ΠΑΠΑΣ ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΣ

ΓΕΝΙΚΗ ΑΚΡΟΑΣΗ

Πλατεία Αγίου Πέτρου

Τετάρτη, 8 Μαΐου 2024

Κατήχηση. Τα πάθη και οι αρετές. 18. Η ελπίδα

Αγαπητοί αδελφοί και αδελφές!

Στην προηγούμενη κατήχηση αρχίσαμε να αναλογιζόμαστε τις θεολογικές αρετές. Είναι τρεις: η πίστη, η ελπίδα και η αγάπη. Την τελευταία φορά αναφερθήκαμε στην πίστη, σήμερα ακολουθεί η ελπίδα.

«Η ελπίδα είναι η θεολογική αρετή, με την οποία επιθυμούμε ως ευτυχία μας τη Βασιλεία των ουρανών και την αιώνια ζωή, εναποθέτοντας την εμπιστοσύνη μας στις υποσχέσεις του Χριστού και στηριζόμενοι όχι στις δικέςμας δυνάμεις, αλλά στη βοήθεια της χάρης του Αγίου Πνεύματος». (Κατήχηση της Καθολικής Εκκλησίας, αριθμ. 1817). Αυτά τα λόγια μάς επιβεβαιώνουν ότι η ελπίδα είναι η απάντηση που προσφέρεται στην καρδιά μας όταν τίθεται το απόλυτο ερώτημα μέσα μας: «Τι θα απογίνω; Ποιος είναι ο προορισμός του ταξιδιού; Τι γίνεται με το μέλλον του κόσμου;».

Όλοι συνειδητοποιούμε ότι μια αρνητική απάντηση σε αυτές τις ερωτήσεις προκαλεί θλίψη. Αν δεν έχει νόημα το ταξίδι της ζωής, αν στην αρχή και στο τέλος υπάρχει το τίποτα, τότε αναρωτιόμαστε γιατί να προχωρούμε: εδώ γεννιέται η απελπισία του ανθρώπου, το αίσθημα της αχρηστίας των πάντων. Και πολλοί μπορεί να επαναστατήσουν: προσπάθησα να είμαι ενάρετος, συνετός, δίκαιος, δυνατός, εγκρατής. Ήμουν άνθρωποςπίστεως… Τι νόημα είχε ο αγώνας μου αν όλα τελειώνουν εδώ; Αν λείπει η ελπίδα, όλες οι άλλες αρετές κινδυνεύουν να καταρρεύσουν και να καταλήξουν σε στάχτη. Αν δεν υπήρχε ένα αξιόπιστο αύριο, αν δεν υπήρχε φωτεινός ορίζοντας, θα συμπεραίναμε μόνο ότι η αρετή είναι μια ανώφελη προσπάθεια. «Μόνο όταν το μέλλον είναι βέβαιο ως θετική πραγματικότητα, γίνεται και το παρόν βιώσιμο», έλεγε ο Βενέδικτος ΙΣΤ’ (Εγκύκλιος Επιστολή Spe Salvi, 2).

Ο Χριστιανός έχει ελπίδα όχι από τη δική του αξία. Αν πιστεύει στο μέλλον είναι επειδή ο Χριστός πέθανε και αναστήθηκε και μας δώρισε το Πνεύμα του. «Η λύτρωση μάς προσφέρεται υπό την έννοια ότι μας δωρήθηκε ηελπίδα, μια αξιόπιστη ελπίδα, χάρη στην οποία μπορούμε να αντιμετωπίσουμε το παρόν μας» (ό.π., 1). Υπόαυτή την έννοια, για άλλη μια φορά, λέμε ότι η ελπίδα είναι μια θεολογική αρετή: δεν πηγάζει από εμάς, δεν είναι ισχυρογνωμοσύνη για την οποία θέλουμε να πείσουμε τον εαυτό μας, αλλά είναι ένα δώρο που προέρχεται απευθείας από τον Θεό.

Ο απόστολος Παύλος παρουσιάζει τη νέα λογική της χριστιανικής εμπειρίας σε πολλούς αμφίβολους Χριστιανούς, που δεν είχαν αναγεννηθεί πλήρως στην ελπίδα: «Αν ο Χριστός δεν έχει αναστηθεί, η πίστη σας είναι χωρίς περιεχόμενο· ζείτε ακόμη μέσα στις αμαρτίες σας. Πρέπει επίσης να συμπεράνει κανείς ότι και οι χριστιανοί που πέθαναν έχουν χαθεί. Αν η χριστιανική ελπίδα μας περιορίζεται μόνο σ’ αυτήν τη ζωή, τότε είμαστε οι πιο αξιοθρήνητοι απ’ όλους τους ανθρώπους» (Α’Κορ 15,17-19). Είναι σαν να έλεγε: αν πιστεύεις στην ανάσταση του Χριστού, τότε ξέρεις με βεβαιότητα ότι καμία ήττα και κανένας θάνατος δεν είναι για πάντα. Αν όμως δεν πιστεύεις στην ανάσταση του Χριστού, τότε όλα γίνονται κενά, ακόμη και το κήρυγμα των Αποστόλων.

Η ελπίδα είναι μια αρετή ενάντια στην οποία αμαρτάνουμε συχνά: στις κακές μας νοσταλγίες, στις μελαγχολίεςμας, όταν νομίζουμε ότι η ευτυχία του παρελθόντος είναι θαμμένη για πάντα. Αμαρτάνουμε ενάντια στην ελπίδα όταν αποθαρρυνόμαστε μπροστά στις αμαρτίες μας, ξεχνώντας ότι ο Θεός είναι ελεήμων και μεγαλύτερος από την καρδιά μας. Ας μην το ξεχνάμε αυτό, αδελφοί και αδελφές: ο Θεός τα συγχωρεί όλα, ο Θεός πάντα συγχωρεί. Είμαστε εμείς αυτοί που κουραζόμαστε να ζητάμε συγχώρεση. Αμαρτάνουμε ενάντια στην ελπίδα όταν το φθινόπωρο σβήνει την άνοιξη σ’ εμάς· όταν η αγάπη του Θεού παύει να είναι μια αιώνια φωτιά και δεν έχουμε το θάρρος να πάρουμε αποφάσεις που μας δεσμεύουν για όλη τη ζωή.

Ο κόσμος σήμερα έχει μεγάλη ανάγκη από αυτή τη χριστιανική αρετή! Ο κόσμος χρειάζεται την ελπίδα, όπως χρειάζεται την υπομονή, μια αρετή που βαδίζει σε στενή επαφή με την ελπίδα. Οι υπομονετικοί άνθρωποι υφαίνουν το καλό. Επιθυμούν πεισματικά την ειρήνη, και ακόμη κι αν κάποιοι βιάζονται και θα τα ήθελαν όλα αμέσως, η υπομονή έχει την ικανότητα να περιμένει. Ακόμη και όταν πολλοί γύρω τους έχουν υποκύψει στην απογοήτευση, εκείνοι που εμψυχώνονται από την ελπίδα και είναι υπομονετικοί μπορούν να ξεπεράσουν τις πιο σκοτεινές νύχτες. Η ελπίδα και η υπομονή πάνε μαζί.

Η ελπίδα είναι η αρετή αυτών που έχουν νεανική καρδιά· και η ηλικία της ταυτότητας δεν έχει σημασία εδώ. Διότι υπάρχουν και ηλικιωμένοι με μάτια γεμάτα φως, που βιώνουν μια μόνιμη τάση προς το μέλλον. Ας σκεφτούμε εκείνους τους δύο μεγάλους ηλικιωμένους του Ευαγγελίου, τον Συμεών και την Άννα: δεν κουράστηκαν ποτέ να αναμένουν και είδαν το τελευταίο τμήμα του ταξιδιού τους να ευλογείται από τη συνάντηση με τον Μεσσία, που αναγνώρισαν στον Ιησού, τον οποίο έφερε στον Ναό οι γονείς του. Τι χάρη αν ήταν έτσι για όλους μας! Αν μετά από μια μακρά περιπλάνηση, αφήνοντας κάτω το δισάκι και το ραβδί μας, ηκαρδιά μας γέμιζε με μια χαρά που δεν αισθανθήκαμε ποτέ πριν, και μπορούσαμε κι εμείς να αναφωνήσουμε: «Τώρα, Κύριε, μπορείς ν’ αφήσεις τον δούλο σου να φύγει ειρηνικά, όπως του υποσχέθηκες, διότι τα μάτια μου είδαν τη σωτηρία που ετοίμασες για όλους τους λαούς, φως που θα φωτίσει τα έθνη και θα δοξάσει τον λαό σου Ισραήλ» (Λκ 2,29-32).

Αδελφοί και αδελφές, ας πάμε μπροστά και ας ζητήσουμε τη χάρη να έχουμε ελπίδα, ελπίδα με υπομονή. Πάντα να κοιτάμε σε αυτή την καθοριστική συνάντηση. Πάντα να σκεφτόμαστε ότι ο Κύριος είναι κοντά μας, ότι ποτέ, μα ποτέ ο θάνατος δεν θα είναι νικητής! Ας πάμε μπροστά και ας παρακαλέσουμε τον Κύριο να μας δώσει αυτή τη μεγάλη αρετή της ελπίδας, συνοδευόμενη από την υπομονή. Ευχαριστώ.

——————–

Μετάφραση: π.Λ