πό παράδοση η Εκκλησία τόσο της Ανατολής όσο και της Δύσης την ημέρα ή την παραμονή της εορτής των Θεοφανίων τελεί τον αγιασμό των υδάτων. Γιατί όμως τελούμε αυτή την ευλογία των υδάτων. Ποια έννοια έχει το στοιχείο του νερού στην Αγία Γραφή, τόσο στην Παλαιά Διαθήκη όσο και στην Καινή Διαθήκη; Ποια σημασία έχει το νερό στη λειτουργική και μυστηριακή ζωή της Εκκλησίας;
Ας δούμε μερικές αλήθειες γύρω από το νερό που καταγράφονται στην Αγία Γραφή αλλά και στη ζωή της Εκκλησίας.
Το νερό είναι πρώτ’ απ’ όλα πηγή και δύναμη ζωής, χωρίς αυτό η γη είναι μια άνυδρη έρημος, τόπος πείνας και δίψας, όπου άνθρωποι και ζώα είναι κατα-δικασμένα σε θάνατο. Χωρίς το νερό δεν μπορεί να υπάρξει ζωή. Οι σημερινοί επιστήμονες προσπαθούν να διαπιστώσουν αν υπάρχει ζωή σε άλλο πλανήτη αναζητώντας την ύπαρξη νερού.
Εκτός όμως από τα νερά της ζωής υπάρχουν από την άλλη μεριά και τα νερά του θανάτου: η καταστροφική πλημμύρα αναστατώνει τη γη, δημιουργεί τε-ράστια προβλήματα, προκαλεί το θάνατο. Τον τελευταίο καιρό είμαστε μάρτυρες τέτοιων φαινομένων.
Το νερό είναι επίσης το στοιχείο που χρησιμοποιείται για τον καθαρμό τόσο των αντικειμένων όσο και του σώματος. Στην Αγία Γραφή καταγράφονται και οι τυπικοί καθαρμοί που πρέπει να γίνονται σε συγκεκριμένες στιγμές της ζωής του Εβραϊκού λαού.
Ο Θεός, Κύριος και Δημιουργός, ο Θεός του σύμπαντος είναι ο κυρίαρχος του νερού και το διαθέτει κατά το θέλημά του κρατώντας έτσι στην εξουσία του την ίδια τη ζωή του ανθρώπου. Ο Θεός είναι ο κύριος των υδάτων. Μπορεί να στέλνει ή να συγκρατεί τα ύδατα κατά τη θέλησή του. Δεν ενεργεί όμως αυθαίρετα αλλά από αγάπη και μόνο για το λαό του. Το νερό είναι η έκφραση της ευλογίας του Θεού σ’ αυτούς που τον υπηρετούν σωστά. Αντίθετα η ξηρασία είναι η συνέ-πεια της θεϊκής και παιδαγωγικής τιμωρίας για τους ασεβείς.
Το νερό δεν είναι μόνο μια δύναμη ζωής ή θανάτου. Ιδιαίτερα τα νερά της θάλασσας θυμίζουν με τα αδιάκοπα κύματά τους τη δαιμονική ανησυχία και η ίδια η αρμύρα τους είναι το σύμβολο της ερήμωσης του Άδη. Είναι η κατοικία των κα-κοποιών δυνάμεων.
Ο Θεός ξέρει να προστατεύει τους δικαίους από τα καταστρεπτικά κύματα, αλλά μπορεί επίσης να τα αφήσει να ξεσπάσουν πάνω στους ασεβείς.
Το νερό είναι μέσο φυσικής καθαριότητας και γίνεται συχνά το σύμβολο της ηθικής αγνότητας. Ο αμαρτωλός που εγκαταλείπει τις αμαρτίες του είναι σαν το νερό που καθαρίζεται απ’ όλα εκείνα τα στοιχεία που το καθιστούν ακάθαρτο. Με τον κατακλυσμό ο Θεός εξάγνισε τη γη από τους ασεβείς και έσωσε το Νώε τον ευσεβή.
Στη Νέα Διαθήκη ο Χριστός θα αρχίσει ένα νέο τρόπο εξαγνισμού. Αυτόν τον αναγγέλλει με συμβολικό τρόπο στους Γάμους της Κανά της Γαλιλαίας μετα-τρέποντας το νερό που προοριζόταν για τους τυπικούς καθαρμούς σε κρασί, που συμβολίζει το Πνεύμα, και τον εξαγνιστικό Λόγο.
Ο Ιωάννης βαπτίζει με νερό «εις μετάνοιαν», χρησιμοποιώντας για το σκο-πό αυτό τα νερά του Ιορδάνη. Όταν θα έλθει όμως Εκείνος θα βαπτίζει με νερό και άγιο Πνεύμα. Ο Πρόδρομος της σωτηρίας εξαγνίζει, με το σύμβολο του νερού την καρδιά του ανθρώπου για να υποδεχθεί τον Σωτήρα που με το νερό και το άγιο Πνεύμα θα προσφέρει τη σωτηρία.
Ο Χριστός ήλθε να φέρει στους ανθρώπους τα ζωογόνα νερά που είχαν υποσχεθεί οι Προφήτες. Είναι ο βράχος που όταν κτυπιέται με τη λόγχη του στρα-τιώτη πάνω στο σταυρό αφήνει να τρέξει το νερό που συμβολίζει το βάπτισμα που εξαγνίζει.
Το βάπτισμα πραγματοποιεί όχι τον καθαρισμό του σώματος αλλά της ψυχής. Είναι λουτρό που μας καθαρίζει από τις αμαρτίες. Σ’ αυτό τον συμβολισμό ο Απόστολος Παύλος προσθέτει και ένα άλλο συμβολισμό, την κατάδυση και την ανάδυση του νεοφώτιστου μέσα στο νερό, που συμβολίζουν την ταφή του μαζί με το Χριστό και την πνευματική ανάσταση. Ο θάνατος νικήθηκε από το Χριστό, έτσι νικούν μαζί του το θάνατο όσοι βαπτίζονται και τον Χριστό ενδύονται. Το Βάπτι-σμά, μεταδίδοντάς μας το Πνεύμα του Θεού γίνεται πηγή νέας ζωής. Πεθαίνει ο παλαιός αμαρτωλός άνθρωπος και γεννιέται ένας νέος πνευματικός άνθρωπος. Το Βάπτισμα είναι λουτρό αναγέννησης και σωτηρίας δια του Ιησού εν Πνεύματι αγίω.
Με τη δύναμη του Πνεύματος του Θεού που «εφέρετο επί των υδάτων» στην αρχή της δημιουργίας, σήμερα ευλογούνται αυτά τα νερά τα οποία προορί-ζονται να προσφέρουν τη ζωή σε όσους θα γίνει η υπενθύμιση του Βαπτίσματος τους με την ευλογία των οικογενειών τους και τον αγιασμό των σπιτιών τους. Είθε λοιπόν τις μέρες αυτές με τα πλούσια σύμβολα και τις ευχές τις Εκκλησίας μας να ανανεώσουμε την εν Χριστώ ζωή μας, που λάβαμε την ημέρα του Βαπτίσματός μας. ΑΜΗΝ