια – άλλη ότι ο μήνας του μαρτυρίου του είναι την εποχή που η φύση ετοιμάζεται να ξυπνήσει από το χειμερινό λήθαργο και τα πουλιά να ξαναφτιάξουν τις φωλιές τους.
Ανεξάρτητα από θρύλους, στο νησί της Λέσβου βρίσκονται τα Λείψανα ενός πραγματικού Αγίου της Εκκλησίας μας. Ας προσευχηθούμε να φέρει ΕΙΡΗΝΗ ΚΑΙ ΑΓΑΠΗ στις καρδιές μας.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΛΕΒΑΝΤΗΣ
