ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΧΡΙΣΜΑΤΟΣ

ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΑΤΕΡΑ ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΥ

Βασιλική του Αγίου Πέτρου
Μεγάλη Πέμπτη πρωί, 14 Απριλίου 2022

Στο ανάγνωσμα του προφήτη Ησαΐα που ακούσαμε, ο Κύριος δίνει μια υπόσχεση γεμάτη από ελπίδα που μας αγγίζει στενά: «Θα ονομαστείτε ιερείς του Κυρίου,  λειτουργοί του Θεού μας.  […] Θα τους αποδώσω πιστά το μισθό, θα συνάψω αιώνια διαθήκη μαζί τους» (61,6.8). Το να είστε ιερείς είναι, αγαπητοί αδελφοί, χάρη, πολύ μεγάλη χάρη, που δεν είναι κυρίως χάρη για εμάς, αλλά για τους ανθρώπους. Και για τον λαό μας είναι μεγάλο δώρο να διαλέγει ο Κύριος, από το ποίμνιό του, μερικούς που θα φροντίζουν αποκλειστικά τα πρόβατά του, ως πατέρες και ποιμένες. Είναι ο ίδιος ο Κύριος που πληρώνει τον μισθό του ιερέα: «Θα τους αποδώσω πιστά τον μισθό» (Ησ 61,8). Και Εκείνος, ξέρουμε, είναι καλοπληρωτής, αν και έχει τις δικές του ιδιαιτερότητες, όπως να πληρώνει πρώτα τον τελευταίο και μετά τον πρώτο: είναι στο στυλ του.

Η Ανάγνωση του Βιβλίου της Αποκάλυψης μας λέει ποιος είναι ο μισθός του Κυρίου. Είναι η Αγάπη του και η άνευ όρων συγχώρεση των αμαρτιών μας με το τίμημα του αίματός του που χύθηκε στον Σταυρό: «Αυτός που μας αγαπά και μας ελευθέρωσε από τις αμαρτίες μας με το αίμα του, που μας έκανε βασίλειο, ιερείς για τον Θεό και Πατέρα του» (1,5-6). Δεν υπάρχει μεγαλύτερος μισθός από τη φιλία με τον Ιησού, μην το ξεχνάτε αυτό. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη ειρήνη από τη συγχώρεσή του και αυτό το γνωρίζουμε όλοι. Δεν υπάρχει ακριβότερο τίμημα από αυτό του πολύτιμου Αίματός του, το οποίο δεν πρέπει να επιτρέψουμε να περιφρονηθεί με μια ανάξια συμπεριφορά.

Αν διαβάζουμε με την καρδιά, αγαπητοί αδελφοί ιερείς, αυτές είναι οι προσκλήσεις του Κυρίου να είμαστε πιστοί σε αυτόν, να είμαστε πιστοί στη Διαθήκη του, να επιτρέπουμε να μας αγαπούν, να επιτρέψουμε στον εαυτό μας να συγχωρεθεί. Είναι προσκλήσεις όχι μόνο για τους εαυτούς μας, αλλά και για να μπορούμε έτσι να υπηρετούμε με καθαρή συνείδηση ​​τον άγιο πιστό λαό του Θεού. Οι άνθρωποι το αξίζουν αλλά και το έχουν ανάγκη. Το Ευαγγέλιο του Λουκά μας λέει ότι, αφού ο Ιησούς διάβασε την περικοπή του προφήτη Ησαΐα ενώπιον του λαού του και κάθισε, «τα μάτια όλων ήταν στραμμένα επάνω του» (4,20). Ακόμη και η Αποκάλυψη μας μιλάει σήμερα για τα καρφωμένα επάνω στον Ιησού βλέμματα, για την ακαταμάχητη έλξη του σταυρωμένου και αναστημένου Κυρίου που μας οδηγεί να λατρεύουμε και να αναφωνήσουμε: «Ιδού, έρχεται με τα σύννεφα και κάθε μάτι θα τον ατενίσει, ακόμη και όσοι τον τρύπησαν. Αυτόν, και για αυτόν όλες οι φυλές της γης θα χτυπήσουν το στήθος τους (1, 7). Η τελική χάρη, όταν ο αναστημένος Κύριος επιστρέψει, θα είναι αυτή της άμεσης αναγνώρισης: θα Τον δούμε τρυπημένο, θα αναγνωρίσουμε πως Εκείνος είναι και πως εμείς είμαστε αμαρτωλοί. Τίποτα περισσότερο.

Το «να προσηλώσουμε τα μάτια μας στον Ιησού» είναι μια χάρη που ως ιερείς πρέπει να καλλιεργήσουμε. Στο τέλος της ημέρας είναι καλό να κοιτάξουμε τον Κύριο και Εκείνος να κοιτάξει τις καρδιές μας, μαζί με τις καρδιές των ανθρώπων που γνωρίσαμε. Δεν πρόκειται για το μέτρημα των αμαρτιών, αλλά μιας στοργικής ενατένισης κατά την οποία κοιτάμε την ημέρα μας με το βλέμμα του Ιησού και έτσι βλέπουμε τις χάρες της ημέρας, τα δώρα και όλα όσα έχει κάνει για εμάς, για να ευχαριστήσουμε. Και να του δείχνουμε και τους πειρασμούς μας, για να τους αναγνωρίσει και να τους απορρίψει. Όπως βλέπουμε, το ζητούμενο είναι να κατανοήσουμε τι ευχαριστεί τον Κύριο και τι θέλει από εμάς εδώ και τώρα, στην τρέχουσα ιστορία μας.

Και αν στηρίξουμε το γεμάτο καλοσύνη βλέμμα του, ίσως να υπάρχει και ένα σημάδι από την πλευρά του για να του δείξουμε τα είδωλά μας. Εκείνα τα είδωλα που, όπως η Ραχήλ, κρύψαμε κάτω από τις πτυχές του μανδύα μας (πρβλ. Γεν. 31, 34-35). Ας κοιτάξει ο Κύριος τα κρυμμένα είδωλά μας – τα έχουμε όλοι, όλα! – Και αυτό το να αφήσουμε τον Κύριο να κοιτάξει αυτά τα κρυμμένα είδωλα μας κάνει δυνατούς μπροστά τους και αφαιρεί τη δύναμή τους.

Το βλέμμα του Κυρίου μας κάνει να δούμε ότι, στην πραγματικότητα, σε αυτά δοξαζόμαστε εμείς οι ίδιοι, γιατί εκεί, σε εκείνο τον χώρο που ζούμε σαν να ήταν αποκλειστικός, ο διάβολος επεμβαίνει προσθέτοντας ένα πολύ κακόηθες στοιχείο: διασφαλίζει ότι όχι μόνο «ευαρεστούμε» τον εαυτό μας δίνοντας ελευθερία σε ένα πάθος ή καλλιεργώντας ένα άλλο, αλλά μας οδηγεί επίσης σε σημείο να αντικαταστήσουμε με αυτά, με εκείνα τα κρυμμένα είδωλα, την παρουσία των Θείων Προσώπων, την παρουσία του Πατέρα, του Υιού και του Πνεύματος, που κατοικούν μέσα μας. Είναι κάτι που συμβαίνει στην πραγματικότητα. Παρότι κάποιος λέει στον εαυτό του ότι ξεχωρίζει τέλεια τι είναι το είδωλο και ποιος είναι ο Θεός, στην πράξη αφαιρούμε χώρο από την Τριάδα για να το δώσουμε στο δαιμόνιο, με ένα είδος έμμεσης λατρείας: αυτή που το κρύβει, αλλά που ακούει συνεχώς τα δικά του λόγια και καταναλώνει τα προϊόντα του, με τέτοιο τρόπο που στο τέλος δεν μένει ούτε γωνιά για τον Θεό. Επειδή Εκείνος είναι έτσι, προχωρά σιγά σιγά. Και μετά, άλλη μια φορά μίλησα για «μορφωμένους» δαίμονες, εκείνους που λέει ο Ιησούς είναι χειρότεροι από αυτόν που εκδιώχθηκε. Αλλά είναι «ευγενικοί», χτυπούν το κουδούνι, εισέρχονται αργά αργά κατακτώντας το σπίτι. Πρέπει να είμαστε προσεκτικοί, αυτά είναι τα είδωλά μας.

Είναι που τα είδωλα έχουν κάτι – ένα στοιχείο – προσωπικό. Όταν δεν τα ξεσκεπάζουμε, όταν δεν αφήνουμε τον Ιησού να μας δείξει ότι σε αυτά ψάχνουμε άσχημα τον εαυτό μας χωρίς λόγο και ότι αφήνουμε ένα χώρο στον οποίο εισχωρεί το Κακό. Πρέπει να θυμόμαστε ότι ο διάβολος απαιτεί να κάνουμε το θέλημά του και να τον υπηρετούμε, αλλά δεν ζητάει πάντα να τον υπηρετούμε και να τον λατρεύουμε συνέχεια, όχι, ξέρει να κινείται, είναι μεγάλος διπλωμάτης. Η κατά καιρούς λατρεία που δέχεται του αρκεί για να αποδείξει ότι είναι ο αληθινός μας κύριος και ότι αισθάνεται ακόμη και θεός στη ζωή και στην καρδιά μας.

Τούτου λεχθέντος, θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας, σε αυτή τη Θεία Λειτουργία του Χρίσματος, τρεις χώρους κρυφής ειδωλολατρίας τους οποίους το Κακό χρησιμοποιεί τα είδωλά του για να μας αποδυναμώσει από την αποστολή μας ως ποιμένες και, σιγά σιγά, να μας χωρίσει από την ωφέλιμη και στοργική παρουσία του Ιησού, του Πνεύματος και του Πατέρα.

Ένας πρώτος χώρος κρυφής ειδωλολατρίας ανοίγεται όπου υπάρχει πνευματική κοσμικότητα, η οποία είναι «μια πρόταση ζωής, ένας πολιτισμός, μια κουλτούρα του εφήμερου, μια κουλτούρα του φαίνεσθαι, μια κουλτούρα του μακιγιάζ». Το κριτήριό της είναι η θριαμβολογία, μια θριαμβολογία χωρίς Σταυρό. Και ο Ιησούς προσεύχεται ώστε ο Πατέρας να μας υπερασπιστεί από αυτήν την κουλτούρα της κοσμικότητας. Αυτός ο πειρασμός για δόξα χωρίς Σταυρό κινείται ενάντια στο πρόσωπο του Κυρίου, έρχεται ενάντια στον Ιησού που ταπεινώνεται στην Ενσάρκωση και που, ως σημείο αντιλεγόμενο, είναι το μόνο φάρμακο ενάντια σε κάθε είδωλο. Το να είσαι φτωχός με τον φτωχό Χριστό και «επειδή ο Χριστός διάλεξε τη φτώχεια» είναι η λογική της Αγάπης και τίποτε άλλο. Στη σημερινή ευαγγελική περικοπή βλέπουμε πώς ο Κύριος βρίσκεται στο ταπεινό και μικρό χωριό του, εκείνο όλης του της ζωής, για να δώσει την ίδια μαρτυρία που θα δώσει στο τέλος της ιστορίας, όταν θα έρθει στη δόξα του, περιτριγυρισμένος από αγγέλους. Και τα μάτια μας πρέπει να είναι καρφωμένα στον Χριστό, στο εδώ και τώρα της ιστορίας του Ιησού μαζί μου, όπως θα είναι τότε. Η κοσμικότητα της αναζήτησης της δόξας μας κλέβει την παρουσία του Ιησού ταπεινού και ταπεινωμένου, του Κυρίου κοντά σε όλους, του Χριστού πονεμένου με όλους αυτούς που υποφέρουν, λατρεμένου από το λαό μας που γνωρίζουν ποιοι είναι οι αληθινοί φίλοι του. Ένας κοσμικός ιερέας δεν είναι παρά ένας κληρικοποιημένος ειδωλολάτρης. Ένας κοσμικός ιερέας δεν είναι παρά ένας κληρικοποιημένος ειδωλολάτρης.

Ένας άλλος χώρος κρυφής ειδωλολατρίας ριζώνει όπου η πρωτοκαθεδρία δίνεται στον πραγματισμό των αριθμών. Όσοι έχουν αυτό το κρυφό είδωλο αναγνωρίζονται από την αγάπη τους για τις στατιστικές, εκείνες που μπορούν να σβήσουν κάθε προσωπικό χαρακτηριστικό στη συζήτηση και να δώσουν προτεραιότητα στην πλειοψηφία, που τελικά γίνεται το κριτήριο της διάκρισης, είναι άσχημο. Αυτό δεν μπορεί να είναι ο μόνος τρόπος να προχωρήσουμε ούτε το μοναδικό κριτήριο στην Εκκλησία του Χριστού. Τα πρόσωπα δεν μπορούν να «αριθμηθούν», και ο Θεός δεν δίνει το Πνεύμα «με μέτρο» (πρβλ. Ιω. 3,34). Σε αυτή τη γοητεία για τους αριθμούς, στην πραγματικότητα, αναζητούμε τον εαυτό μας και μας ευχαριστεί ο έλεγχος που εξασφαλίζει αυτή η λογική, που δεν νοιάζεται για τα πρόσωπα και δεν είναι αυτή της αγάπης, αγαπά τους αριθμούς. Χαρακτηριστικό των μεγάλων αγίων είναι ότι ξέρουν να αποσύρονται ώστε να αφήνουν όλο τον χώρο στον Θεό. Αυτή η απόσυρση, αυτή η λήθη του εαυτού και η επιθυμία να λησμονηθούν από όλους τους άλλους είναι το χαρακτηριστικό του Πνεύματος που στερείται εικόνας. Το Πνεύμα δεν έχει τη δική του εικόνα απλώς και μόνο επειδή είναι όλη η Αγάπη που κάνει την εικόνα του Υιού να λάμπει και, μέσα σε αυτήν, αυτή του Πατέρα. Η αντικατάσταση του Προσώπου του, που από μόνη της αγαπά το «να μην φαίνεται» – γιατί δεν έχει εικόνα – είναι αυτό που στοχεύει το είδωλο των αριθμών, που κάνει τα πάντα να «φαίνονται», έστω και αφηρημένα και λογιστικά, χωρίς ενσάρκωση.

Ένας τρίτος χώρος κρυφής ειδωλολατρίας, που σχετίζεται με τον προηγούμενο, είναι αυτός της λειτουργικότητας, ένα σαγηνευτικό περιβάλλον στο οποίο πολλοί, «περισσότερο από την πορεία, ενθουσιάζονται με τον οδικό χάρτη». Η λειτουργική νοοτροπία δεν ανέχεται το μυστήριο, στοχεύει στην αποτελεσματικότητα. Σιγά σιγά, αυτό το είδωλο αντικαθιστά την παρουσία του Πατέρα μέσα μας. Το πρώτο είδωλο αντικαθιστά την παρουσία του Υιού, το δεύτερο είδωλο αυτό του Πνεύματος και αυτό την παρουσία του Πατέρα. Ο Πατέρας μας είναι ο Δημιουργός, αλλά όχι αυτός που κάνει μόνο τα πράγματα να «δουλεύουν», αλλά Αυτός που «δημιουργεί» ως Πατέρας, με τρυφερότητα, αναλαμβάνοντας τα πλάσματά του και εργάζεται για να κάνει τον άνθρωπο πιο ελεύθερο. Ο λειτουργιστής δεν ξέρει πώς να χαίρεται για τις χάρες που εκχέει το Πνεύμα στον λαό του, με τις οποίες θα μπορούσε να «τρέφεται» ακόμα και ως εργάτης που κερδίζει τον μισθό του. Ο λειτουργιστής ιερέας έχει τη δική του τροφή, που είναι το εγώ του. Στον λειτουργισμό αφήνουμε στην άκρη τη λατρεία του Πατέρα στα μικρά και μεγάλα πράγματα της ζωής μας και χαιρόμαστε με την αποτελεσματικότητα των προγραμμάτων μας. Όπως έκανε ο Δαβίδ όταν, δελεασμένος από τον Σατανά, έλαβε μέτρα για να πραγματοποιήσει την απογραφή (πρβλ. Α’ Κρ 21,1). Αυτοί είναι οι λάτρεις του σχεδίου διαδρομής, του πλάνου του ταξιδιού, αλλάς όχι του ταξιδιού.

Σε αυτούς τους δύο τελευταίους χώρους της κρυφής ειδωλολατρίας (πραγματισμός αριθμών και λειτουργισμός) αντικαθιστούμε την ελπίδα, που είναι ο χώρος της συνάντησης με τον Θεό, με την εμπειρική επιβεβαίωση. Είναι μια στάση ματαιοδοξίας από την πλευρά του ποιμένα, μια στάση που διαλύει την ένωση του λαού του με τον Θεό και διαμορφώνει ένα νέο είδωλο που βασίζεται σε αριθμούς και προγράμματα: το είδωλο «η δύναμή μου, η δύναμή μας», το δικό μας πρόγραμμα, τους αριθμούς μας, τα ποιμαντικά μας σχέδια. Το να κρύβουμε αυτά τα είδωλα (με τη στάση της Ραχήλ) και να μην γνωρίζουμε πώς να τα αποκαλύπτουμε στην καθημερινή μας ζωή βλάπτει την πιστότητα της ιερατικής μας διαθήκης και καθιστά την προσωπική μας σχέση με τον Κύριο χλιαρή. Τι θέλει όμως αυτός ο Επίσκοπος που, αντί να μιλάει για τον Ιησού, μας μιλάει σήμερα για είδωλα; Μπορεί κανείς να το σκεφτεί αυτό…

Αγαπητοί αδελφοί, ο Ιησούς είναι ο μόνος τρόπος για να αποφύγουμε να κάνουμε λάθος γνωρίζοντας τι νιώθουμε, και που μας οδηγεί η καρδιά μας…. Είναι ο μόνος τρόπος να διακρίνουμε καλά συγκρίνοντας τους εαυτούς μας μαζί του, κάθε μέρα, σαν να είχε καθίσει ακόμη και σήμερα στον ενοριακό μας ναό και να μας είπε ότι σήμερα έχουν εκπληρωθεί όλα όσα ακούσαμε. Ο Ιησούς Χριστός, όντας σημείο αντιλεγόμενο – που δεν είναι πάντα κάτι αιματηρό ή σκληρό, αφού το έλεος είναι σημείο αντιλεγόμενο και πολύ περισσότερο είναι η τρυφερότητα – ο Ιησούς Χριστός, λέω, κάνει αυτά τα είδωλα να αποκαλυφθούν, να γίνει ορατή η παρουσία τους, οι ρίζες και η λειτουργία τους, και έτσι ο Κύριος μπορεί να τα καταστρέψει, αυτή είναι η πρόταση: να δώσουμε χώρο στον Κύριο να καταστρέψει τα κρυμμένα είδωλά μας. Και πρέπει να τα θυμόμαστε, να προσέχουμε, για να μην ξαναγεννηθούν τα ζιζάνια αυτών των ειδώλων που μπορέσαμε να κρύψουμε στις πτυχές της καρδιάς μας.

Και θα ήθελα να ολοκληρώσω ζητώντας από τον Άγιο Ιωσήφ, τον πιο αγνό πατέρα και χωρίς κρυφά είδωλα, να μας ελευθερώσει από κάθε λαχτάρα για κατοχή, αφού αυτή, η λαχτάρα για κατοχή, είναι το γόνιμο έδαφος στο οποίο αναπτύσσονται αυτά τα είδωλα. Και μακάρι να αποκτήσουμε επίσης τη χάρη να μην τα παρατάμε στο επίπονο έργο του να διακρίνουμε αυτά τα είδωλα που τόσο συχνά κρύβουμε ή κρύβονται. Και ζητάμε επίσης από τον Άγιο Ιωσήφ, όπου αμφιβάλλουμε για το πώς να κάνουμε τα πράγματα καλύτερα, να μεσολαβήσει για μας για να φωτίσει το Πνεύμα την κρίση μας, όπως φωτίστηκε και η δική του όταν μπήκε στον πειρασμό να αφήσει τη Μαρία «στα κρυφά», ώστε Με ευγένεια καρδιάς, να ξέρουμε πώς να υποτάξουμε στη φιλανθρωπία όλα όσα μάθαμε από το νόμο.

Μετάφραση πγπ