Του Μανώλη Κείου
Ιστορική ομολογουμένως η σημερινή ημέρα, οπότε και θα πραγματοποιηθεί στην Κούβα η συνάντηση του Πατριάρχη Μόσχας και πασών των Ρωσιών Κύριλλου με τον Πάπα Φραγκίσκο, των ηγετών της Πρώτης και της Τρίτης Ρώμης!
Σύμφωνα με τις μέχρι ώρας ανακοινώσεις η συζήτηση θα περιστραφεί γύρω από την προστασία των Χριστιανών στη Μέση Ανατολή και αλλού όπου απειλούνται από το εξτρεμιστικό Ισλάμ. Μα αλήθεια τρεις ώρες μόνο αυτό θα συζητούν;
Το θέμα αυτό αποτελεί την αφορμή για τη συνάντηση, οι πραγματικές αιτίες όμως είναι άλλες. Αιτίες που οδήγησαν τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία να παρακάμψει ακόμη και το φλέγον ζήτημα της Ουνίας και να δεχθεί τη συνάντηση…σε ουδέτερο έδαφος πάντως.
Πρώτος λόγος είναι η νέα κατάσταση που διαμορφώνεται παγκοσμίως σε σχέση με την τρομοκρατία και τον ισλαμικό εξτρεμισμό.
Είναι δηλαδή λόγος….άμυνας. Πως θα μπορέσουν να αντιμετωπίσουν οι Χριστιανοί ανά τον κόσμο την διαρκώς διογκούμενη επιθετικότητα του Ισλάμ, τη βία και την τρομοκρατία προερχόμενη από ισλαμικά κράτη, και απέναντι στην οποία οι Χριστιανοί ανά τον κόσμο θα πρέπει να φανούν ενωμένοι.
Ο δεύτερος λόγος έχει επίσης χαρακτήρα «αμυντικό». Τις τελευταίες δεκαετίες έχει καταστεί ολοένα και πιο προβληματική η λεγόμενη "μεγαλύτερη αλληλεπίδραση μεταξύ των χριστιανικών εκκλησιών", λόγω του διαφορετικού τρόπου κατανόησης της ηθικής ζωής εκ μέρους των Προτεσταντών-Μεταρρυθμιστών. Οι ηθικές θέσεις των περισσότερων από αυτά τα δόγματα, σε θέματα όπως η ομοφυλοφιλία, η γενετική χειραγώγηση, οι γυναίκες ιερείς, η ευθανασία, η άμβλωση κάνει τη συνεργασία με τους Ορθόδοξους εξαιρετικά δύσκολη. Παρά τα ιστορικά τράυματα, η Ρ/Καθολική Εκκλησία για την Ορθόδοξη είναι αναμφίβολα ένας "πιο φυσικός" εταίρος, πολύ πιο ασφαλής σε σχέση με τους Προτεστάντες.
Ως εκ τούτου, η κοινή δυσκολία αναφορικά με τον προτεσταντικό κόσμο αποτελεί σημείο προσέγγισης Ορθοδοξίας και Καθολικισμού.
Ένας τρίτος λόγος για τη συνάντηση, δεν είναι άλλος από την Πανορθόδοξη Σύνοδο, που έχει προγραμματιστεί για τον Ιούνιο του τρέχοντος έτους. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος έχει αποδείξει πολλάκις πως συντηρεί πολύ καλές σχέσεις με την Αγία Έδρα. Η Πανορθόδοξη Σύνοδος, όμως είναι "αλλουνού παπά Ευαγγέλιο", ειδικά με δεδομένες τις εντάσεις μεταξύ της Μόσχας και της Κωνσταντινούπολης.
Με δεδομένη αυτήν την κατάσταση, σίγουρα η Μόσχα, η Τρίτη Ρώμη, έχει συμφέρον να φθάσει στη Σύνοδο έχοντας έμπρακτες καλύτερες σχέσεις με την Πρώτη Ρώμη. Άλλωστε ένα από τα θέματα της Συνόδου είναι και οι σχέσεις της Ορθοδοξίας με τις άλλες χριστιανικές εκκλησίες.
Ένας τέταρτος λόγος είναι ο Πούτιν, ο προστάτης της Χριστιανοσύνης. Η συνάντηση του επικεφαλής της Ρωσικής Εκκλησίας με την κεφαλή του δυτικού Χριστιανισμού αναλαμβάνει, είτε μας αρέσει είτε όχι, μεγάλη πολιτική σημασία στο πλαίσιο της τρέχουσας απομόνωσης της Ρωσίας. Η τελευταία επίσκεψη του Ρώσου προέδρου στο Βατικανό άλλωστε είχε στείλει τα πρώτα μηνύματα. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η συνάντηση της Κούβας αφήνει ικανοποιημένη τη ρωσική κυβέρνηση. Τα τελευταία χρόνια, ο Πρόεδρος Πούτιν έχει αναλάβει τον ρόλο του προστάτη του Χριστιανισμού στην παγκόσμια σκηνή, ενώ και η ρωσική στρατιωτική επέμβαση στη Συρία παρουσιάζεται ως αντίδραση στη γενοκτονία των Χριστιανών. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν επίσης παρουσιάζει εαυτόν ως υπερασπιστή των χριστιανικών αξιών έναντι του ηθικού σχετικισμού, του κοσμικού κράτους, καθώς και των ακραίων εκδηλώσεων φιλελευθερισμού της δυτικής κοινωνίας.
Αυτή η εικόνα του Ρώσου προέδρου συχνά μεταφέρεται και από ορισμένα δυτικά μέσα ενημέρωσης. Τώρα η συνάντηση της Κούβας φαίνεται να αποτελεί μια σιωπηρή παπική σύμφωνη γνώμη σε αυτήν την εικόνα της νέας Ρωσίας, ως υπερασπίστριας του Χριστιανισμού και των χριστιανικών αξιών εν γενει..