ΠΑΠΑΣ ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΣ
ΓΕΝΙΚΗ ΑΚΡΟΑΣΗ
Αίθουσα Παύλος Στ’
Τετάρτη, 27 Δεκεμβρίου 2023
Κατήχηση. Τα πάθη και οι αρετές. 1. Εισαγωγή: Η φύλαξη της καρδιάς
Αγαπητοί αδελφοί και αδελφές, καλημέρα!
Σήμερα θα ήθελα να εισάγω έναν κύκλο κατήχησης με θέμα τα πάθη και τις αρετές. Και μπορούμε να ξεκινήσουμε από την αρχή της Βίβλου, εκεί όπου το βιβλίο της Γένεσης, μέσα από την αφήγηση των προπατόρων, παρουσιάζει τη δυναμική του κακού και του πειρασμού. Ας σκεφτούμε τον επίγειο Παράδεισο. Στην ειδυλλιακή εικόνα που αντιπροσωπεύει ο Κήπος της Εδέμ, εμφανίζεται μια προσωπικότητα που γίνεται το σύμβολο του πειρασμού: το φίδι, αυτή η προσωπικότητα που σαγηνεύει. Το φίδι είναι ένα ύπουλο ζώο: κινείται αργά, σέρνεται στο έδαφος, και μερικές φορές δεν αντιλαμβάνεσαι καν την παρουσία του –είναι σιωπηλό–, επειδή καταφέρνει να εναρμονιστεί καλά με το περιβάλλον και, προπάντων, αυτό είναι επικίνδυνο.
Όταν αρχίζει να συνομιλεί με τον Αδάμ και την Εύα, αποδεικνύει ότι είναι επίσης ένας εκλεπτυσμένος συνομιλητής. Ξεκινά όπως κάνει κάποιος με τις κακολογίες, με μια κακοπροαίρετη ερώτηση: «Αλήθεια είπε ο Θεός να μη φάτε απο κανένα δέντρο του κήπου;» (Γεν 3,1). Η φράση είναι ψευδής: ο Θεός, στην πραγματικότητα, πρόσφερε στον άνδρα και στη γυναίκα όλους τους καρπούς του κήπου, εκτός από αυτούς ενός συγκεκριμένου δέντρου: του δέντρου της γνώσης του καλού και του κακού. Αυτή η απαγόρευση δεν έχει σκοπό να απαγορεύσει στον άνθρωπο να χρησιμοποιεί τη λογική, όπως μερικές φορές παρερμηνεύεται, αλλά είναι ένα μέτρο σοφίας. Σαν να λέμε: αναγνώρισε το όριο, μη νιώθεις κύριος των πάντων, διότι η υπεροψία είναι η αρχή όλων των κακών. Και έτσι, η ιστορία μάς λέει ότι ο Θεός θέτει τους προπάτορες ως κύριους και φύλακες της πλάσης, αλλά θέλει να τους προφυλάξει από την αλαζονεία της παντοδυναμίας, θέλει να γίνουν κυρίαρχοι του καλού και του κακού, που είναι ένας πειρασμός, ένας κακός πειρασμός ακόμη και τώρα. Αυτή είναι η πιο επικίνδυνη απειλή για την ανθρώπινη καρδιά.
Όπως ξέρουμε, ο Αδάμ και η Εύα δεν κατάφεραν να αντισταθούν στον πειρασμό του φιδιού. Η ιδέα ενός όχι και τόσο καλού Θεού, που ήθελε να τους κρατήσει υποταγμένους, φώλιασε στο μυαλό τους: εξ ου και η κατάρρευση των πάντων.
Με αυτές τις αφηγήσεις, η Βίβλος μάς εξηγεί ότι το κακό δεν αρχίζει στον άνθρωπο με εντυπωσιακό τρόπο, όταν μια πράξη είναι πλέον έκδηλη, αλλά το κακό ξεκινά πολύ νωρίτερα, όταν αρχίζουμε να «διασκεδάζουμε» με αυτό, να το εκκολάπτουμε στη φαντασία, στις σκέψεις, καταλήγοντας να παγιδευτούμε από τις κολακείες του. Ο φόνος του Άβελ δεν ξεκίνησε με μια πέτρα που ρίχτηκε πάνω του, αλλά με τη μνησικακία που ο Κάιν δυστυχώς έτρεφε, κάνοντάς τον να γίνει τέρας μέσα του. Ακόμη και σε αυτήν την περίπτωση, δεν έχουν καμία αξία οι συστάσεις του Θεού.
Με τον διάβολο, αγαπητοί αδελφοί και αδελφές, δεν κάνουμε διάλογο. Ποτέ! Δεν πρέπει ποτέ να συνομιλούμε μαζί του. Ο Ιησούς ποτέ δεν έκανε διάλογο με τον διάβολο· τον έδιωξε. Και στην έρημο, κατά τους πειρασμούς, δεν απάντησε με τον διάλογο· απλώς απάντησε με τα λόγια της Αγίας Γραφής, με τον λόγο του Θεού. Προσέχετε: ο διάβολος είναι γητευτής. Μην συνδιαλέγεστε, διότι αυτός είναι πιο πονηρός από όλους μας και θα μας κάνει να πληρώσουμε. Όταν έρχεται ένας πειρασμός, μην συνομιλείς ποτέ. Κλείσε την πόρτα, κλείσε το παράθυρο, κλείσε την καρδιά σου. Και έτσι, αμυνόμαστε από αυτή την αποπλάνηση, διότι ο διάβολος είναι πανούργος, είναι ευφυής. Προσπάθησε να δελεάσει τον Ιησού με βιβλικά αποφθέγματα, παρουσιαζόμενος ως μεγάλος θεολόγος. Προσέχετε. Δεν κάνουμε διάλογο με τον διάβολο και με τον πειρασμό δεν πρέπει να αστειευόμαστε, δεν διαπραγματευόμαστε. Έρχεται ο πειρασμός: κλείνουμε την πόρτα, φυλάγουμε την καρδιά.
Πρέπει να είμαστε φύλακες της καρδιάς μας. Και γι’ αυτό δεν κάνουμε διάλογο με τον διάβολο. Είναι η σύσταση –φύλαξε την καρδιά σου– που βρίσκουμε σε διάφορους Πατέρες και Αγίους. Κι εμείς πρέπει να ζητήσουμε αυτή τη χάρη να μάθουμε να φυλάγουμε την καρδιά. Είναι σοφία να ξέρεις να φυλάγεις την καρδιά. Είθε ο Κύριος να μας βοηθήσει σε αυτό το έργο. Και όποιος φυλάγει την καρδιά του, φυλάγει έναν θησαυρό. Αδελφοί και αδερφές, ας μάθουμε να φυλάγουμε την καρδιά.
——————–
Μετάφραση: π.Λ
