ΠΑΠΑΣ ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΣ

ΓΕΝΙΚΗ ΑΚΡΟΑΣΗ

Πλατεία Αγίου Πέτρου

Τετάρτη, 25 Οκτωβρίου 2023

Κατήχηση. Το πάθος για τον ευαγγελισμό: ο αποστολικός ζήλος του πιστού. 24. Οι Άγιοι Κύριλλος και Μεθόδιος, απόστολοι των Σλάβων.

Αγαπητοί αδελφοί και αδελφές, καλημέρα!

Σήμερα θα σας μιλήσω για δύο πολύ διάσημους αδελφούς της Χριστιανικής Ανατολής, σε σημείο να αποκαλούνται «οι απόστολοι των Σλάβων»: οι Άγιοι Κύριλλος και Μεθόδιος. Γεννημένοι στην Ελλάδα τον 9ο αιώνα από αριστοκρατική οικογένεια, απαρνήθηκαν την πολιτική τους καριέρα για να αφιερωθούν στη μοναστική ζωή. Αλλά το όνειρό τους για μια απομονωμένη ζωή είναι βραχύβιο. Στάλθηκαν ως ιεραπόστολοι στη Μεγάλη Μοραβία, η οποία περιλάμβανε εκείνη την εποχή διαφόρους λαούς, ήδη εν μέρει ευαγγελισμένους, αλλά μεταξύ των οποίων επιβίωναν πολλά ειδωλολατρικά ήθη και έθιμα. Ο πρίγκιπάς τους ζητούσε έναν διδάσκαλο που θα εξηγούσε τη χριστιανική πίστη στη γλώσσα τους.

Το πρώτο βήμα λοιπόν του Κυρίλλου και του Μεθοδίου είναι να μελετήσουν σε βάθος τον πολιτισμό αυτών των λαών. Ο Κύριλλος ρωτά αν έχουν αλφάβητο. Εκείνοι του αποκρίνονται όχι. Και αυτός απαντά: «Ποιος μπορεί να γράψει μια ομιλία στο νερό;». Πράγματι, για να αναγγείλουν το Ευαγγέλιο και να προσευχηθούν χρειάζονταν ένα δικό τους, κατάλληλο, συγκεκριμένο εργαλείο. Έτσι επινόησε το γλαγολιτικό αλφάβητο. Μεταφράζει τη Βίβλο και τα λειτουργικά κείμενα. Οι άνθρωποι αισθάνονται ότι αυτή η χριστιανική πίστη δεν είναι πια «ξένη», μπολιάζεται στον πολιτισμό τους, και γίνεται η πίστη τους, που μιλιέται στη μητρική τους γλώσσα. Σκεφτείτε: δύο Έλληνες μοναχοί που δίνουν στους Σλάβους ένα αλφάβητο. Αυτή η ανοιχτότητα της καρδιάς είναι που ρίζωσε το Ευαγγέλιο ανάμεσά τους.

Σύντομα, όμως, άρχισαν συγκρούσεις από την πλευρά ορισμένων Λατίνων, οι οποίοι είδαν να τους αφαιρείται το μονοπώλιο του κηρύγματος μεταξύ των Σλάβων Η ένστασή τους είναι θρησκευτική, αλλά μόνο φαινομενικά: Ο Θεός μπορεί να επαινεθεί –λένε– μόνο στις τρεις γλώσσες που είναι γραμμένες πάνω στο ξύλο του Σταυρού, τα εβραϊκά, τα ελληνικά και τα λατινικά. Ο Κύριλλος όμως απαντά έντονα: Ο Θεός θέλει να τον επαινεί κάθε λαός στη γλώσσα του. Μαζί με τον αδελφό του Μεθόδιο απευθύνει έκκληση στον Πάπα και αυτός εγκρίνει τα λειτουργικά τους κείμενα στη σλαβική γλώσσα, τα τοποθετεί στην αγία Τράπεζα του Ναού της Παναγίας της Μείζονος και ψέλνει μαζί τους τα εγκώμια του Κυρίου σύμφωνα με αυτά τα βιβλία. Μπράβο! Ο Κύριλλος πεθαίνει μετά από λίγες μέρες, τα λείψανά του τιμούνται ακόμα εδώ στη Ρώμη, στη Βασιλική του Αγίου Κλήμεντος. Ο Μεθόδιος όμως χειροτονήθηκε Επίσκοπος και στάλθηκε πίσω στα εδάφη των Σλάβων. Εδώ θα υποφέρει πολύ, ως και θα φυλακιστεί, αλλά ο λόγος του Θεού δεν αλυσοδένεται και διαδίδεται στους λαούς αυτούς.

Βλέποντας τη μαρτυρία αυτών των δύο ευαγγελιστών, τους οποίους ο Άγιος Ιωάννης Παύλος Β’ ήθελε ως συνπροστάτες της Ευρώπης και για τους οποίους έγραψε την Εγκύκλιο «Οι Απόστολοι των Σλάβων», ας αναλογιστούμε τώρα τρεις σημαντικές πτυχές.

Πρωτίστως την ενότητα: οι Έλληνες, ο Πάπας, οι Σλάβοι: την εποχή εκείνη υπήρχε ένας αδιάσπαστος χριστιανισμός στην Ευρώπη, ο οποίος συνεργάστηκε για να διαδώσει το Ευαγγέλιο.

Μια δεύτερη σημαντική πτυχή είναι το μπόλιασμα στον τοπικό πολιτισμό: ευαγγελισμός και  πολιτισμός συνδέονται στενά. Δεν μπορείς να κηρύξεις ένα αφηρημένο, αποσταγμένο Ευαγγέλιο, όχι: το Ευαγγέλιο πρέπει να μπολιαστεί στον πολιτισμό και είναι επίσης μια έκφραση πολιτισμού.

Μια τελευταία πτυχή, η ελευθερία. Μου αρέσει να υπογραμμίσω πώς ο Πάπας σε εκείνες τις συνθήκες ήταν στο πλευρό της ευαγγελικής ελευθερίας, υποστηρίζοντας αυτούς τους θαρραλέους ιεραποστόλους. Η διακονία του Πέτρου εμφανίζεται εδώ στην υπηρεσία ενός Ευαγγελίου που δεν δέχεται να είναι τεθωρακισμένο, αλλά που ανοίγεται στο μέλλον του Θεού: που αξιοποιεί ό,τι το Άγιο Πνεύμα έχει ήδη σπείρει και δεν ταυτίζεται με τις μορφές του παρελθόντος. Ο Θεός είναι ελεύθερος και ελευθερωτικός.

Αδελφοί και αδελφές, ας ζητήσουμε από τους Αγίους Κύριλλο και Μεθόδιο, τους αποστόλους των Σλάβων, ναείμαστε όργανα «ελευθερίας εν τη αγάπη» για τους άλλους. Ευχαριστώ.

__________________________________________________

ΕΚΚΛΗΣΗ

Σκέφτομαι διαρκώς τη σοβαρή κατάσταση στην Παλαιστίνη και το Ισραήλ: ενθαρρύνω την απελευθέρωση των ομήρων και την είσοδο της ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα. Συνεχίζω να προσεύχομαι για όσους υποφέρουν και να ελπίζω σε δρόμους ειρήνης, στη Μέση Ανατολή, στη βασανισμένη Ουκρανία και σε άλλες περιοχές που είναι τραυμασμένες από τον πόλεμο. Υπενθυμίζω σε όλους ότι μεθαύριο, Παρασκευή 27 Οκτωβρίου, θα βιώσουμε μια μέρα νηστείας, προσευχής και μετάνοιας. Στις 6 μ.μ., στον Άγιο Πέτρο, θα συγκεντρωθούμε για να προσευχηθούμε και να ικετεύσουμε για την ειρήνη στον κόσμο.

______________

Μετάφραση: π.Λ