ΠΑΠΑΣ ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΣ
ΓΕΝΙΚΗ ΑΚΡΟΑΣΗ
Αίθουσα Παύλος Στ’
Τετάρτη, 6 Οκτωβρίου 2021
Κατήχηση επικεντρωμένη στην Προς Γαλάτες Επιστολή – 10. Η ελευθερία
Αδελφοί και αδελφές, καλημέρα!
Στην Επιστολή προς τους Γαλάτες, ο Άγιος Παύλος έγραψε αθάνατα λόγια για τη χριστιανική ελευθερία. Σήμερα θα επικεντρωθούμε σε αυτό το θέμα. Η ελευθερία είναι ένας θησαυρός που εκτιμάται πραγματικά όταν χάνεται. Για πολλούς από εμάς, συνηθισμένους να ζούμε στην ελευθερία, συχνά εμφανίζεται περισσότερο ως κεκτημένο δικαίωμα παρά ως δώρο και κληρονομιά που πρέπει να διατηρηθεί. Πόσες παρεξηγήσεις γύρω από το θέμα της ελευθερίας και πόσα διαφορετικές απόψεις γι’ αυτήν συγκρούστηκαν ανά τους αιώνες!
Στην περίπτωση των Γαλατών, ο Απόστολος δεν μπορούσε να αντέξει ότι αυτοί οι Χριστιανοί, αφού γνώρισαν και αποδέχτηκαν την αλήθεια του Χριστού, αφήνονταν να δελεαστούν από απατηλές προτάσεις, περνώντας από την ελευθερία στα διάφορα είδη δουλείας: από την απελευθερωτική παρουσία του Ιησού στη δουλεία της αμαρτίας, του νομικισμού, και ούτω καθεξής. Καλεί λοιπόν τους Χριστιανούς να παραμείνουν σταθεροί στην ελευθερία που έλαβαν με το βάπτισμα, χωρίς να επιτρέψουν στον εαυτό τους να τεθεί ξανά κάτω από τον «ζυγό της δουλείας» (Γαλ 5,1). Ο Παύλος, δικαίως, είναι περήφανος για την ελευθερία. Γνωρίζει ότι κάποιοι «ψευτοαδελφοί» εισχώρησαν στην κοινότητα «σαν κατάσκοποι με στόχο την ελευθερία μας, που την έχουμε χάρη στο έργο του Ιησού Χριστού, και θέλουν να μας κάνουν δούλους» (Γαλ 2,4), και αυτό δεν μπορεί να το ανεχτεί. Ένα κήρυγμα που αποκλείει την εν Χριστώ ελευθερία δεν είναι ποτέ ευαγγελικό. Δεν μπορούμε ποτέ να εξαναγκάσουμε στο όνομα του Ιησού, δεν μπορούμε να κάνουμε κανέναν δούλο στο όνομα του Ιησού, ο οποίος μας καθιστά ελεύθερους.
Αλλά η διδασκαλία του Αγίου Παύλου για την ελευθερία είναι προπάντων θετική. Ο Απόστολος προτείνει τη διδασκαλία του Ιησού, την οποία βρίσκουμε επίσης στο Ευαγγέλιο του Ιωάννη: «Αν εσείς αποδειχθείτε υπάκουοι στον λόγο μου, τότε θα είστε πραγματικά μαθητές μου· θα γνωρίσετε την αλήθεια, και η αλήθεια θα σας ελευθερώσει» (8,31-32). Το κάλεσμα, λοιπόν, είναι πρωτίστως να παραμείνουμε στον Ιησού, την πηγή της αλήθειας που μας ελευθερώνει. Η χριστιανική ελευθερία, επομένως, βασίζεται σε δύο θεμελιώδεις πυλώνες: πρώτον, στη χάρη του Κυρίου Ιησού· δεύτερον, στην αλήθεια που μας αποκαλύπτει ο Χριστός και που είναι Αυτός ο ίδιος.
Πρωτίστως είναι δώρο του Κυρίου. Η ελευθερία που έλαβαν οι Γαλάτες – κι εμείς όπως αυτοί – είναι καρπός του θανάτου και της ανάστασης του Ιησού. Ο Απόστολος εστιάζει όλο το κήρυγμά του στον Χριστό, ο οποίος τον απελευθέρωσε από τους δεσμούς με την προηγούμενη ζωή του: μόνο από Αυτόν προέρχονται οι καρποί της νέας ζωή σύμφωνα με το Πνεύμα. Πράγματι, η πιο αληθινή ελευθερία, η ελευθερία από τη σκλαβιά της αμαρτίας, ανάβλυσε από τον Σταυρό του Χριστού. Εκεί, όπου ο Ιησούς αφέθηκε να καρφωθεί, ο Θεός έθεσε την πηγή της ριζικής απελευθέρωσης του ανθρώπου. Αυτό δεν παύει να μας εκπλήσσει: ο τόπος όπου αποδυόμαστε κάθε ελευθερία, δηλαδή ο θάνατος, να μπορεί να γίνει η πηγή της ελευθερίας. Αυτό όμως είναι το μυστήριο της αγάπης του Θεού! Ο ίδιος ο Ιησούς το είχε αναγγείλει όταν είπε: «Γι’ αυτό ο Πατέρας με αγαπάει, γιατί εγώ θυσιάζω τη ζωή μου, ώστε να την ξαναπάρω πίσω. Κανείς δεν μου την παίρνει· εγώ από μόνος μου την προσφέρω. Από μένα εξαρτάται να την προσφέρω κι από μένα εξαρτάται να την ξαναπάρω πίσω» (Ιω 10,17-18). Ο Ιησούς κάνει πράξη την πλήρη ελευθερία του παραδινόμενος στον θάνατο. Γνωρίζει ότι μόνο έτσι μπορεί να επιτύχει τη ζωή για όλους.
Ο Παύλος είχε βιώσει προσωπικά αυτό το μυστήριο της αγάπης. Γι’ αυτό λέει στους Γαλάτες, με μια εξαιρετικά τολμηρή έκφραση: «Σταυρώθηκα μαζί με τον Χριστό» (Γαλ 2,19). Σε εκείνη την πράξη της υπέρτατης ένωσης με τον Κύριο, γνωρίζει ότι έλαβε το μεγαλύτερο δώρο της ζωής του: την ελευθερία. Πάνω στον Σταυρό, πράγματι, κάρφωσε «τον αμαρτωλό εαυτό του μαζί με τα πάθη και τις επιθυμίες του» (5:24). Καταλαβαίνουμε πόσο η πίστη κινούσε τον Απόστολο, πόσο μεγάλη ήταν η οικειότητα του με τον Ιησού και ενώ, αφενός, αισθανόμαστε ότι μας λείπει αυτό, αφετέρου, η μαρτυρία του Αποστόλου μας ενθαρρύνει.
Ο δεύτερος πυλώνας της ελευθερίας είναι η αλήθεια. Και σε αυτή την περίπτωση είναι απαραίτητο να θυμόμαστε ότι η αλήθεια της πίστης δεν είναι μια αφηρημένη θεωρία, αλλά η πραγματικότητα του ζώντος Χριστού, που αγγίζει άμεσα το καθημερινό και γενικό νόημα της προσωπικής ζωής. Πόσοι άνθρωποι που δεν έχουν σπουδάσει, δεν ξέρουν καν να διαβάζουν και να γράφουν αλλά έχουν καταλάβει καλά το μήνυμα του Χριστού, έχουν αυτή τη σοφία που τους κάνει ελεύθερους. Είναι η σοφία του Χριστού που εισήλθε μέσω του Αγίου Πνεύματος με το βάπτισμα. Πόσους ανθρώπους βρίσκουμε να βιώνουν τη ζωή του Χριστού περισσότερο από τους μεγάλους θεολόγους για παράδειγμα, προσφέροντας μια μεγάλη μαρτυρία για την ελευθερία του Ευαγγελίου.
Η ελευθερία μας κάνει ελεύθερους στον βαθμό που μεταμορφώνει τη ζωή ενός ανθρώπου και τον κατευθύνει προς το καλό. Για να είμαστε πραγματικά ελεύθεροι δεν χρειάζεται μόνο να γνωρίζουμε τον εαυτό μας, σε ψυχολογικό επίπεδο, αλλά κυρίως να κάνουμε αλήθεια μέσα μας, σε βαθύτερο επίπεδο. Και εκεί, στην καρδιά, να ανοίξουμε τον εαυτό μας στη χάρη του Χριστού.
Η αλήθεια πρέπει να μας προκαλεί ανησυχία – ας επιστρέψουμε σε αυτή την τόσο χριστιανική λέξη: ανησυχία. Ξέρουμε ότι υπάρχουν Χριστιανοί που δεν ανησυχούν ποτέ: ζουν πάντα τα ίδια, δεν υπάρχει κίνηση στην καρδιά τους, δεν υπάρχει ανησυχία. Γιατί; Διότι η ανησυχία είναι το καμπανάκι ότι το Άγιο Πνεύμα ενεργεί μέσα μας και ότι η ελευθερία είναι μια ελευθερία ενεργητική, που ωθείται από τη χάρη του Αγίου Πνεύματος. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο λέω ότι η ελευθερία πρέπει να μας ανησυχεί, πρέπει να μας θέτει συνεχώς ερωτήματα, ώστε να μπορέσουμε να πάμε όλο και πιο βαθιά σε αυτό που πραγματικά είμαστε. Με αυτόν τον τρόπο ανακαλύπτουμε ότι ο δρόμος της αλήθειας και της ελευθερίας είναι ένα κοπιαστικό ταξίδι που διαρκεί μια ζωή. Είναι κοπιαστικό να μένεις ελεύθερος, είναι κοπιαστικό, αλλά δεν είναι αδύνατο. Θάρρος, ας προχωρήσουμε σε αυτό, θα μας κάνει καλό. Είναι ένα ταξίδι στο οποίο μας καθοδηγεί και μας ενισχύει η Αγάπη που προέρχεται από τον Σταυρό: η Αγάπη που μας αποκαλύπτει την αλήθεια και μας δίνει την ελευθερία. Και αυτός είναι ο δρόμος της ευτυχίας. Η ελευθερία μας κάνει ελεύθερους, μας κάνει χαρούμενους, μας κάνει ευτυχισμένους.
——————–
Μετάφραση: π.Λ