ΠΑΠΑΣ ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΣ

ΓΕΝΙΚΗ ΑΚΡΟΑΣΗ

Πλατεία Αγίου Πέτρου

Τετάρτη, 29 Μαΐου 2024

Κύκλος κατηχήσεων. Το Πνεύμα και η Νύμφη. Το Άγιο Πνεύμα καθοδηγεί τον λαό του Θεού να συναντήσει τον Ιησού, την ελπίδα μας.

1. Πάνω στα νερά έπνεε Πνεύμα Θεού

Αγαπητοί αδελφοί και αδελφές, καλημέρα!

Σήμερα, με αυτή την κατήχηση ξεκινάμε έναν κύκλο περισυλλογής που έχει ως θέμα «Το Πνεύμα και η Νύμφη–η Νύμφη είναι η Εκκλησία–. Το Άγιο Πνεύμα καθοδηγεί τον λαό του Θεού να συναντήσει τον Ιησού, την ελπίδα μας». Θα κάνουμε αυτή τη διαδρομή μέσα από τα τρία μεγάλα στάδια της ιστορίας της σωτηρίας: την Παλαιά Διαθήκη, την Καινή Διαθήκη και τον καιρό της Εκκλησίας. Κρατώντας πάντα το βλέμμα μας προσηλωμένο στον Ιησού, ο οποίος είναι η ελπίδα μας.

Σε αυτές τις πρώτες κατηχήσεις για το Πνεύμα στην Παλαιά Διαθήκη δεν θα κάνουμε «βιβλική αρχαιολογία». Αντιθέτως, θα ανακαλύψουμε ότι αυτό που δίνεται ως υπόσχεση στην Παλαιά Διαθήκη έχει πραγματοποιηθεί πλήρως στον Χριστό. Θα είναι σαν να ακολουθούμε το μονοπάτι του ήλιου από την αυγή ως τη μεσημβρία.

Ας ξεκινήσουμε με τους δύο πρώτους στίχους ολόκληρης της Βίβλου: «Στην αρχή ο Θεός δημιούργησε τον ουρανό και τη γη. Η γη όμως ήταν έρημη και ασχημάτιστη· ήταν σκοτάδι πάνω από την άβυσσο, και πάνω στα νερά έπνεε Πνεύμα Θεού» (Γεν 1,1-2). Το Πνεύμα του Θεού μας εμφανίζεται ως η μυστηριώδης δύναμη που κάνει τον κόσμο να περάσει από την αρχική του άμορφη, έρημη και σκοτεινή κατάσταση στην τακτική και αρμονική του κατάσταση. Διότι το Πνεύμα δημιουργεί αρμονία, αρμονία στη ζωή, αρμονία στον κόσμο. Με άλλα λόγια, είναι Αυτό που μας κάνει να περάσουμε από το χάος στον κόσμο, δηλαδή από τη σύγχυση να περάσουμε σε κάτι όμορφο και τακτοποιημένο. Αυτό, μάλιστα, σημαίνει η ελληνική λέξη «κόσμος», καθώς και η λατινική λέξη «mundus», δηλαδή κάτι όμορφο, τακτοποιημένο, καθαρό, αρμονικό, διότι το Πνεύμα είναι η αρμονία.

Αυτή η ακόμη αόριστη αναφορά στη δράση του Πνεύματος στην κτίση διευκρινίζεται στη συνέχεια της αποκάλυψης. Σε έναν ψαλμό διαβάζουμε: «Με τον λόγο του Κυρίου οι ουρανοί στερεώθηκαν, με την πνοή του στόματός του όλη η δύναμή τους» (Ψλ 33,6)· και πάλι: «Θα αποστείλεις το πνεύμα σου και θα δημιουργηθούν και το πρόσωπο της γης θα ανανεώσεις» (Ψλ 104,30).

Αυτή η γραμμή εξέλιξης γίνεται πολύ σαφής στην Καινή Διαθήκη, η οποία περιγράφει την παρέμβαση του Αγίου Πνεύματος στη νέα κτίση, χρησιμοποιώντας τις εικόνες που διαβάζουμε για την αρχή του κόσμου: το περιστέρι που ύπταται πάνω στα νερά του Ιορδάνη στη βάπτιση του Ιησού (βλ. Μτ 3,16)· ο Ιησούς, ο οποίος, στο υπερώο, φυσά στους μαθητές και λέει: «Λάβετε Πνεύμα Άγιο» (Ιω 20,22), όπως στην αρχή ο Θεός είχε φυσήξει τον Αδάμ (βλ. Γεν 2,7).

Ο απόστολος Παύλος εισάγει ένα νέο στοιχείο σε αυτή τη σχέση Αγίου Πνεύματος και κτίσης. Μιλάει για ένα σύμπαν που «στενάζει και κραυγάζει από πόνο, σαν την ετοιμόγεννη γυναίκα» (βλ. Ρωμ 8,22). Κραυγάζειεξαιτίας του ανθρώπου που το υπέβαλε στην «υποδούλωση της φθοράς» (βλ. στ. 20-21). Είναι μια πραγματικότητα που μας απασχολεί στενά και δραματικά. Ο Απόστολος βλέπει την αιτία του πόνου της κτίσης στη διαφθορά και στην αμαρτία της ανθρωπότητας που την έσυρε στην αποξένωσή της από τον Θεό. Βλέπουμε τον όλεθρο που έχει προκαλέσει και συνεχίζει να επιτελεί η ανθρωπότητα στην κτίση, ειδικά εκείνο το τμήμα της που έχει τη μεγαλύτερη ικανότητα να εκμεταλλεύεται τους πόρους της.

Ο Άγιος Φραγκίσκος της Ασίζης μας δείχνει μια όμορφη διέξοδο για να επιστρέψουμε στην αρμονία του Πνεύματος: την οδό της ενατένισης και της δοξολογίας. Ήθελε έναν ύμνο προς τον Δημιουργό που να υψώνεται από τα πλάσματα. Ας θυμηθούμε: «Δοξασμένος να ‘σαι, Κύριέ μου…».

Ένας ψαλμός (18,2) λέει το εξής: «Οι ουρανοί διηγούνται του Θεού τη δόξα», αλλά χρειάζονται τον άνδρα καιτη γυναίκα για να δώσουν φωνή στη σιωπηλή κραυγή τους. Και στο «Άγιος» της Θείας Λειτουργίας επαναλαμβάνουμε κάθε φορά: «Πλήρης ο ουρανός και η γη της δόξης σου». Είναι, φέρ’ ειπείν, «εγκυμονούντες», αλλά χρειάζονται τα χέρια μιας καλής μαίας για να φέρουν στο φως αυτόν τον έπαινό τους. Η κλήση μας στον κόσμο, μας υπενθυμίζει ο Παύλος, είναι να είμαστε «προς έπαινον της δόξας του» (Εφ 1,12). Έχει να κάνει με το να βάζεις τη χαρά της ενατένισης πριν από αυτή της απόκτησης. Και κανείς δεν χάρηκε για τα πλάσματα περισσότερο από τον Φραγκίσκο της Ασίζης, ο οποίος δεν θέλησε να κατέχει κανένα από αυτά.

Αδελφοί και αδελφές, το Πνεύμα το Άγιο, το οποίο στην αρχή μετέτρεψε το χάος σε κόσμο, εργάζεται για να πραγματοποιήσει αυτή τη μεταμόρφωση σε κάθε άνθρωπο. Μέσω του προφήτη Ιεζεκιήλ ο Θεός υπόσχεται: «Θα σας δώσω καινούρια καρδιά και θα βάλω μέσα σας νέο πνεύμα… Θα βάλω μέσα σας το Πνεύμα μου» (Ιεζ 36,26-27). Διότι η καρδιά μας μοιάζει με εκείνη την έρημη και σκοτεινή άβυσσο των πρώτων στίχων της Γένεσης. Σε αυτήν, αντιμαχόμενα συναισθήματα και επιθυμίες διαπλέκονται: της σάρκας και του πνεύματος. Είμαστε όλοι, κατά μία έννοια, εκείνο το «βασίλειο που έχει χωριστεί σε αντιμαχόμενες παρατάξεις» για τοοποίο ο Ιησούς μιλάει στο Ευαγγέλιο (βλ. Μκ 3,24). Γύρω μας μπορούμε να πούμε ότι υπάρχει ένα εξωτερικό χάος, ένα κοινωνικό χάος, ένα πολιτικό χάος: ας σκεφτούμε τους πολέμους, ας σκεφτούμε τα πολλά παιδιά που δεν έχουν τίποτα για να φάνε, τις πολλές κοινωνικές αδικίες· αυτό είναι το εξωτερικό χάος. Υπάρχει όμως και ένα εσωτερικό χάος: εσωτερικό στον καθένα μας. Δεν μπορούμε να θεραπεύσουμε το πρώτο αν δεν αρχίσουμε να θεραπεύουμε το δεύτερο!

Αδελφοί και αδελφές, ας επιτελέσουμε μια καλή εργασία για να κάνουμε την εσωτερική μας σύγχυση μια διαύγεια του Αγίου Πνεύματος: είναι η δύναμη του Θεού που το επιτελεί αυτό, και εμείς ανοίγουμε την καρδιάγια να μπορέσει Αυτός να το κάνει.

Είθε αυτή η περισυλλογή να εγείρει μέσα μας την επιθυμία να βιώσουμε την εμπειρία τουδημιουργούΠνεύματος. Για πάνω από μία χιλιετία η Εκκλησία βάζει στα χείλη μας την κραυγή να τοζητήσουμε: «Veni, creator Spiritus!», «Έλα, Πνεύμα δημιουργό, και των πιστών σου τις καρδιές κατοίκησε και γέμισε με την ουράνια χάρη σου». Ας ζητήσουμε από το Άγιο Πνεύμα να έρθει σ’ εμάς και να μας κάνει νέους ανθρώπους, με τη νεότητα του Πνεύματος. Ευχαριστώ.

———————

Μετάφραση: π.Λ