ΠΑΠΑΣ ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΣ

ΓΕΝΙΚΗ ΑΚΡΟΑΣΗ

Αίθουσα Παύλου Στ’

Τετάρτη, 23 Αυγούστου 2023

Κατήχηση. Το πάθος για τον ευαγγελισμό: ο αποστολικός ζήλος του πιστού. 18. Η αναγγελία στη μητρική γλώσσα: Ο Άγιος Χουάν Ντιέγκο, αγγελιοφόρος της Παναγίας της Γουαδελούπης

Αγαπητοί αδελφοί και αδελφές, καλημέρα!

Στην πορεία μας για να ξαναβρούμε το πάθος για την αναγγελίατου Ευαγγελίου –για να δούμε πώς ο αποστολικός ζήλος, αυτό το πάθος να αναγγείλουμε το Ευαγγέλιο αναπτύχθηκε στην ιστορία της Εκκλησίας– σε αυτή την πορεία θα κοιτάξουμε σήμερα στην Αμερικανική Ήπειρο. Εδώ ο ευαγγελισμός έχει μια αστείρευτηπηγή: τη Γουαδελούπη. Είναι μια ζωντανή πηγή. Οι Μεξικανοί είναι ικανοποιημένοι! Φυσικά, το Ευαγγέλιο είχε ήδη φτάσει εκείπριν από εκείνες τις εμφανίσεις της Παναγίας, αλλά δυστυχώς είχε συνοδευτεί και από κοσμικά συμφέροντα. Αντί για την οδό του μπολιάσματος του Ευαγγελίου, προτιμήθηκε πολύ συχνά ο βιαστικός δρόμος της μεταφύτευσης και της επιβολής προκαθορισμένων μοντέλων, ευρωπαϊκών για παράδειγμα, χωρίς σεβασμό προς τους αυτόχθονες πληθυσμούς.

Η Παναγία της Γουαδελούπης, αντιθέτως, εμφανίζεται ντυμένη με τα ρούχα των αυτόχθονων, μιλά τη γλώσσα τους, αποδέχεται και αγαπά την κουλτούρα του τόπου: είναι Μητέρα και κάθε παιδί βρίσκει μια θέση κάτω από τον μανδύα της. Στην Μαρία, ο Θεός σαρκώθηκε και, μέσω της Μαρίας, συνεχίζει να σαρκώνεται στη ζωή των λαών. Μάλιστα η Παναγία αναγγέλλει τον Θεό στην πιο κατάλληλη γλώσσα, στη μητρική γλώσσα. Ναι, το Ευαγγέλιο μεταδίδεται στη μητρική γλώσσα. Και θα ήθελα να ευχαριστήσω τις πολλές μητέρες και τις γιαγιάδες που το μεταδίδουν στα παιδιά και στα εγγόνια τους: η πίστη περνάει με τη ζωή, γι’ αυτό οι μητέρες και οι γιαγιάδες είναι οι πρώτες αγγελιοφόροι. Και μεταδίδεται, όπως δείχνει η Μαρία, με απλότητα. Η Παναγία επιλέγει πάντα τους απλούς, στον λόφο Τεπεγιάκ στο Μεξικό, όπως στη Λούρδη και στη Φάτιμα: μιλώντας σε αυτούς, μιλάει στον καθένα, με ένα λεξιλόγιο προσαρμοσμένο σε όλους, κατανοητό, όπως αυτό του Ιησού.

Ας σταθούμε λοιπόν στη μαρτυρία του Αγίου Χουάν Ντιέγκο, που είναι ο αγγελιοφόρος, είναι ο αυτόχθονας που έλαβε την αποκάλυψη της Παρθένου: ο αγγελιοφόρος της Παναγίας της Γουαδελούπης. Ήταν ένας ταπεινός άνθρωπος, ένας Ινδιάνος του λαού: πάνω του στρέφεται το βλέμμα του Θεού, ο οποίος αγαπά να κάνει θαυμαστά έργα μέσω των μικρών. Ο Χουάν Ντιέγκο είχε έρθει στην πίστη ήδη ενήλικος και νυμφευμένος. Τον Δεκέμβριο του 1531 ήταν περίπου 55 ετών. Ενώ είναι καθ’ οδόν, βλέπει σε ένα ύψωμα τη Θεοτόκο, η οποία τον αποκαλεί τρυφερά «αγαπημένο μου παιδάκι Χουανίτο» (Nican Mopohua, 23). Μετά τον στέλνει στον Επίσκοπο για να ζητήσει να χτιστεί ένας ναός ακριβώς εκεί, όπου αυτή είχε εμφανιστεί. Ο Χουάν Ντιέγκο, απλός και πρόθυμος, πηγαίνει με τη γενναιοδωρία της καθαρής του καρδιάς, αλλά πρέπει να περιμένει πολύ. Τελικά μιλάει στον Επίσκοπο, αλλά δεν γίνεται πιστευτός. Συναντά ξανά τηνΠαναγία, η οποία τον παρηγορεί και του ζητά να προσπαθήσει πάλι. Ο Ινδιάνος επιστρέφει στον Επίσκοπο και με μεγάλη δυσκολία τον συναντά, αλλά εκείνος, αφού τον άκουσε, του ζητά να φύγει και στέλνει άνδρες να τον ακολουθήσουν. Ιδού ο κόπος, η δοκιμασία της αναγγελίας: παρά τον ζήλο έρχονται τααπρόοπτα, ενίοτε από την ίδια την Εκκλησία.

Για να αναγγείλεις, πράγματι, δεν αρκεί να δίνεις μαρτυρία για το καλό, είναι απαραίτητο να ξέρεις να υποφέρεις το κακό. Και τα δύο πάνε μαζί, έτσι είναι η ζωή. Ακόμη και σήμερα, σε πολλά μέρη, για να μεταδώσεις το Ευαγγέλιο και να το μπολιάσεις στουςπολιτισμούς, χρειάζεται επιμονή και υπομονή, είναι απαραίτητο να μην φοβάσαι τις συγκρούσεις, να μην αποθαρρύνεσαι. Σκέφτομαι μια συγκεκριμένη χώρα όπου οι Χριστιανοί διώκονται επειδή είναι Χριστιανοί και δεν μπορούν να ασκήσουν τη θρησκεία τους καλά και με ειρήνη. Ο Χουάν Ντιέγκο, αποθαρρυμένος, επειδή ο Επίσκοπος δεν τον πίστευε, ζητά από την Παναγία να τον απαλλάξει και να επιφορτίσει κάποιον πιο αξιοσέβαστο και ικανότερο από αυτόν, αλλά εκείνη τον καλεί να προσκαρτερήσει.

Υπάρχει πάντα ο κίνδυνος κάποιας υποχωρητικότητας στην αναγγελία: κάτι δεν πάει καλά και κάνεις πίσω, αποθαρρύνεσαικαι ίσως βρίσκεις καταφύγιο στις δικές σου βεβαιότητες, σε μικρές ομάδες και σε κάποιες ατομικιστικές ευσέβειες. Η Παναγία, από την άλλη, ενώ μας παρηγορεί, μας ωθεί να πάμε μπροστά και έτσι μας κάνει να ωριμάσουμε, σαν μια καλή μητέρα η οποία, ενώ ακολουθεί τα βήματα του παιδιού της, το ρίχνει στις προκλήσεις του κόσμου.

Ο Χουάν Ντιέγκο, ενθαρρυμένος έτσι, επιστρέφει στον Επίσκοποο οποίος του ζητά ένα σημάδι. Η Παναγία του το υπόσχεται, και τον στηρίζει με τα εξής λόγια: «Ας μην ταράζεται το πρόσωπό σου, η καρδιά σου: […] Δεν είμαι μήπως εδώ εγώ, που είμαι η μητέρα σου;» (ό.π., 118-119). Είναι ωραίο αυτό. Η Παναγία πολλές φορές όταν είμαστε απελπισμένοι, στη θλίψη, στη δυσκολία, το λέει και σε μας, στην καρδιά: «Δεν είμαι μήπως εδώεγώ, που είμαι η μητέρα σου;». Είναι πάντα κοντά για να μας παρηγορήσει και να μας δώσει τη δύναμη να προχωρήσουμε. Έπειτα του ζητά να πάει στην άνυδρη κορυφή του λόφου για να μαζέψει μερικά λουλούδια. Είναι χειμώνας αλλά, εντούτοις, ο Χουάν Ντιέγκο βρίσκει πανέμορφα λουλούδια, τα βάζει στην τίλμα του –είναι εκείνος ο μανδύας που χρησιμοποιούσαν οι αυτόχθονες για να καλυφθούν– και τα προσφέρει στη Θεοτόκο, η οποία τον καλεί να τα πάει στον Επίσκοπο ως απόδειξη.

Αυτός πηγαίνει, περιμένει υπομονετικά τη σειρά του και τελικά, μπροστά στον Επίσκοπο, ανοίγει την τίλμα του δείχνοντας τα λουλούδια, και ιδού: στο ύφασμα του μανδύα εμφανίζεται η εικόνα της Παναγίας, εκείνη η καταπληκτική και ζωντανή που γνωρίζουμε, στα μάτια της οποίας είναι ακόμη αποτυπωμένοι οι πρωταγωνιστές της εποχής. Ιδού η έκπληξη του Θεού: όταν υπάρχει προθυμία και υπακοή, Αυτός μπορεί να επιτελέσει κάτι απροσδόκητο, σε στιγμές και με τρόπους που δεν μπορούμε να προβλέψουμε. Και έτσι χτίζεται ο ναός που ζήτησε η Παναγία και μπορεί κάποιος σήμερα να επισκεφτεί.

Ο Χουάν Ντιέγκο αφήνει τα πάντα και, με την άδεια του Επισκόπου, αφιερώνει τη ζωή του στον ιερό ναό. Υποδέχεται τους προσκυνητές και τους ευαγγελίζει. Αυτό συμβαίνει στους θεομητορικούς ναούς, που είναι προορισμοί προσκυνημάτων και τόποι αναγγελίας, όπου καθένας νιώθει σαν στο σπίτι του –επειδή είναι το σπίτι της μαμάς, το σπίτι της μητέρας– και νιώθει τηνοσταλγία του σπιτιού, δηλαδία τη νοσταλγία του τόπου όπου βρίσκεται η Μητέρα, τη νοσταλγία του Ουρανού. Εκεί η πίστη γίνεται αποδεκτή με απλό και γνήσιο τρόπο, λαϊκό, και η Παναγία, όπως είπε στον Χουάν Ντιέγκο, ακούει τα δάκρυά μας και θεραπεύει τους πόνους μας (πρβλ. ό.π., 32). Ας μάθουμε αυτό: όταν υπάρχουν δυσκολίες στη ζωή, ας πηγαίνουμε στη Μητέρα, κι όταν η ζωή είναι ευτυχισμένη, ας πηγαίνουμε στη Μητέρα για να το μοιραστούμε κι αυτό μαζί της. Έχουμε ανάγκη να πηγαίνουμε σε αυτές τις οάσεις παρηγοριάς και ελέους, όπου η πίστη εκφράζεται σε μητρική γλώσσα, όπου οι δυσκολίες της ζωής αποθέτονται στις αγκάλες της Παναγίας και μετά γυρνάμε να ζήσουμε με την ειρήνη στην καρδιά, ίσως με την ειρήνη των μικρών παιδιών.

———————-

Μετάφραση: π.Λ