«ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΟΣ Ο ΕΡΧΟΜΕΝΟΣ» – «ΣΤΑΥΡΩΣΟΝ ΑΥΤΟΝ»

---

Τη Μεγάλη Παρασκευή 18 Απριλίου 2014 τελέστηκε με κάθε  ευλάβεια η Ακολουθία των Παθών του Κυρίου, στον Καθολικό Καθεδρικό Ναό της Παναγίας του Ροδαρίου στη Ξινάρα Τήνου. Εκτός από το Σεβασμιότατο Αρχιεπίσκοπο π. Νικόλαο ο οποίος προΐστατο της Ακολουθίας των Παθών συμπροσευχόταν μαζί του στο Ιερό, ο π. Νικόλαος Ψάλτης, εφημέριος της Ποιμαντικής ενότητας Αγάπης, ο π. Μάρκος Βιδάλης του Κλήρου της Ιεράς Αρχιεπισκοπής των Καθολικών της Αθήνας και ο Ιεροδιάκονος Ιωάννης.
Κατ αρχήν το εκκλησίασμα άκουσε το Λόγο του Κυρίου από Αναγνώσματα της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης, και όπως συνηθίζεται  κάθε χρόνο ψάλθηκε το Πάθος του Κυρίου από το κατά Ιωάννη Ευαγγέλιο και διαλογικά από τον Αρχιεπίσκοπο τον π. Μάρκο ΒιδάΛΗ, του Κλήρου της Αθήνας και τον κ. Ανδρέα Παλαμάρη.
Η όλη Ιεροτελεστία των Παθών του Κυρίου που γίνεται από αρκετά χρόνια και συγκεντρώνει μεγάλο πλήθος πιστών ακολουθεί «ειδικό  τυπικό», όπως αυτό έχει αναπροσαρμοστεί  τα τελευταία χρόνια:

ΤΥΠΙΚΟ ΑΚΟΛΟΥΘΙΑΣ ΤΩΝ ΠΑΘΩΝ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΣΤΗΝ ΞΙΝΑΡΑ ΤΗΣ ΤΗΝΟΥ

Ο  Λειτουργός, ντυμένος το στιχάριο με πετραχήλι και φελόνιο κόκκινου χρώματος, και οι βοηθοί του εισέρχονται στο Ναό εν σιωπή και κατευθύνονται προς το Ιερό. Όταν φθάσουν ενώπιον της Αγίας Τράπεζας ο Λειτουργός πέφτει πρηνής (ή απλώς γονατίζει) και μαζί με τους βοηθούς του προσεύχεται για λίγο καιρό.

Έπειτα ο Λειτουργός με τους βοηθούς του  πηγαίνει στην Έδρα του και εστραμμένος προς το λαό  χωρίς να πει το «ας προσευχηθούμε» επισυνάπτει τη Συναπτή Δέηση.

Μετά εισάγει την Εκκλησία στην ακρόαση του Θείου Λόγου.

ΠΡΩΤΟ  ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ

Αντιφωνικός Ψαλμός

Δεύτερο ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ

Προκείμενο του Ευαγγελίου

ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ (Αναγγέλλεται ή ψέλνεται ΤΟ ΠΑΘΟΣ. Αυτό μπορεί να γίνει και διαλογικά, εφόσον υπάρχουν κατάλληλοι Αναγνώστες. Αν γίνεται διαλογικά ο Ιερέας αναγγέλλει ή ψέλνει τα κείμενα που αναφέρονται στα λόγια του Ιησού.

Μετά το Πάθος ακολουθεί σύντομο ΚΗΡΥΓΜΑ.

Όταν ολοκληρωθεί το κήρυγμα, ακολουθεί η Εκτενής Δέηση.

Ένας λαϊκός Αναγνώστης από το Αναλόγιο προσκαλεί το λαό στην προσευχή,  αναγγέλλοντας το σκοπό  της. Μετά την  αναγγελία του σκοπού της προσευχής, ο Λειτουργός επισυνάπτει την κατάλληλη  δέηση.

Όταν ολοκληρωθεί η Εκτενής Δέηση, μεταφέρεται από το βάθος του Ναού ο Εσταυρωμένος, καλυμμένος με μοβ ύφασμα και συνοδευμένος από δύο ακολούθους που κρατούν αναμμένα κεριά. Η Εκκλησία ψάλλει: Προβάλλει, ως λάβαρον, λαμπρός – μυστήριον θείον – ο Σταυρός……  (Βλ. Μεγάλη Εβδομάδα  σελ. 281)

Όταν φθάσει στην είσοδο του Ιερού, τον παραλαμβάνει ο Λειτουργός, ο οποίος τον αποκαλύπτει τμηματικά σε τρεις δόσεις, ενώ ψάλλει σε τρεις διαφορετικούς τόνους το: Ιδού το ξύλο του Σταυρού… (Βλ. Μεγάλη Εβδομάδα σελ. 145). Μετά την Τρίτη φορά, ο αποκαλυμμένος Εσταυρωμένος τοποθετείται μπροστά  στην Αγία Τράπεζα, με τα δύο κεριά δεξιά και αριστερά. Τότε ένας ψάλτης ψέλνει τους «θρήνους του Εσταυρωμένου».

Όταν ολοκληρωθούν οι θρήνοι, τότε γίνεται η έναρξη της Σταυροπροσκύνησης και ψέλνονται κατάλληλα άσματα. (Βλ. Σελ. 146).

Μετά την Σταυροπροσκύνηση ακολουθεί η περιφορά του Εσταυρωμένου.

Την ίδια στιγμή ξεκινά από τον Ενοριακό Ναό των Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου η λιτάνευση της Εικόνας της Παναγίας της Πονεμένης. Στο κέντρο του οικισμού γίνεται η συνάντηση του Εσταυρωμένου με την Μητέρα του την Πονεμένη και ψέλνονται «οι θρήνοι».

Όταν επιστρέψουν, εισέρχονται στο Ναό ο Τίμιος Σταυρός και ο λαός, τότε από το βάθος του Ναού εισέρχεται το εικόνισμα της Πονεμένης και μία γυναίκα ψάλλει τους «θρήνους της Παναγίας». Στη συνέχεια μπορεί να γίνει η επίδειξη  στην Εκκλησία των συμβόλων (τα καντράκια) του Μαρτυρίου του Χριστού.
Αμέσως μετά ο Λειτουργός απολύει το λαό και αποχωρεί εν σιωπή.

Στους Ενοριακούς Ναούς μετά τους θρήνους της Παναγίας ακολουθεί η Λειτουργία των Προηγιασμένων και η περιφορά του Εσταυρωμένου και της Πονεμένης ή του Επιταφίου. Όταν επιστρέψουν στο Ναό ο Λειτουργός απολύει το λαό και αποχωρεί εν σιωπή.

ΘΡΗΝΟΙ ΤΟΥ ΕΣΤΑΥΡΩΜΕΝΟΥ

1. Εσείς όπου με βλέπετε

τα πάθη φορτωμένον,

ειπήτε αν ίδετε άνθρωπον

τοσούτω πονεμένον.

2. Τα κρίματά σας μ’έφεραν

εις τέτοιαν καταδίκην,

τόσων ειδών εγκλήματα

μου προξενούσιν φρίκην.

3. Η τόση υπερηφάνεια σου

ακάνθινον στεφάνι,

στην κεφαλήν την θείαν μου

πολύ σκληρό μου κάνει.

4. Θα ειδής και συ το μίσος σου

ποίαν πληγήν θ’ ανοίξη

στο στήθος μου, και απλόδωρον

αγάπην θέλω δείξει.

5. Ιδέ οκνηρέ, τα πόδια μου

στο ξύλον καρφωμένα,

αυτό σου εμπνέει δύναμιν

να ακολουθείς εμένα.

Ο ΙΗΣΟΥΣ ΣΥΝΑΝΤΑ ΤΗΝ ΤΟΥ ΜΗΤΕΡΑ

Στο κέντρο του χωριού ο Παναγία συναντά τον Εσταυρωμένο Υιό της και ψέλνονται οι παρακάτω θρήνοι:

Αφού επεριπάτησε

και όλος κουρασμένος

την Μάνα του απάντησε

μισοαποθαμένος

Βλέπει τον ακριβό της Υιόν

και πικροαναστενάζει

την τρυφεράν καρδίαν της

σκληρώς η θλίψη σφάζει.

Όταν η πομπή επιστρέψει στον Καθεδρικό Ναό, τελευταία εισέρχεται η εικόνα της Πονεμένης η οποία συνοδεύεται από μία γυναίκα η οποία ψάλλει τους παρακάτω θρήνους

ΘΡΗΝΟΙ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ

1. Αφήσετέ με ελεύθερη

να τρέξω στο παιδί μου,

διότι απ’ αυτό δεν δύναται

να χωριστεί η ζωή μου.

2. Να ιδώ την αθωότητα,

την άκραν καλωσύνην

εις τα σκληρά μαρτύρια,

στην απονιάν εκείνην.

3. Αχ υιέ μου τώρα βάσταμε

γιατί σαι η ζωή μου

να δείξω σαν μητέρα σου

πως μοιάζω στο παιδί μου

4. Αγνώριστος κατήντησε

από τα βάσανά σου,

πλην τώρα αστράπτει η αγάπη σου

κι η θεϊκή ευμορφιά σου.

5. Σ’αυτήν την θεωρίαν σου

σπαράττεται η καρδιά μου,

συ μόνος, Υιέ μου δύνασαι

να κρίνεις τα δεινά μου.

6. Μαζί σου, τέκνο, δέξου με,

την ταπεινήν μητέρα,

να δώσω ικανοποίησιν

μαζί σου εις τον Πατέρα.

(Τους επόμενους τρεις στίχους, εκείνος που υποδύεται τον ρόλο της Πονεμένης, τους ψάλλει γονυπετής έμπροσθεν του Εσταυρωμένου):

12. Γονατισμένη, τέκνον μου,

ζητώ ελεημοσύνην

δια τα φρικτά σου βάσανα

και τόσιν καλωσύνην.

13 Με στεναγμούς και δάκρυα

οι αμαρτωλοί ζητούσι

μαζί μου το συγχώριον

κι ως βέβαιον το θεωρούσιν.

Ο Αρχιεπίσκοπος κατά την ομιλία του στην Ακολουθία των Παθών είπε:

Συχνά στις μεγαλουπόλεις γινόμαστε θεατές μεγάλων παρελάσεων, προεκλογικών συναθροίσεων, συλλαλητηρίων, τόσο που δεν τα αντέχει πια κανείς!  Όμως όλες αυτές οι εκδηλώσεις  τις περισσότερες φορές στρέφονται ενάντια σε κάποιον ή σε κάτι. Δεν είναι εκδηλώσεις αυθόρμητες. Είναι οργανωμένες.

Την περασμένη Κυριακή των Βαΐων έγινε ανάμνηση μιας εκδήλωσης  ενός μεγάλους πλήθους λαού και μιας τεράστιας πομπής που δεν οργανώθηκε από κανένα και κανένας δεν είχε την ευθύνη.  Παρόλο που εκεί δεν υπήρχε κανένας   σκηνοθέτης, όλα εξελίχθησαν στην εντέλεια. Ο Ιησούς Χριστός έγινε αναγνωρίστηκε από το λαό του.

Τι έγινε όμως , τι άλλαξε και σήμερα τα πράγματα έχουν πάρει μια ολότελα διαφορετική τροπή; Ο ίδιος αυτός λαός που την περασμένη Κυριακή τραγουδούσε και έλεγε: «Ωσαννά ευλογημένος ο ερχόμενος στο όνομα του Κυρίου» σήμερα φωνάζει εξοργισμένος για τον  ίδιο άνθρωπο : «σταύρωσέ τον, σταύρωσέ τον»; 

Τι έγινε σε τόσο λίγες ημέρες; Μήπως έγινε κακός ο Χριστός; Μήπως αυτός που ευσπλαχνιζόταν το λαό, διότι ήταν «σαν πρόβατα χωρίς βοσκό» σήμερα έγινε ο εχθρός του λαού; Η εξήγηση είναι πολύ εύκολη:

Όταν ο λαός αφήνεται  ελεύθερος στη φωνή της καρδιάς του, όταν δεν υπάρχει κάποιος ή κάποιο ή κάτι  να την καταστρέφουν, είναι πάντα τίμια, πάντα γενναιόδωρη,  πάντα δίκαιη. Όμως είναι πολύ εύκολο να παρασύρει κανείς το λαό.

Η  προπαγάνδα  των εχθρών του Χριστού τότε, σήμερα       και πάντα  καταφέρνουν  να πείσουν το λαό, ότι   είναι εχθροί   αυτοί  που πραγματικά θέλουν το καλό του. Αυτό αποδεικνύει πως ότι ακούγεται φωναχτά στις πλατείες  σχεδόν ποτέ δεν βγαίνει από την καρδιά  και  φθάνει στην καρδιά.

Αυτό συμβαίνει όταν βρεθούμε μπροστά στο Χριστό. Αν η καρδιά μας δεν είναι δηλητηριασμένη  από προκαταλήψεις  εύκολα αναγνωρίζουμε στο Πρόσωπό του  τον πραγματικό φίλο του ανθρώπου, το Σωτήρα του ανθρώπου.

Ας ξεχνούμε αυτό που έλεγε ο φιλόσοφος Βολταίρος «οι προκαταλήψεις  είναι ο τρόπος που σκέπτονται οι βλάκες»  και όπως έλεγε ο γνωστός επιστήμονας Αϊνστάιν:  «είναι πιο εύκολο να διασπάσουμε το άτομο, από το να διώξουμε τις προκαταλήψεις».

Ας  τεθούμε ενώπιον του Χριστού με ανοιχτή και ελεύθερη την καρδιά μας. Ας διαβάζουμε το Ευαγγέλιο  χωρίς προκαταλήψεις. Τότε σίγουρα θα αντιληφθούμε  ότι ο Θεός πεθαίνει από αγάπη. Ότι ο  Χριστός πεθαίνει  από αγάπη για τον άνθρωπο.

Δεν πρέπει λοιπόν κι εμείς αδελφοί μου και αδελφές μου να ανταποκριθούμε με αγάπη  σ’ αυτή την άπειρη αγάπη; Ας απαντήσουμε ο καθένας και η καθεμιά, όχι αύριο, όχι μεθαύριο, όχι κάποια άλλη στιγμή της ζωής μας, αλλά σήμερα, Μεγάλη Παρασκευή του 2014

Μετά τις Δεήσεις υπέρ των Προκαθημένων της Εκκλησίας, των πιστών, του λαού και των Αρχόντων, παρουσιάστηκε στους πιστούς ο Εσταυρωμένος Χριστός από τον Σεβασμιότατο π. Νικόλαο και στη συνέχεια κλήρος και λαός προχώρησαν στην Σταυροπροσκύνηση.

Ακολούθησαν το πατροπαράδοτα Τηνιακά «Πάθη» του Ιησού και της Πονεμένης Μαρίας της Μητέρας Του ψαλλόμενα από λαϊκούς πιστούς, έγινε περιφορά στο μικρό χωριό της Ξινάρας και τέλος παρουσιάστηκαν τα «μυστήρια» και τα σύμβολα με τα οποία «έπαθε» ο Κύριος, ψαλλόμενα με κατάλληλους στίχους.

Η επιπλέον θρησκευτικότητα των Ημερών με το δέος προς τον Κύριο και Θεό γαληνεύουν τους πιστούς προσφέροντας τους ελπίδα για τη δύσκολη πορεία της ζωής τους.