ΠΑΠΑΣ ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΣ
ΓΕΝΙΚΗ ΑΚΡΟΑΣΗ
Πλατεία Αγίου Πέτρου
Τετάρτη, 5 Iουνίου 2024
Το Πνεύμα και η Νύμφη. Το Άγιο Πνεύμα καθοδηγεί τον λαό του Θεού να συναντήσει τον Ιησού, την ελπίδα μας.
- 2. “Ο άνεμος πνέει όπου θέλει”. Όπου υπάρχει το Πνεύμα του Θεού, υπάρχει ελευθερία
Αγαπητοί αδελφοί και αδελφές, καλημέρα!
Στη σημερινή κατήχηση θα ήθελα να αναφερθούμε στο όνομα με το οποίο αποκαλείται το Άγιο Πνεύμα στη Βίβλο.
Το πρώτο που γνωρίζουμε για ένα πρόσωπο είναι το όνομά του. Με αυτό το αποκαλούμε, το ξεχωρίζουμε και το θυμόμαστε. Το τρίτο Πρόσωπο της Τριάδας έχει επίσης ένα όνομα: ονομάζεται Άγιο Πνεύμα. Αλλά η λέξη «Πνεύμα» είναι η εξελληνισμένη εκδοχή. Το όνομα του Πνεύματος, εκείνο με το οποίο το γνώρισαν οι πρώτοι αποδέκτες της αποκάλυψης, με το οποίο το επικαλέστηκαν οι προφήτες, οι ψαλμωδοί, η Μαρία, ο Ιησούς και οι Απόστολοι, είναι Ρουάχ, που σημαίνει ανάσα, άνεμος, πνοή.
Στη Βίβλο το όνομα είναι τόσο σημαντικό που σχεδόν ταυτίζεται με το ίδιο το πρόσωπο. Το να αγιάζουμε το όνομα του Θεού σημαίνει να αγιάζουμε και να τιμάμε τον ίδιο τον Θεό. Δεν είναι ποτέ απλώς ένα συμβατικό όνομα: λέει πάντα κάτι για το πρόσωπο, την καταγωγή του, την αποστολή του. Το ίδιο ισχύει και για το όνομα Ρουάχ. Αυτό περιέχει την πρώτη θεμελιώδη αποκάλυψη για το πρόσωπο και τη λειτουργία του Αγίου Πνεύματος.
Ήταν ακριβώς με την παρατήρηση του ανέμου και των εκδηλώσεών του που οι βιβλικοί συγγραφείς καθοδηγήθηκαν από τον Θεό να ανακαλύψουν έναν «άνεμο» διαφορετικής φύσης. Δεν είναι τυχαίο ότι την Πεντηκοστή το Άγιο Πνεύμα κατέβηκε στους Αποστόλους συνοδευόμενο από μια βοή «σαν να φυσούσε δυνατός άνεμος» (βλ. Πραξ 2,2). Ήταν σαν να ήθελε το Άγιο Πνεύμα να βάλει την υπογραφή του σε αυτό που συνέβαινε.
Τι μας λέει, λοιπόν, για το Άγιο Πνεύμα το όνομά του που είναι Ρουάχ; Η εικόνα του ανέμου χρησιμεύει πρωτίστως για να εκφράσει τη δύναμη του Αγίου Πνεύματος. «Πνεύμα και δύναμη» ή «δύναμη του Πνεύματος» είναι ένα επαναλαμβανόμενο διώνυμο σε όλη τη Βίβλο. Πράγματι, ο άνεμος είναι μια συντριπτική δύναμη, μια αδάμαστη δύναμη, ικανή να αναταράξει ακόμη και τους ωκεανούς.
Ακόμη και σε αυτή την περίπτωση, όμως, για να ανακαλύψουμε το πλήρες νόημα της πραγματικότητας της Βίβλου, πρέπει να μην σταθούμε στην Παλαιά Διαθήκη, αλλά να φτάσουμε στον Ιησού. Παράλληλα με τη δύναμη, ο Ιησούς θα τονίσει ένα άλλο χαρακτηριστικό του ανέμου, αυτό της ελευθερίας του. Στον Νικόδημο, που τον επισκέπτεται τη νύχτα, ο Ιησούς λέει επίσημα: «Ο άνεμος πνέει όπου θέλει· ακούς τη βοή του αλλά δεν ξέρεις από πού έρχεται και πού πηγαίνει· έτσι συμβαίνει και με καθέναν που γεννιέται από το Πνεύμα» (Ιω 3,8).
Ο άνεμος είναι το μόνο πράγμα που δεν μπορεί να δεθεί, δεν μπορεί να «εμφιαλωθεί» ή να εγκιβωτιστεί. Ας προσπαθήσουμε να «εμφιαλώσουμε» ή να εγκιβωτίσουμε τον άνεμο: δεν γίνεται, είναι ελεύθερο. Το να προσπαθεί κανείς να περικλείσει το Άγιο Πνεύμα σε έννοιες, ορισμούς, διατριβές ή πραγματείες, όπως επιχείρησε μερικές φορές να κάνει ο σύγχρονος ορθολογισμός, σημαίνει να το χάσεις, να το ακυρώσεις, να το υποβιβάσεις στο καθαρά ανθρώπινο πνεύμα, ένα απλό πνεύμα. Ωστόσο, υπάρχει ένας παρόμοιος πειρασμός και στον εκκλησιαστικό χώρο, και αυτός είναι να θέλει κανείς να περικλείσει το Άγιο Πνεύμα σε κανόνες, θεσμούς, ορισμούς. Το Πνεύμα δημιουργεί και εμψυχώνει τους θεσμούς, αλλά το ίδιο δεν μπορεί να «θεσμοποιηθεί», να «εργαλειοποιηθεί». Ο άνεμος φυσά «όπου θέλει», άρα το Πνεύμα χορηγεί τα χαρίσματά του «όπως θέλει» (Α’Κορ 12,11).
Ο Άγιος Παύλος θα κάνει όλα αυτά, τον θεμελιώδη νόμο της χριστιανικής δράσης: «Όπου υπάρχει το Πνεύμα του Κυρίου εκεί υπάρχει και ελευθερία» (Β’Κορ 3,17). Ένας ελεύθερος άνθρωπος, ένας ελεύθερος χριστιανός, είναι εκείνος που έχει το Πνεύμα του Κυρίου. Αυτή είναι μια πολύ ιδιαίτερη ελευθερία, αρκετά διαφορετική από εκείνη που γίνεται κοινώς κατανοητή. Δεν είναι ελευθερία να κάνεις ό,τι θέλεις, αλλά ελευθερία να κάνεις ελεύθερα αυτό που ο Θεός θέλει! Όχι ελευθερία να κάνεις το καλό ή το κακό, αλλά ελευθερία να κάνεις το καλό και να το κάνεις ελεύθερα, δηλαδή δια της έλξεως, όχι δια του καταναγκασμού. Με άλλα λόγια, ελευθερία των τέκνων, όχι των δούλων.
Ο Άγιος Παύλος γνωρίζει καλά την κατάχρηση ή την παρεξήγηση που μπορεί να γίνει με αυτήν την ελευθερία· στους Γαλάτες γράφει: «Ο Θεός, αδελφοί μου, σας κάλεσε για να ζήσετε ελεύθεροι. Μόνο να μη γίνει η ελευθερία αφορμή για αμαρτωλή διαγωγή, αλλά με αγάπη να υπηρετείτε ο ένας τον άλλο» (Γαλ 5,13). Αυτή είναι μια ελευθερία που εκφράζεται σε αυτό που μοιάζει με το αντίθετό της, εκφράζεται στην υπηρεσία, και στην υπηρεσία υπάρχει η αληθινή ελευθερία.
Γνωρίζουμε καλά πότε αυτή η ελευθερία γίνεται «πρόχημα για τη σάρκα». Ο Παύλος κάνει έναν διαρκώς επίκαιρο κατάλογο: «Πορνεία, ηθική ακαθαρσία, αισχρότητα, ειδωλολατρία, μαγεία, έχθρες, φιλονικίες, ζήλιες, διαπληκτισμοί, διχόνοιες, σχίσματα, φθόνοι, μέθες, ασωτίες και τα παρόμοια» (Γαλ 5,19-21). Αλλά και η ελευθερία που επιτρέπει στους πλούσιους να εκμεταλλεύονται τους φτωχούς, είναι μια άσχημη ελευθερία,εκείνη που επιτρέπει στους δυνατούς να εκμεταλλεύονται τους αδύναμους, και σε όλους να εκμεταλλεύονται το περιβάλλον ατιμώρητα. Και αυτή είναι μια άσχημη ελευθερία, δεν είναι η ελευθερία του Πνεύματος.
Αδελφοί και αδελφές, πού θα αντλήσουμε αυτήν την ελευθερία του Πνεύματος, τόσο αντίθετη στην ελευθερία του εγωισμού; Η απάντηση είναι στα λόγια που απηύθυνε ο Ιησούς μια μέρα στους ακροατές του: «Αν σας ελευθερώσει ο Υιός, τότε θα είστε πραγματικά ελεύθεροι» (Ιω 8,36). Η ελευθερία που μας δίνει ο Ιησούς. Ας ζητήσουμε από τον Ιησού να μας κάνει, μέσω του Αγίου Πνεύματός του, άνδρες και γυναίκες αληθινά ελεύθερους. Ελεύθερους να υπηρετούμε, με αγάπη και χαρά. Ευχαριστώ!
———————
Μετάφραση: π.Λ
