Οι Κιστερκιανοί είναι ένα μοναχικό Τάγμα το οποίο ακολουθεί τον κανόνα του Αγίου Βενεδίκτου. Ιδρύθηκαν στα τέλη 11^ου αιώνα στην περιοχή Cistercium (νυν Citeaux) της Ντιζόν, στη Γαλλία και τα μοναστήρια τους γνώρισαν μεγάλη άνθηση την εποχή των Σταυροφοριών. Υποστηρίζουν την εργασία και διακρίθηκαν στη μεσαιωνική Ευρώπη ως κατασκευαστές εκκλησιών και αγροτικών εγκαταστάσεων, οικοδόμοι και αγρότες. Τα μοναστήρια τους απέκτησαν πλούτο και έγιναν σημείο αναφοράς στη μεσαιωνική Ευρώπη. Πλέον το δίκτυο των Μονών τους στην Ευρώπη είναι ενταγμένο στην πολιτιστική κληρονομιά της ηπείρου και προτείνεται η επίσκεψή τους σε όσους θέλουν να γνωρίσουν την εξέλιξη της Δυτικής Ευρώπης. Ανδρικές και γυναικείες μοναστικές κοινότητες υπάρχουν και στις 5 ηπείρους.

Από τους κόλπους τους δημιουργήθηκαν, μετά το 1677, οι «Κιστερκιανοί της Αυστηρής Τήρησης», γνωστοί και ως Τραππιστές, από τη γαλλική μονή Notre Dame της περιοχής La Trappe, που αναζητούσαν μεγαλύτερη αυστηρότητα στην καθημερινή ζωή, περισσότερη σιωπή και πιο απλή διατροφή (κυρίως χορτοφαγική και κρέας μόνο από πουλερικά). Πλέον είναι παγκοσμίως γνωστοί για την οικολογική μπύρα που παράγουν συγκεκριμένες Μονές τους στην Ευρώπη. Το αντρικό τάγμα διεξάγει αυτές τις ημέρες την τακτική Γενική του Συνέλευση στη Ρώμη. Την πρώτη ημέρα εξέλεξαν νέο Γενικό Ηγούμενο τον don Bernardus Peeters. Στις 18-9-22 έγιναν δεκτοί σε ακρόαση από τον Πάπα Φραγκίσκο.

Δεν είναι ευρέως γνωστό ότι οι Κιστερκιανοί Μοναχοί προσπάθησαν να αποκτήσουν μόνιμη παρουσία στην Ανατολή. Τα σχολικά βιβλία ιστορίας, στο κεφάλαιο περί Λατινοκρατίας, αναφέρουν ότι το Τάγμα ίδρυσε στον ελλαδικό χώρο 12 μονές.

Το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών αναφέρεται σε 25 παρουσίες, στο Αιγαίο και την Κύπρο, κάποιες σε πρώην ορθόδοξους ναούς:

1. Στο Χορτιάτη Θεσ/νίκης, (1205-1224) ανδρική, μετόχι του γαλλικού αβαείου.
2. Του Αρχαγγέλου στο Μαντούδι της Εύβοιας (1224-1233), ανδρική.
3. Στη Μονή Δαφνίου στο Χϊαδάρι Αττικής (1205-1458), ανδρική.

4-5. Της Παναγίας της Carmina στην περιοχή Ωλένι Ηλείας. Πρόσφατες έρευνες ταυτίζουν την τοποθεσία με την ορθόδοξη μονή Βλαχερνών της Κάτω Παναγιάς Ηλείας (1306-1363).

6. Του Αγίου Στεφάνου εντός των τειχών της Κωνσταντινούπολης (1208-1261).
7. Του Χριστού στην περιοχή Γέργερη στην Κρήτη (1217-1669).
8. Του Αγίου Αγγέλου στην περιοχή Γαλατά Κωνσταντινούπολης (1213-1251), γυναικεία.
9. Αγνώστου ονομασίας στη Χαλκίδα (13ο αι). γυναικεία.
10. Της Παναγίας Περχειού στην Κωνσταντινούπολη (1204-1223) γυναικεία.
11. Η ίδια ανωτέρω Μονή, από 1223-61, εμφανίζεται υπό την ευθύνη της ανδρικής Μονής του Αγίου Αγγέλου.
12. Μονής Ρουφινιανών (1216-1236,).

13  Laurus (1223) ίσως στο Βόσπορο.

14. Μονής Μαρίας Μαγδαληνής.
15. Μονής ΄Ισοβας στην περιοχής της Παναγίας Τρυπητής στην Ηλεία (1225-1265) ανδρική.

16  Του Ζαρακά στην κοιλάδα της Στυμφαλίας στην Κορινθία.

17. Της Μαρίας Παρθένου στη Μεθώνη Μεσσηνίας (13^ο αι.).
18. Αγνώστου ονομασίας στην Πάτρα (1310), ανδρική.
19. Αγνώστου ονομασίας στη Μονεμβασία (1232) γυναικεία.
20. Νοσοκομείο του Τάγματος στην Πάτρα, (13^ο αι.).

Επίσης 2 μονές στη Κύπρο και 3 με λατινικά ονόματα, χωρίς περισσότερες πληροφορίες.

Δυτικά Θρησκευτικά Τάγματα σε Αιγαίο, Ιόνιο και Κύπρο (11^ος-19^ος αι) από τον ιστότοπο του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών.

Πληροφόρηση και φωτογραφίες συνάντησης με Πάπα από Vatican News

Φωτογραφίες Μονών Ισοβας και Ζαρακά από διαδίκτυο

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΛΕΒΑΝΤΗΣ

Μέλος Συνοδικής Επιτροπής ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΗ