ΤΟ AΓΙΟ ΠΝΕΥΜΑ ΜΑΣ ΚΑΘΙΣΤΑ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΥΣ

Το να είναι κανείς χριστιανός σημαίνει να ζει εν Χριστώ, να κάνει τον Χριστό αρχή, εμπνευστή και πηγή της ζωής του, να διάγει μια ζωή, όχι μόνο σύμφωνη με αυτήν του Χριστού, αλλά να ταυτίζει σχεδόν τη ζωή του με αυτήν του Χριστού. Ο Άγιος Παύλος εκφράζει αυτή την πραγματικότητα με τη φράση «Χριστός ἐν ὑμῖν» (Bλ. Κολοσσαείς 1, 27) και καθορίζει τον σκοπό της αποστολής του, που είναι να να γεννηθεί ο Χριστός στον καθένα από τους πιστούς (Βλ. Κολοσσαείς 1,24-29). Αυτό το ίδιο το Μυστήριο της ζωής μας εν Χριστώ, ο Άγιος Παύλος το εκφράζει με την πρόθεση συν [συν-πάσχω με τον Χριστό, συν-ενταφιάζομαι με τον Χριστό, συν-ανασταίνομαι με τον Χριστό … (Βλ. Κολοσσαείς 2, 12-3)], ή με την αιτιατική πτώση του λόγου: να έχουμε την υπομονή του Χριστού, την αγάπη του Χριστού, τα συναισθήματα του Χριστού, το ανάστημα του Χριστού κλπ. (βλ. Εφεσίους 4, 13-14).

Για τους Πατέρες της Εκκλησίας, αυτή η γέννηση και η ανάπτυξη του Χριστού μέσα μας, πραγματοποιείται με το «σπέρμα» του Θεού που δεν είναι άλλο από το Άγιο Πνεύμα (Βλ. Α’ Ιωάννου 3,9). Όπως το D.N.A. σφραγίζει την προσωπικότητα του ανθρώπου με τον γενετικό κώδικα που τον χαρακτηρίζει, έτσι και το Πνεύμα του Ιησού μας δίνεται ως το κατεξοχήν χριστιανικό χαρακτηριστικό, είναι η «σφραγίδα» που μας χαρακτηρίζει και μας οδηγεί μέχρι την εσχατολογική τελειότητα.

 ΠΩΣ ΓΕΝΝΙΕΤΑΙ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΣΣΕΤΑΙ Η ΕΝ ΧΡΙΣΤΩ ΖΩΗ

Ο Θεός Πατέρας, μέσω του Χριστού, με τη δύναμη του Αγίου Πνεύματος, «κατοικεί» στις καρδιές μας, δηλαδή στα έγκατα του είναι μας, εκεί που διαμορφώνεται ο βασικός προσανατολισμός της ζωής μας.

Η απαρχή αυτής της γέννησης του Χριστού μέσα μας, είναι βέβαια δώρο του Θεού, αλλά η πίστη είναι αυτή, μέσω της οποίας μας χορηγείται το Πνεύμα. «Γι’ αυτό, γονατίζω μπροστά στον Πατέρα, από τον οποίο παίρνει όνομα κάθε γένος στους ουρανούς και πάνω στη γη, για να σας δώσει, σύμφωνα με τον πλούτο της δόξας του, να ενισχυθείτε στον εσωτερικό σας άνθρωπο με δύναμη, μέσω του Πνεύματός του, για να κατοικήσει ο Χριστός με την πίστη μέσα στις καρδιές σας, ριζωμένοι και θεμελιωμένοι στην αγάπη» (Εφεσίους  3 ,14-16).

Πρόκειται, βέβαια, για τη ζωντανή πίστη, την υπαρξιακή, τη γεμάτη αγάπη, που αφορά ολόκληρο τον άνθρωπο. Αυτή η πίστη δεν είναι υπόθεση μιας στιγμής. Το Πνεύμα, μέσω της πίστης, ανοίγει συνεχώς τις καρδιές μας και τον νου μας, για να συλλάβουμε και να ζήσουμε το μυστήριο του Ιησού. Το Πνεύμα μας βοηθάει να εμβαθύνουμε την πίστη μας. Μία επιφανειακή και νηπιακή πίστη, μπορεί να είναι στην πράξη, χειρότερη από την έλλειψη πίστης. Το Πνεύμα είναι ουσιαστικά το Πνεύμα της αληθείας (Βλ. Ιωάννης 14,17, και 15,26 και 16,13). Το Πνεύμα τροφοδοτεί και ενδυναμώνει την πίστη μας με την ανάγνωση της Αγίας Γραφής. Αυτή η ανάγνωση μας βοηθά ν’ ανακαλύψουμε τον Χριστό, τη ζωή του οποίου πρέπει να συμμεριστούμε και να μιμηθούμε. Το Πνεύμα βγάζει το «κάλυμμα» από το πρόσωπό μας, μας ανοίγει τα μάτια, για ν’ ανακαλύψουμε τον Χριστό και το θέλημά Του (βλ. Β’ Κορινθίους 12,18). Μας βοηθά να ξεπεράσουμε το πνεύμα του κόσμου, που τυφλώνει, και μας οδηγεί να εισχωρήσουμε στα μυστήρια του Θεού. Έτσι, βλέπουμε την πραγματικότητα, τον κόσμο, τα γεγονότα, την ιστορία μέσα από μία άλλη διάσταση, αυτή με την οποία ο ίδιος ο Χριστός βλέπει τον κόσμο (βλ. Α’ Κορινθίους 2,10-14).

Ο Χριστός είναι το αποκορύφωμα, όχι όμως και το τέρμα της χριστιανικής ζωής. Είναι ο μεσίτης της ιστορίας της σωτηρίας, όχι ο σκοπός. Ως μεσίτης και ως υιός, μας οδηγεί στον Πατέρα και έτσι  γινόμαστε «Υιοί εν Υιώ», επομένως η ζωή μας εν Χριστώ, δεν είναι άλλο από μια υιική ζωή. Η ζωή μας ως παιδιά του Θεού, είναι μια ασταμάτητη αναζήτηση του θελήματος του Πατέρα και ταύτιση της δικής μας θέλησης με αυτό.

ΤΟ ΑΓΙΟ ΠΝΕΥΜΑ ΚΑΙ Η ΠΡΟΣΕΥΧΗ ΜΑΣ

Η εν Χριστώ ζωή είναι μία ζωή μέθεξης με τον Πατέρα κι αυτό στην πραγματικότητα, εκφράζεται στη προσευχή. Η προσευχή, κάθε προσευχή, δεν μπορεί παρά να είναι μία προσευχή εν Αγίω Πνεύματι: «αυτοί που προκαλούν διαιρέσεις, κυριαρχούνται από τις προσωπικές τους επιθυμίες και όχι από το Πνεύμα του Θεού, εσείς όμως αγαπητοί μου, συνεχίστε να προοδεύετε στερεωμένοι πάνω στο θεμέλιο της πίστης σας και να προσεύχεστε με τη δύναμη του Αγίου Πνεύματος». (Επιστολή Ιούδα 19-20).

ΚΑΘΕ ΜΟΡΦΗ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ ΕΙΝΑΙ ΕΜΠΝΕΥΣΜΕΝΗ ΑΠΟ ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΟ ΑΓΙΟ 

Προσευχή δοξολογίας

            Στη λειτουργική ζωή, η Εκκλησία δεν παύει ν’ απευθύνεται στον Θεό και να εκφράζει τη δοξολογία, την πίστη, την αγάπη και την ελπίδα της. Η Εκκλησία στην ολότητα της και ο καθένας από μας, είναι ο Άγιος Ναός του Θεού, είναι η Κοινωνία των Αγίων, είναι η Οικογένεια του Θεού, που, βασισμένη πάνω στο θεμέλιο των Αποστόλων και των Προφητών, ζει υπαρξιακά τη λατρεία της: «Μέσω του Χριστού μπορούμε να προσέλθουμε  και οι δυο, με ένα Πνεύμα, στον Πατέρα. Άρα, λοιπόν, δεν είσθε πια ξένοι και φιλοξενούμενοι, αλλά είσθε συμπολίτες των αγίων και οικείοι του Θεού, οικοδομημένοι πάνω στο θεμέλιο των αποστόλων και των προφητών, ενώ ο ίδιος ο Ιησούς Χριστός είναι ο ακρογωνιαίος λίθος» (Εφεσίους 2,18-22). Πρόκειται για τη λατρεία εκείνη, που ο νέος λαός του Θεού, Σώμα Χριστού και Ναός του Πνεύματος, προσφέρει στον Θεό Πατέρα, μέσω του Υιού, εν Αγίω Πνεύματι. Έτσι μόνο μπορούμε να «προσέλθουμε» στον Πατέρα.

Η λέξη «προσαγωγή-προσάγομαι» είναι πλούσια σε σημασία. Σημαίνει πως μπορούμε να παρουσιαστούμε μπροστά στον Θεό με «παρρησία», επειδή ο Χριστός, ο Αρχιερέας μας, ο Κύριος και η Κεφαλή μας, άπαξ δια παντός, εισχώρησε στα Άγια των Αγίων, δηλαδή στην καρδιά του Θεού Πατέρα (Βλ. Εβραίους. 4,16,7,25,10,1,11,6 κλπ.). Από τον Θεό Πατέρα προήλθε σε μας κάθε δώρο μέσω του Υιού εν Αγίω Πνεύματι. Τώρα, μπορούμε να επιστρέψουμε αυτά τα αγαθά που μας έδωσε ο Πατέρας, σε μορφή δοξολογίας, εν Αγίω Πνεύματι και μέσω του Υιού Του, του Ιησού Χριστού. Αυτό σημαίνει λατρεία, λειτουργική ζωή. Αυτή η λατρεία έχει τη δύναμη να φτάσει στην καρδιά του Θεού, γιατί απευθύνεται σ’ Αυτόν μέσω του Χριστού, μοναδικού Ιερέα της Νέας και Μοναδικής Διαθήκης. Αλλά αυτό καθίσταται δυνατό, μόνο και μόνο, επειδή το να είμαστε εν Χριστώ, Σώμα Χριστού, είναι έργο του Παναγίου Πνεύματος. Αυτό το Σώμα Χριστού, στο οποίο ανήκουμε, είναι ο «Άγιος Ναός του Κυρίου». Αυτός είναι ο πραγματικός «Οίκος προσευχής» για όλους τους λαούς.

Η Λειτουργική προσευχή μας, σε όλες τις μορφές της, είναι «η αναπνοή του Πνεύματος». Το λειτουργικό Έτος με τις Ακολουθίες, τα Μυστήρια… είναι ζωή, η Ζωή του Χριστού, που γίνεται σήμερα δική μας. Είναι μία ζωή που κινείται με τον ρυθμό της ζωής του Θεού, ανανεωμένη και εμποτισμένη συνεχώς από το Πνεύμα. Ο «χρόνος» γίνεται «καιρός», δηλαδή προσφορά σωτηρίας του Ιησού εδώ και τώρα για τον καθένα από εμάς. Χθες, όπως και σήμερα, η Εκκλησία πραγματοποιεί την προτροπή του Αποστόλου Παύλου: «αναζητήστε στο Πνεύμα την πληρότητά σας, να ψάλλετε στις συνάξεις σας με ψαλμούς και ύμνους και πνευματικές ωδές, να ψάλλετε με την καρδιά σας στον Κύριο, να ευχαριστείτε πάντοτε σε όλα και για όλα το Όνομα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού» (Εφεσίους  5,18-20)

Προσωπική προσευχή

Καμία απολύτως προσευχή δεν είναι δυνατή χωρίς την ενεργό συνεργασία του Αγίου Πνεύματος. Πράγματι, για την προσευχή μας «βοηθάει αποτελεσματικά το Πνεύμα, επειδή είμαστε αδύναμοι άνθρωποι και δεν ξέρουμε καλά ούτε να προσευχηθούμε όπως πρέπει. Το Πνεύμα, όμως, μεσιτεύει το ίδιο στον Θεό για μας, με στεναγμούς, που δεν μπορούν να εκφραστούν με λέξεις. Ο Θεός, όμως, που βλέπει τα βάθη της καρδιάς, ξέρει καλά τι θέλει να πει το Πνεύμα, διότι το Πνεύμα μεσολαβεί για τους αγίους (=χριστιανούς), όπως αρέσει στον Θεό» (Ρωμαίους 8, 26-27). Εξάλλου, δεν είμαστε εμείς που προσευχόμαστε κραυγάζοντας «Αββά – Πατέρα», αλλά το Πνεύμα που μας δόθηκε: «Κι επειδή πραγματικά είστε παιδιά του, ο Θεός απέστειλε το Πνεύμα του Υιού στις καρδιές μας, και αυτό φωνάζει Αββά, Πατέρα» (Γαλάτας 4,6).

Δεν είμαστε εμείς που πάμε προς τον Θεό, αλλά ο Θεός, στην χωρίς όρια αγάπη του, έρχεται προς εμάς, μας ελκύει προς Αυτόν και, όταν με την προσευχή σταθούμε ενώπιόν Του, τοποθετεί μέσα μας ένα αίσθημα ειρήνης και γαλήνης, ένα αίσθημα πληρότητας που μας γεμίζει από αγαλλίαση.

Ακόμη και η προσευχή ικεσίας είναι καρπός του Πνεύματος. Μόνο οδηγούμενοι από το Άγιο Πνεύμα μπορούμε να ζητάμε από τον Θεό αυτό που είναι σωστό για μας: «Προσεύχεστε συνεχώς και απευθύνετε τα αιτήματά σας σε κάθε περίσταση προς τον Θεό, οδηγούμενοι από το Άγιο Πνεύμα» (Εφεσίους 6,18).

Σήμερα και στην τελική εκπλήρωση

Είμαστε παιδιά του Θεού, ωστόσο η αμαρτία, η κούραση, η καθημερινή πραγματικό­τητα, τόσο συχνά βαριά και θαμπή, δεν μας βοηθάνε πάντα να ζήσουμε αυτό το μεγαλείο. Στην Πρώτη Επιστολή του Ιωάννη, διαβάζουμε: «Κοιτάξτε πόσο μεγάλη αγάπη μάς έχει δώσει ο Πατέρας, ώστε να ονομασθούμε παιδιά του Θεού και είμαστε! Για τον λόγο αυτό ο κόσμος δεν μας γνωρίζει, διότι δεν εγνώρισε εκείνον. Αγαπητοί μου, τώρα είμαστε παιδιά του Θεού, αλλά ακόμα δεν φανερώθηκε το τι θα γίνουμε. Γνωρίζουμε πως,  όταν θα φανερωθεί, θα γίνουμε όμοιοι μ’ εκείνον, διότι θα τον δούμε, όπως ακριβώς είναι. Όποιος έχει αυτή την ελπίδα και τη στηρίζει πάνω στον Ιησού, αυτός εξαγνίζει τον εαυτό του, όπως κι εκείνος είναι αγνός» (Α’ Ιωάννης 3,1-3).

Ο Ευαγγελιστής Ιωάννης σ’ αυτό το κείμενο, δεν θα μπορούσε να εκφράσει με καταλληλότερο τρόπο την ένταση ανάμεσα σ’ αυτό που ήδη είμαστε και σε εκείνο που θα γίνουμε.

Ο Απόστολος Παύλος προτιμά ν’ αναφέρεται σ’ αυτό που θα γίνουμε στο μέλλον, ενώ για τον Ιωάννη, αυτή η πραγματικότητα είναι ήδη παρούσα κι ενεργεί μέσα μας. Έχουμε ήδη εισαχθεί στην αιώνια ζωή. Για τον Απόστολο Παύλο, είμαστε παιδιά του Θεού, αλλά αυτή η πραγματικότητα αποτελεί περισσότερο μία υπόσχεση για το μέλλον, είναι η εγγύηση για να κληρονομήσουμε τα αιώνια αγαθά (Βλ. Ρωμαίους  8,19 23-24, Εφεσίους 1,14, 1Τίτο 6,12).

Για τον Ευαγγελιστή Ιωάννη, έχουμε ήδη την αιώνια ζωή, αρκεί να πιστεύουμε σ’ Αυτόν που ο ίδιος απέστειλε (Βλ. Ιωάννης 6,29.40.47 Α’ Ιωάννης 3,1 και 5,11). Στη βιβλική προοπτική, η αλήθεια μιας πραγματικότητας αποτελείται από το τέρμα της, από αυτό προς το οποίο κατευθύνεται. Εμείς έχουμε την απαρχή του Πνεύματος, ωστόσο στενάζουμε, γιατί λαχταράμε να γίνουμε για πάντα παιδιά του Θεού, περιμένοντας την τελική απολύτρωση του σώματός μας (βλ. Ρωμαίους 8,23). Αυτή η απαρχή της αιώνιας ζωής και η συνεχής τάση προς το μέλλον, έχουν ως σκοπό να μας παρηγορήσουν στις δυσκολίες της ζωής μας. Πρόκειται για μία πρόγευση της αιώνιας ζωής από τώρα, σ’ αυτήν την πρόσκαιρη και τόσο γεμάτη βάσανα ζωή μας: ο αρραβώνας, η πρόγευση της αιώνιας ζωής είναι το Πνεύμα το Άγιο που μας δόθηκε.

«Κι ο Θεός, που στεριώνει κι εμάς κι εσάς στον Χριστό και μας έχρισε λαό Του, είναι ο ίδιος που με τη σφραγίδα Του μας εγγυάται το μέλλον, και σαν πρόγευσή Του, δίνει μέσα στις καρδιές μας το Πνεύμα» (Β’ Κορινθίους 1, 21-22).

«Έτσι κι εσείς ακούσατε τον Λόγο της Αληθείας, το χαρμόσυνο μήνυμα, που σας φέρνει τη σωτηρία. Κι αφού πιστέψατε στον Χριστό, σας σφράγισε ο Θεός με το Άγιο Πνεύμα, που είχε υποσχεθεί. Κι είναι το Πνεύμα εγγύηση για την κληρονομιά μας και για τον μελλούμενο λυτρωμό μας. Έτσι θα υμνείτε και θα δοξάζετε το μεγαλείο Του Θεού» (Εφεσίους 1, 13-14).

Το Πνεύμα το Άγιο θα πραγματοποιήσει την Ανάστασή μας, όπως πραγματοποίησε αυτήν του Ιησού (Βλ. Ρωμαίους 1,4 και Α’ Πέτρου 3,18). Και με την Ανάσταση θα είμαστε ολοκληρωτικά και πλήρως παιδιά του Θεού. Το Πνεύμα το ζωοποιό που μας δόθηκε είναι η εγγύηση αυτής της Ανάστασης και η βεβαιότητα που πηγάζει από αυτή την εγγύηση μιας τελικής λύτρωσης. Μας βοηθά να ξεπερνάμε τις διάφορες δοκιμασίες της ζωής, να ελπίζουμε και ν’ αναμένουμε με βεβαιότητα τον ερχομό της Βασιλείας του Θεού (βλ. Ρωμαίους 8, 9-11.16-23). Οι Απόστολοι ασταμάτητα επαναλάμβαναν στους δοκιμαζόμενους από τους διωγμούς χριστιανούς: «αν υπομένουμε μαζί Του, μαζί Του και θα βασιλεύσουμε» (Β’  Τιμόθεο 2,12).

ΤΟ ΑΓΙΟ ΠΝΕΥΜΑ ΚΑΙ Η ΠΑΛΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΥ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΗ ΣΑΡΚΑ

Ο όρος «σάρκα» στην Αγία Γραφή έχει διάφορες έννοιες. Είναι η γήινη και βιολογική κατάσταση του ανθρώπου (Ιωάννης 1,14). Αυτή η κατάσταση χαρακτηρίζεται από την αδυναμία, την ατέλεια και το εύθραυστο. Στις Επιστολές του Αποστόλου Παύλου προς τους Γαλάτες και τους Ρωμαίους, ο όρος «σάρκα», νοηματικά, συγκεντρώνει όλα εκείνα τα σημεία, τα οποία στον εσωτερικό, αλλά και στον κοινωνικό περίγυρο του ανθρώπου, αντιτίθενται σε αυτό που θέλει κι απαιτεί το Πνεύμα του Θεού, εκείνο που απαιτεί η κατάστασή μας ως παιδιά του Θεού, ως μέλη του Σώματος του Χριστού.

Στην Επιστολή προς Γαλάτας, από το κεφ. 5,3 μέχρι το κεφ. 16,18 και σ’ εκείνη προς τους Ρωμαίους, κεφ. 7 – 8, 30, εκφράζεται με δραματικό τρόπο η διαλεκτική αντίθεση «πνεύμα – σάρκα», που κυριολεκτικά φωλιάζει μέσα στο είναι του κάθε χριστιανού. Η ζωή των πιστών βρίσκεται ταυτόχρονα κάτω από την επίδραση του πνεύματος και της σάρκας. Αυτές οι δύο αντιφατικές αρχές φανερώνουν την αμφιλεγόμενη κατάσταση του ανθρώπου. Αυτός, από τη μία, κατέχει ήδη την αιώνια ζωή, αλλά όχι ακόμη στην πληρότητά της και στην οριστική της κατάσταση. Από την άλλη, ανά πάσα στιγμή ο άνθρωπος, χρησιμοποιώντας εσφαλμένα την ελευθερία του, μπορεί να μετατραπεί σε ένα απλό βιολογικό ον, σε απλή «σάρκα» σε όλες τις διαστάσεις του είναι του. Ακόμη και η «πνευματική» του διάσταση μετατρέπεται σε «σάρκα», χωρίς το Πνεύμα το Άγιο. Τότε ο χριστιανός «από-πνευματικοποιείται».

Ο Απόστολος Παύλος παροτρύνει τους μαθητές του Ιησού να παλέψουν για να μην επιστρέψουν στην παλαιά τους «σαρκική» κατάσταση. Πράγματι, μολονότι ο χριστιανός κατέχει ήδη το Πνεύμα, είναι παιδί του Θεού, μέλος του Σώματος του Χριστού, εντούτοις βρίσκεται ακόμη στη «σάρκα». Υπάρχουν δηλαδή ακόμη μέσα του δυνάμεις που αντιτίθενται στο Πνεύμα του Χριστού και στο θέλημά Του. Γι’ αυτό ο χριστιανός προσμένει την τέλεια και οριστική λύτρωσή του, την πλήρη και οριστική πνευματικοποίησή του (Βλ. Γαλάτας 5,16-17 και 6,7-8 και Ρωμαίους 8,5-11). Ωστόσο, περιμένοντας αυτήν την τέλεια λύτρωση, δεν μένει με σταυρωμένα χέρια, συνεργάζεται, παλεύει ενάντια στις δυνάμεις που προσπαθούν να τον απομακρύνουν από τον τελικό του προορισμό.

Ο χριστιανός είναι ήδη σωσμένος, αλλά όχι μ’ έναν τρόπο οριστικό, αφού μέσα του παραμένουν δυνάμεις από τον παλαιό άνθρωπο. Είναι ένα νέο δημιούργημα, ένας νέος άνθρωπος, αλλά μπορεί και πάλι να επιστρέψει στην παλαιά του κατάσταση. Γι’ αυτό πρέπει να μάθουμε «να υπηρετούμε τον Θεό όχι με τον παλαιό τρόπο… αλλά με τον καινούριο τρόπο, όπως μας καθοδηγεί το Πνεύμα» (Ρωμαίους 7,6). Μ’ αυτόν τον τρόπο, η ζωή του χριστιανού γίνεται μία πορεία, ένα ασταμάτητο βάδισμα προς την τελειότητα. Πράγματι: «αφού ζούμε με τη δύναμη του Πνεύματος, πρέπει να πορευόμαστε σύμφωνα με τα έργα του Πνεύματος» (Γαλάτες 5,25). Ο Απόστολος Παύλος στην Επιστολή του προς τους Γαλάτες (5,16-26), μας παρουσιάζει τα έργα του Πνεύματος, σύμφωνα με τα οποία πρέπει να πορεύεται ο χριστιανός. Πρόκειται για τα έργα εκείνα που, ανά πάσα στιγμή, πρέπει να εμπνέουν τη ζωή και την πορεία του χριστιανού. Στο ίδιο κείμενο, ο Απόστολος αναφέρει μία σειρά από αρνητικές καταστάσεις που ονομάζει «τα έργα της σάρκας». Η ζωή του χριστιανού γίνεται συνεπώς μια πάλη μεταξύ δύο δυνάμεων: των έργων του πνεύματος και εκείνων της σαρκός. Αν ο χριστιανός ακολουθεί τα έργα του Πνεύματος, πνευματικοποιείται. Αν, αντίθετα, ακολουθεί τα έργα της σαρκός, γίνεται σάρκα, πέφτει στην παλαιά κατάσταση αιχμαλωσίας. Τα έργα του πνεύματος, αντίθετα, χαρίζουν στον χριστιανό την ένδοξη ελευθερία των παιδιών του Θεού. Από τα έργα του Πνεύματος ξεχωρίζει η αγάπη. Αγαπώντας «γνωρίζουμε» τον Θεό. Αντίθετα, «αυτός που δεν αγαπά, δεν γνωρίζει τον Θεό» (Α’ Ιωάννης 4,8). Όσο περισσότερο αγαπάμε, τόσο περισσότερο αυξάνεται η ζωή του Πνεύματος μέσα μας. Κάθε πράξη αγάπης αποτελεί ένα είδος νέας γέννησης του ανθρώπου.

Είναι γνωστά τα λόγια του Ωριγένη: «ο δίκαιος δεν γεννιέται μόνο μια φορά από τον Θεό, γεννιέται συνεχώς, γεννιέται ταυτόχρονα με κάθε πράξη αγάπης. Κι εσύ αν έχεις το πνεύμα της υιοθεσίας, ο Θεός Πατέρας σε γεννάει συνεχώς μαζί με τον Υιό Του. Σε γεννάει από έργο σε έργο, από σκέψη σε σκέψη. Αυτή είναι η δωρεά της σκέψης, μέσω της οποίας εσύ γίνεσαι παιδί του Θεού, αναγεννημένο συνεχώς εν Χριστώ Ιησού».

+ Ιωάννης Σπιτέρης
Αρχιεπίσκοπος