Βιβλιοθήκη του Αποστολικού Μεγάρου
Κατήχηση με θέμα την προσευχή – 28.
Προσευχόμενοι σε κοινωνία με τους Αγίους

Αγαπητοί αδελφοί και αδελφές, καλημέρα!
Σήμερα θα ήθελα να σταθώ στη σχέση μεταξύ της προσευχής και της κοινωνίας των Αγίων. Πράγματι, όταν προσευχόμαστε, δεν το κάνουμε ποτέ μόνοι μας: ακόμη κι αν δεν το σκεφτόμαστε, διεισδύουμε σε έναν μεγαλειώδη ποταμό παρακλήσεων που προηγείται από εμάς και συνεχίζει μετά από εμάς.
Στις προσευχές που βρίσκουμε στη Βίβλο, και που συχνά αντηχούν στη Θεία Λατρεία, υπάρχει το ίχνος των αρχαίων ιστοριών, των θαυμαστών απελευθερώσεων, των εκτοπισμών και των λυπηρών εξοριών, των συγκινητικών επιστροφών, των δοξολογιών που υψώνονται στον Θεό μπροστά στα θαύματα της δημιουργίας… Κι έτσι αυτές οι φωνές μεταδίδονται από γενιά σε γενιά, σε μια συνεχή συνύφανση μεταξύ της προσωπικής εμπειρίας και της εμπειρίας του λαού και της ανθρωπότητας όπου ανήκουμε. Κανείς δεν μπορεί να αποσπαστεί από τη δική του ιστορία, από την ιστορία του δικού του λαού στις συνήθειές μας, ακόμη και στην προσευχή, φέρουμε διαρκώς αυτή την κληρονομιά.
Στις προσευχές δοξολογίας, ειδικά σ’ εκείνες που ανθίζουν στην καρδιά των μικρών και των ταπεινών, αντηχεί κάτι από την ωδή του «Μεγαλύνει» που η Παρθένος Μαρία ύψωσε προς τον Θεό μπροστά στη συγγενή της Ελισάβετ· ή κάτι από τον θαυμασμό του γηραιού Συμεών ο οποίος, παίρνοντας το Θείο Βρέφος στην αγκαλιά του, αναφώνησε το εξής: «Άφησε τώρα τον δούλο σου, Κύριε, να φύγει ειρηνικά, όπως του υποσχέθηκες» (Λκ 2,29).
Οι προσευχές – οι καλές –είναι “μεταδοτικές”, διαδίδονται συνεχώς, με ή χωρίς μηνύματα στα “κοινωνικά δίκτυα”: από τους θαλάμους των νοσοκομείων, από τις στιγμές της γιορταστικής συγκέντρωσης ή όταν υποφέρουμε σιωπηλά…
Ο πόνος του καθενός είναι ο πόνος όλων, και η ευτυχία του ενός ξεχύνεται στην ψυχή των άλλων. Ο πόνος και η ευτυχία είναι μέρος της μίας και μοναδικής ιστορίας: είναι ιστορίες που γίνονται ιστορία στην προσωπική ζωή του καθενός.
Η ιστορία ξαναζωντανεύει στα λόγια τα προσωπικά του κάθε ανθρώπου που προσεύχεται, αλλά η εμπειρία είναι η ίδια.
Οι προσευχές ξαναγεννιούνται συνεχώς: κάθε φορά που ενώνουμε τα χέρια μας και ανοίγουμε την καρδιά μας στον Θεό, βρισκόμαστε σε μια συντροφιά ανώνυμων Αγίων και αναγνωρισμένων Αγίων που προσεύχονται μαζί μας, και που πρεσβεύουν για μας, ως μεγαλύτεροι αδελφοί και αδελφές που βίωσαν τη δική μας ανθρώπινη περιπέτεια.
Στην Εκκλησία δεν υπάρχει πένθος που να μένει μόνο του, δεν υπάρχει δάκρυ που να ρίχνεται στη λήθη, επειδή τα πάντα αναπνέουν και συμμετέχουν σε μία κοινή χάρη. Δεν είναι τυχαίο ότι στις παλαιούς Ναούς οι ταφές γίνονταν στον κήπο γύρω από τον ιερό κτήριο, ως μια πεποίθηση ότι σε κάθε Θεία Ευχαριστία συμμετέχει κατά κάποιο τρόπο η χορεία εκείνων που προηγήθηκαν από εμάς. Είναι οι γονείς μας, οι παππούδες και οι γιαγιάδες μας, οι νονοί και οι νονές μας, οι κατηχητές και οι δάσκαλοί μας… Αυτή είναι η πίστη που παραδόθηκε, που μεταδόθηκε, που εμείς έχουμε λάβει: με την πίστη παραδόθηκε και ο τρόπος που προσευχόμαστε, η ίδια η προσευχή.
Οι Άγιοι είναι ακόμα εδώ, δεν είναι μακριά από εμάς· και οι απεικονίσεις τους στους Ναούς υπενθυμίζουν αυτό το «νέφος των Μαρτύρων» που μας περιβάλλει πάντα (βλ. Εβρ 12,1). Έδωσαν μαρτυρία πίστεως, αλλά δεν τους λατρεύουμε – φυσικά και δεν λατρεύουμε αυτούς τους Αγίους –  τους τιμούμε και τους σεβόμαστε, και αυτοί με χίλιους διαφορετικούς τρόπους μας παραπέμπουν στον Ιησού Χριστό, τον μοναδικό Κύριο και Μεσίτη μεταξύ Θεού και ανθρώπου.
Ένας Άγιος που δεν σε παραπέμπει στον Ιησού Χριστό δεν είναι Άγιος, ούτε καν Χριστιανός. Ο Άγιος σε κάνει να θυμάσαι τον Ιησού Χριστό, επειδή διέτρεξε την πορεία της ζωής ως Χριστιανός. Οι Άγιοι μας υπενθυμίζουν ότι ακόμη και στη ζωή μας, παρότι αυτή είναι ευάλωτη και σημαδεμένη από την αμαρτία, μπορεί να ανθίσει η αγιότητα.
Στα Ευαγγέλια διαβάζουμε ότι ο πρώτος Άγιος που «αγιοκατατάχθηκε» ήταν ένας ληστής και «αγιοκατατάχθηκε» όχι από έναν Πάπα, αλλά από τον ίδιο τον Ιησού.
Η αγιότητα είναι μια πορεία ζωής, μια πορεία συνάντησης με τον Ιησού, είτε μακρά είτε σύντομη, είτε μιας στιγμής, αλλά πάντοτε είναι μια μαρτυρία. Ένας Άγιος είναι η μαρτυρία ενός άνδρα ή μιας γυναίκας που γνώρισε τον Ιησού και που ακολούθησε τον Ιησού. Ποτέ δεν είναι αργά για να μεταστραφείς στον Κύριο, ο οποίος είναι καλός και πλούσιος σε αγάπη (βλ. Ψλ 103 [102],8).
Η Κατήχηση της Καθολικής Εκκλησίας εξηγεί ότι οι Άγιοι «ατενίζουν τον Θεό, τον υμνούν και δεν παύουν να μεριμνούν για αυτούς που άφησαν επάνω στη γη. […] Η μεσολάβησή τους είναι η υψηλότερη υπηρεσία που προσφέρουν στο σχέδιο του Θεού. Μπορούμε και πρέπει να τους παρακαλούμε να πρεσβεύουν για εμάς και για όλο τον κόσμο» (αρ. 2683). Στον Χριστό υπάρχει μια μυστηριώδης αλληλεγγύη μεταξύ εκείνων που έχουν περάσει στην άλλη ζωή και σ’ εμάς που παρεπιδημούμε στη γη: οι αποθανόντες αγαπημένοι μας συνεχίζουν να μας φροντίζουν από τον Ουρανό. Αυτοί προσεύχονται για μας κι εμείς προσευχόμαστε γι’ αυτούς, και προσευχόμαστε μαζί τους.
Αυτός ο δεσμός προσευχής ανάμεσα σ’ εμάς και τους Αγίους, δηλαδή ανάμεσα σ’ εμάς και στους ανθρώπους που έφθασαν στην πληρότητα της ζωής, αυτόν τον δεσμό προσευχής τον βιώνουμε ήδη εδώ, στην επίγεια ζωή: προσευχόμαστε οι μεν για τους δε, ζητάμε και προσφέρουμε προσευχές… Ο πρώτος τρόπος να προσευχόμαστε για κάποιον είναι να μιλάμε στον Θεό γι’ αυτόν ή γι’ αυτήν. Αν το κάνουμε αυτό συχνά, κάθε μέρα, η καρδιά μας δεν κλείνει, παραμένει ανοιχτή στους αδελφούς. Η προσευχή για τους άλλους είναι ο πρώτος τρόπος να τους αγαπάμε και μας ωθεί σε συγκεκριμένη εγγύτητα. Ακόμη και σε περιόδους σύγκρουσης, ένας τρόπος για να λυθεί η σύγκρουση, για να μαλακώσει, είναι να προσεύχομαι για το άτομο με το οποίο είμαι σε σύγκρουση. Και κάτι αλλάζει με την προσευχή. Το πρώτο που αλλάζει είναι η καρδιά μου, είναι η στάση μου. Ο Κύριος την αλλάζει για να καταστήσει δυνατή μια συνάντηση, μια νέα συνάντηση και να αποτρέψει να γίνει η σύγκρουση ένας ατελείωτος πόλεμος.
Ο πρώτος τρόπος να αντιμετωπίσουμε μια περίοδο δυσφορίας είναι να ζητήσουμε από τους αδελφούς, προπαντός από τους Αγίους, να προσευχηθούν για μας. Το όνομα που μας δόθηκε στο Βάπτισμα δεν είναι μια ετικέτα ή κάτι διακοσμητικό! Συνήθως είναι το όνομα της Παναγίας, ενός Αγίου ή μιας Αγίας, οι οποίοι δεν περιμένουν άλλο από το «να μας δώσουν ένα χέρι» στη ζωή, να μας δώσουν ένα χέρι για να λάβουμε από τον Θεό τις χάρες τις οποίες έχουμε περισσότερο ανάγκη. Αν στη ζωή μας οι δοκιμασίες δεν έχουν ξεπεράσει το όριο, αν μπορούμε ακόμα να προσκαρτερούμε, αν, παρά τις αντιξοότητες, προχωρούμε με αυτοπεποίθηση, ίσως όλα αυτά, περισσότερο από την αξία μας, τα οφείλουμε στις πρεσβείες πολλών αγίων, κάποιων στον Ουρανό, και κάποιων άλλων, προσκυνητών όπως κι εμείς εδώ στη γη, που μας προστάτευσαν και μας συνόδευσαν, επειδή όλοι ξέρουμε ότι εδώ στη γη υπάρχουν Άγιοι άνθρωποι, Άγιοι άνδρες και Αγίες γυναίκες που ζουν σε αγιότητα. Αυτοί δεν το ξέρουν, ούτε εμείς το ξέρουμε, αλλά υπάρχουν Άγιοι, καθημερινοί Άγιοι, κρυμμένοι Άγιοι ή όπως μου αρέσει να λέω «Άγιοι της διπλανής πόρτας», αυτοί που συνυπάρχουν μ’ εμάς στη ζωή, που εργάζονται μαζί μας, και διάγουν μια ζωή αγιότητας.
Ας είναι λοιπόν ευλογημένος ο Ιησούς Χριστός, ο μόνος Σωτήρας του κόσμου, μαζί με αυτήν την απέραντη ανθοφορία των Αγίων, που κατοικούν σε όλη γη και που έχουν κάνει τη ζωή τους ύμνο δοξολογίας προς τον Θεό. Διότι – όπως έλεγε ο Άγιος Βασίλειος – «για το Πνεύμα, ο Άγιος είναι μια ιδιαιτέρως κατάλληλη κατοικία, αφού προσφέρει τον εαυτό του να συγκατοικήσει με τον Θεό και να ονομάζεται ναός Του» (Liber de Spiritu Sancto, 26, 62: PG 32, 184 A·Βλ. Κατήχηση Καθ. Εκκλ. αρ. 2684).

Μετάφραση: π.Λ