ΠΑΠΑΣ ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΣ

ΓΕΝΙΚΗ ΑΚΡΟΑΣΗ

Αίθουσα Παύλος Στ’
Τετάρτη, 8 Σεπτεμβρίου 2021

Κατήχηση επικεντρωμένη στην Προς Γαλάτες Επιστολή – 8.  Είμαστε τέκνα του Θεού

Αδελφοί και αδελφές, καλημέρα!

Συνεχίζουμε την πορεία μας στην εμβάθυνση της πίστως υπό το φως της Επιστολής του Αγίου Παύλου προς τους Γαλάτες. Ο Απόστολος επιμένει με εκείνους τους Χριστιανούς ώστε να μην ξεχάσουν την καινοτομία της αποκαλύψεως του Θεού η οποία τους έχει αναγγελθεί. Σε πλήρη συμφωνία με τον ευαγγελιστή Ιωάννη (βλ. Α’Ιω 3,1-2), ο Παύλος τονίζει ότι η πίστη στον Ιησού Χριστό μας επέτρεψε να γίνουμε πραγματικά τέκνα του Θεού και κληρονόμοι του. Εμείς οι Χριστιανοί συχνά θεωρούμε δεδομένη αυτή την πραγματικότητα, να είμαστε δηλαδή τέκνα του Θεού. Είναι καλό όμως να θυμόμαστε πάντα τη στιγμή κατά την οποία γίναμε τέκνα Θεού, κατά το Βάπτισμά μας, για να βιώσουμε το μεγάλο δώρο που λάβαμε με περισσότερη επίγνωση.

Αν σήμερα ρωτούσα: «Ποιος από εσάς γνωρίζει την ημερομηνία της βάπτισής του;», πιστεύω ότι τα σηκωμένα χέρια δεν θα ήταν πολλά. Και όμως είναι η ημερομηνία που σωθήκαμε, είναι η ημερομηνία κατά την οποία γίναμε παιδιά του Θεού. Τώρα, όσοι δεν την γνωρίζουν, ας ρωτήσουν τον νονό, τη νονά, τον μπαμπά, τη μαμά, τον θείο, τη θεία: «Πότε βαπτίστηκα;», και να θυμάστε εκείνη την ημερομηνία κάθε χρόνο: είναι η ημερομηνία κατά την οποία γίναμε παιδιά του Θεού. Εντάξει; Θα το κάνετε αυτό; Ας πάμε παρακάτω…

Πράγματι, μόλις «ήλθε η πίστη» στον Ιησού Χριστό (Γαλ 3,25), δημιουργείται η ριζικά νέα συνθήκη που οδηγεί στη θεϊκή υιοθεσία. Η υιότητα για την οποία μιλάει ο Παύλος δεν είναι πλέον εκείνη η γενική, που περιλαμβάνει όλους τους άνδρες και τις γυναίκες ως υιούς και κόρες του ενός Δημιουργού. Όχι! Στο απόσπασμα που μόλις ακούσαμε, αυτός αναφέρει ότι η πίστη επιτρέπει να είμαστε παιδιά του Θεού «εν Χριστώ» (στ. 26). Είναι αυτό το «εν Χριστώ» που κάνει τη διαφορά. Όχι μόνο παιδιά του Θεού, όπως όλοι: όλοι οι άνδρες και οι γυναίκες είμαστε παιδιά του Θεού, όλοι, ανεξάρτητα από τη θρησκεία που έχουμε. Όχι. Αλλά το «εν Χριστώ» είναι αυτό που κάνει τη διαφορά στους Χριστιανούς, και αυτό συμβαίνει μόνο με τη συμμετοχή στη λύτρωση του Χριστού και σε εμάς στο μυστήριο του βαπτίσματος, έτσι αρχίζει. Με την σάρκωσή του Αυτός έγινε αδελφός μας, και με τον θάνατο και την ανάστασή του μας συμφιλίωσε με τον Πατέρα. Όποιος δέχεται τον Χριστό μέσω της πίστεως, δια του βαπτίσματος «ενδύεται» με Αυτόν και με την υιική αξιοπρέπεια (βλ. στ. 27).

Ο Άγιος Παύλος στις Επιστολές του αναφέρεται πολλές φορές στο βάπτισμα. Για αυτόν, το βάπτισμα ισοδυναμεί με συμμετοχή με αποτελεσματικό και πραγματικό τρόπο στο μυστήριο του Ιησού. Στην Επιστολή προς τους Ρωμαίους θα φτάσει στο σημείο να πει ότι, στο βάπτισμα, πεθαίνουμε με τον Χριστό και ενταφιαζόμαστε μαζί του για να μπορέσουμε να ζήσουμε μαζί του (βλ. 6,3-14). Το βάπτισμα, επομένως, δεν είναι μια απλή εξωτερική ιεροτελεστία. Αυτοί που το λαμβάνουν μεταμορφώνονται σε βάθος και κατέχουν μια νέα ζωή, ακριβώς αυτή που τους επιτρέπει να στραφούν στον Θεό και να τον επικαλεστούν με το όνομα «Αββά», δηλαδή «μπαμπά».  «Πατέρα»; Όχι, «μπαμπά» (βλ. Γαλ 4,6).

Ο Απόστολος βεβαιώνει με μεγάλη τόλμη ότι η ταυτότητα την οποία έλαβε κάποιος με το βάπτισμα, είναι μια ταυτότητα τόσο νέα που υπερισχύει των διαφορών που υπάρχουν σε εθνικό-θρησκευτικό επίπεδο: «δεν υπάρχει Ιουδαίος ούτε Έλληνας»· και επίσης σε κοινωνικό επίπεδο: «δεν υπάρχει δούλος ούτε ελεύθερος, δεν υπάρχει άνδρας και γυναίκα» (Γαλ 3,28). Αυτές οι εκφράσεις διαβάζονται συχνά πολύ γρήγορα, χωρίς να γίνει αντιληπτή η επαναστατική αξία που κατέχουν. Για τον Παύλο, το να γράφει στους Γαλάτες ότι στον Χριστό «δεν υπάρχει Ιουδαίος ούτε Έλληνας» ισοδυναμούσε με αυθεντική ανατροπή στην εθνοτική-θρησκευτική σφαίρα. Ο Ιουδαίος, λόγω του ότι ανήκε στον εκλεκτό λαό, είχε προνομιακή προτίμηση έναντι του ειδωλολάτρου (βλ. Ρωμ 2,17-20), και ο ίδιος ο Παύλος το επιβεβαιώνει (βλ. Ρωμ 9,4-5). Δεν αποτελεί έκπληξη, επομένως, ότι αυτή η νέα διδασκαλία του Αποστόλου θα μπορούσε να ακούγεται σαν αιρετική.  «Μα πώς, όλοι ίσοι; Είμαστε διαφορετικοί!». Ακούγεται λίγο αιρετικό, σωστά; Ακόμη και η δεύτερη ισότητα, μεταξύ «ελεύθερων» και «δούλων», ανοίγει συνταρακτικές προοπτικές. Για την αρχαία κοινωνία, η διάκριση μεταξύ δούλων και ελεύθερων πολιτών ήταν ζωτικής σημασίας.

Αυτοί απολάμβαναν όλα τα δικαιώματα από τον νόμο, ενώ οι δούλοι δεν είχαν καν αναγνωρισμένη την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Αυτό συμβαίνει και σήμερα: τόσοι πολλοί άνθρωποι στον κόσμο, πολλοί, εκατομμύρια, που δεν έχουν δικαίωμα να φάνε, δεν έχουν δικαίωμα στην εκπαίδευση, δεν έχουν δικαίωμα στην εργασία: είναι οι νέοι σκλάβοι, είναι αυτοί που βρίσκονται στην περιφέρεια, που τους εκμεταλλεύονται όλοι. Ακόμα και σήμερα υπάρχει η δουλεία. Ας το σκεφτούμε λίγο αυτό. Αρνούμαστε σε αυτούς τους ανθρώπους την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, είναι σκλάβοι. Έτσι, τέλος, η εν Χριστώ ισότητα υπερβαίνει την κοινωνική διαφορά μεταξύ των δύο φύλων, καθορίζοντας μια ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών που ήταν τότε επαναστατική και η οποία πρέπει να επιβεβαιωθεί και σήμερα. Πρέπει πράγματι να επιβεβαιωθεί και σήμερα. Πόσο συχνά ακούμε εκφράσεις που περιφρονούν τις γυναίκες! Πόσες φορές έχουμε ακούσει: «Μα όχι, μην κάνεις τίποτα, είναι γυναικεία πράγματα». Κοίταξε όμως ότι ο άνδρας και η γυναίκα έχουν την ίδια αξιοπρέπεια, και στην ιστορία, ακόμη και σήμερα, υπάρχει μια σκλαβιά των γυναικών: οι γυναίκες δεν έχουν τις ίδιες ευκαιρίες με τους άνδρες. Πρέπει να διαβάσουμε τι λέει ο Παύλος: είμαστε ίσοι εν Χριστώ Ιησού.

Όπως μπορεί κανείς να δει, ο Παύλος επιβεβαιώνει τη βαθιά ενότητα που υπάρχει μεταξύ όλων των βαπτισμένων, σε όποια κατάσταση και αν ανήκουν, διότι καθένας από αυτούς, εν Χριστώ, είναι ένα νέο πλάσμα. Κάθε διάκριση γίνεται δευτερεύουσα σε σχέση με την αξιοπρέπεια να είναι κανείς τέκνο του Θεού, ο Οποίος με την αγάπη του επιτυγχάνει μια πραγματική και ουσιαστική ισότητα. Όλοι, μέσω της λύτρωσης που προσφέρει ο Χριστός και μέσω του βαπτίσματος που λάβαμε, είμαστε ίσοι: υιοί και κόρες του Θεού. Ίσοι.

Καλούμαστε, συνεπώς, με έναν πιο θετικό τρόπο να ζήσουμε μια νέα ζωή που βρίσκει την θεμελιώδη έκφρασή της στην υιότητα με τον Θεό. Ίσοι επειδή είμαστε παιδιά του Θεού, και παιδιά του Θεού επειδή ο Ιησούς Χριστός μας λύτρωσε και εισήλθαμε σε αυτήν την αξιοπρέπεια μέσω του βαπτίσματος. Γι’ αυτό είναι καθοριστικό για όλους μας σήμερα να ανακαλύψουμε εκ νέου την ωραιότητα του να είμαστε παιδιά του Θεού, αδελφοί και αδελφές μεταξύ μας, επειδή έχουμε ενσωματωθεί στον Χριστό ο οποίος μας απολύτρωσε. Οι διαφορές και οι αντιθέσεις που δημιουργούν διαχωρισμό, δεν πρέπει να έχουν κατοικία στους πιστούς του Χριστού. Και ένας από τους Αποστόλους, στην Επιστολή του Ιακώβου, λέει το εξής: «Να είστε προσεκτικοί με τις διαφορές, διότι εσείς δεν είστε δίκαιοι όταν στη σύναξη (δηλαδή, στη Θεία Λειτουργία) μπει κάποιος που φορά χρυσό δαχτυλίδι, και είναι καλοντυμένος: “Α, έλα, έλα!”, και τον βάζουν να καθίσει στην πρώτη θέση. Στη συνέχεια, αν μπει κάποιος άλλος που, ο καημένος, δύσκολα μπορεί να καλυφθεί και βλέπεις ότι είναι φτωχός, φτωχός, φτωχός: “ναι, ναι, κάτσε εκεί, στο βάθος”». Αυτές τις διαφορές τις κάνουμε εμείς, πολλές φορές, με ασυνείδητο τρόπο. Όχι, είμαστε ίσοι.

Η κλήση μας είναι μάλλον να καταστήσουμε συγκεκριμένο και εμφανές το κάλεσμα για ενότητα ολόκληρου του ανθρώπινου γένους (βλ. Β’ Οικουμενική Σύνοδος του Βατικανού, Δογμ. Διάτ. Lumen Gentium, 1). Όλα όσα επιτείνουν τις διαφορές μεταξύ των ανθρώπων, προκαλώντας συχνά διακρίσεις, όλα αυτά, ενώπιον του Θεού, δεν έχουν πλέον ύπαρξη, χάρη στη σωτηρία που επιτελέστηκε εν Χριστώ. Αυτό που έχει σημασία είναι η πίστη η οποία ενεργεί ακολουθώντας τον δρόμο της ενότητας που υποδεικνύει το Άγιο Πνεύμα. Η ευθύνη μας είναι να βαδίσουμε αποφασιστικά σε αυτόν τον δρόμο της ισότητας, αλλά της ισότητας που υποστηρίζεται, που επιτελέστηκε από τη λύτρωση του Ιησού.

Ευχαριστώ. Και μην ξεχάσετε, όταν επιστρέψετε στο σπίτι: «Πότε βαπτίστηκα;». Ρωτήστε, για να έχετε πάντα αυτήν την ημερομηνία στο μυαλό σας. Και να γιορτάζετε όταν έλθει αυτή η ημερομηνία. Ευχαριστώ.

———————

Μετάφραση: π.Λ