ΠΑΠΑΣ ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΣ

ΓΕΝΙΚΗ ΑΚΡΟΑΣΗ

Αίθουσα Παύλος Στ’
Τετάρτη, 27 Οκτωβρίου 2021

Κατήχηση επικεντρωμένη στην Προς Γαλάτες Επιστολή – 13. Ο καρπός του Πνεύματος

Αδελφοί και αδελφές, καλημέρα!

Το κήρυγμα του Αγίου Παύλου είναι όλο επικεντρωμένο στον Ιησού και στο πασχαλινό του μυστήριο. Πράγματι, ο Απόστολος παρουσιάζεται ως αγγελιοφόρος του Χριστού, και μάλιστα του εσταυρωμένου Χριστού (βλ. Α’Κορ 2,2). Στους Γαλάτες, που μπαίνουν στον πειρασμό να βασίσουν τη θρησκευτικότητά τους στην τήρηση εντολών και παραδόσεων, ο Παύλος υπενθυμίζει το κέντρο της σωτηρίας και της πίστεως: τον θάνατο και την ανάσταση του Κυρίου. Αυτό το κάνει θέτοντας ενώπιόν τους τον ρεαλισμό του σταυρού του Ιησού, και γράφει το εξής: «Ποιος σας μάτιασε και δεν πιστεύετε στην αλήθεια, εσείς, μπροστά στα μάτια των οποίων ζωγράφισα με το κήρυγμά μου τόσο ζωντανά τον Ιησού Χριστό εσταυρωμένο;» (Γαλ 3,1). Είμαι μια άσχημη στιγμή για τους Γαλάτες.

Ακόμη και σήμερα, πολλοί αναζητούν τη θρησκευτική ασφάλεια παρά τον ζωντανό και αληθινό Θεό, εστιάζοντας σε τελετουργίες και εντολές αντί να αγκαλιάζουν με όλο τον εαυτό τους τον Θεό της αγάπης. Και αυτός είναι ο πειρασμός των νέων φονταμενταλιστών, εκείνων στους οποίους φαίνεται ότι ο δρόμος είναι τρομακτικός και δεν πάνε μπροστά αλλά πίσω γιατί νιώθουν πιο ασφαλείς: αναζητούν την ασφάλεια του Θεού και όχι τον Θεό της ασφάλειας. Γι’ αυτό ο Παύλος ζητά από τους Γαλάτες να επιστρέψουν στην ουσία, στον Θεό που μας δίνει ζωή εν τω εσταυρωμένω Χριστώ. Ο ίδιος το μαρτυρεί αυτό σε πρώτο πρόσωπο: «Έχω πεθάνει στον σταυρό μαζί με τον Χριστό. Τώρα πια δεν ζω εγώ, αλλά ζει στο πρόσωπό μου ο Χριστός» (Γαλ. 2,20). Και προς το τέλος της Επιστολής λέει: «Όσο για μένα, δεν θέλω άλλη αφορμή για καύχηση εκτός από τον σταυρό του Κυρίου μας Ιησού Χριστού» (6,14).

Αν χάνουμε το νήμα της πνευματικής ζωής, αν μας κυνηγούν χίλια προβλήματα και σκέψεις, ας κάνουμε δική μας τη συμβουλή του Παύλου: ας σταθούμε μπροστά στον Εσταυρωμένο Χριστό, ας ξεκινήσουμε πάλι από Αυτόν. Ας πάρουμε τον Σταυρό στα χέρια μας, ας τον κρατήσουμε σφιχτά στην καρδιά μας. Ή ας γονατίσουμε ενώπιον του ιερού Αρτοφορίου, όπου ο Ιησούς είναι ο άρτος που τεμαχίζεται για μας, ο Εσταυρωμένος-Αναστημένος, η δύναμη του Θεού που επιχέει την αγάπη Του στις καρδιές μας.

Και τώρα, πάντα με οδηγό τον Άγιο Παύλο, ας κάνουμε ένα περαιτέρω βήμα. Ας αναρωτηθούμε: τι συμβαίνει όταν συναντάμε τον Εσταυρωμένο Ιησού στην προσευχή; Συμβαίνει αυτό που έγινε κάτω από τον Σταυρό: ο Ιησούς παραδίδει το Πνεύμα (βλ. Ιω 19,30), δίνει δηλαδή την ίδια τη ζωή του. Και το Πνεύμα, που αναβλύζει από το Πάσχα του Ιησού, είναι η αρχή της πνευματικής ζωής. Είναι Αυτό που αλλάζει την καρδιά: όχι τα έργα μας, αλλά η δράση του Αγίου Πνεύματος μέσα μας! Είναι Αυτό που καθοδηγεί την Εκκλησία, κι εμείς καλούμαστε να υπακούσουμε στη δράση του, την οποία επιτελεί όπου και όπως θέλει. Από την άλλη πλευρά, ήταν ακριβώς η διαπίστωση ότι το Άγιο Πνεύμα κατέβαινε σε όλους και ότι η χάρη του ενεργούσε χωρίς κανέναν αποκλεισμό, που έπεισε ακόμη και τους πιο απρόθυμους από τους Αποστόλους ότι το Ευαγγέλιο του Ιησού προοριζόταν για όλους και όχι για λίγους προνομιούχους. Και όσοι αναζητούν ασφάλεια, τη μικρή ομάδα, τα ξεκάθαρα πράγματα όπως τότε, απομακρύνονται από το Πνεύμα, δεν αφήνουν να εισέλθει μέσα τους η ελευθερία του Πνεύματος. Έτσι, η ζωή της κοινότητας αναγεννιέται από το Άγιο Πνεύμα. Και είναι πάντα χάρη σε Αυτό που τρέφουμε τη χριστιανική μας ζωή και συνεχίζουμε τον πνευματικό μας αγώνα.

Η πνευματική μάχη είναι μια άλλη σπουδαία διδασκαλία της Επιστολής προς τους Γαλάτες. Ο Απόστολος παρουσιάζει δύο αντίθετες πλευρές: από τη μια τα «έργα της σάρκας», από την άλλη τον «καρπό του Πνεύματος». Ποια είναι τα έργα της σάρκας; Είναι οι συμπεριφορές οι αντίθετες με το Πνεύμα του Θεού. Ο Απόστολος τις αποκαλεί έργα της σάρκας όχι επειδή υπάρχει κάτι λάθος ή κακό στην ανθρώπινη σάρκα μας. Απεναντίας, είδαμε πώς ο Παύλος επιμένει στον ρεαλισμό της ανθρώπινης σάρκας την οποία ο Χριστός έφερε στον σταυρό! Η σάρκα είναι μια λέξη που δείχνει τον άνθρωπο στη μοναδική του γήινη διάσταση, κλεισμένο στον εαυτό του, σε μια οριζόντια ζωή, όπου ακολουθούνται τα κοσμικά ένστικτα και κλείνει η θύρα στο Πνεύμα, το οποίο μας ανυψώνει και μας ανοίγει στον Θεό και στους άλλους. Αλλά η σάρκα υπενθυμίζει επίσης ότι όλο αυτό γερνάει και περνά, μαραίνεται, ενώ το Πνεύμα δίνει τη ζωή.

Ο Παύλος, λοιπόν, απαριθμεί τα έργα της σάρκας, τα οποία αναφέρονται στην ιδιοτελή χρήση της σεξουαλικότητας, σε μαγικές πρακτικές που είναι ειδωλολατρία και σε ό,τι υπονομεύει τις διαπροσωπικές σχέσεις, όπως «οι έχθρες, οι φιλονικίες, οι ζήλιες, οι θυμοί, οι διαπληκτισμοί, οι διχόνοιες, τα σχίσματα, οι φθόνοι…» (βλ. Γαλ 5,19-21). Όλα αυτά είναι καρπός – ας πούμε έτσι – της σάρκας, μιας συμπεριφοράς που είναι μόνο ανθρώπινη, «αρρωστημένα» ανθρώπινη, διότι ο άνθρωπος έχει τις δικές του αξίες, αλλά όλα αυτά είναι «αρρωστημένα» ανθρώπινα.

Ο καρπός του Πνεύματος, αντιθέτως, είναι «η αγάπη, η χαρά, η ειρήνη, η μακροθυμία, η καλοσύνη, η αγαθότητα, η πίστη, η πραότητα, η εγκράτεια» (Γαλ 5,22). Οι Χριστιανοί, που στο Βάπτισμα «ενδύθηκαν τον Χριστό» (Γαλ 3,27), καλούνται να ζήσουν έτσι. Μπορεί να είναι μια καλή πνευματική άσκηση να διαβάσουμε τον κατάλογο του Αγίου Παύλου και να κοιτάξουμε τη δική μας συμπεριφορά, για να δούμε αν ανταποκρίνεται, αν η ζωή μας είναι αληθινά σύμφωνη με το Άγιο Πνεύμα, αν φέρει αυτούς τους καρπούς. Για παράδειγμα, τα τρία πρώτα που αναφέρονται είναι η αγάπη, η ειρήνη και η χαρά: από εδώ αναγνωρίζουμε έναν άνθρωπο που κατοικείται από το Πνεύμα του Θεού. Ένας άνθρωπος που είναι σε ειρήνη, που είναι χαρούμενος και που αγαπά: με αυτά τα τρία σημεία βλέπουμε τη δράση του Πνεύματος.

Αυτή η διδασκαλία του Αποστόλου θέτει επίσης μια μεγάλη πρόκληση για τις κοινότητές μας. Μερικές φορές, όσοι πλησιάζουν την Εκκλησία έχουν την εντύπωση ότι βρίσκονται αντιμέτωποι με ένα πυκνό σύνολο εντολών και διατάξεων. Αλλά όχι, αυτή δεν είναι η Εκκλησία! Αυτό μπορεί να είναι ένας οποιοσδήποτε οργανισμός. Στην πραγματικότητα, δεν μπορεί κανείς να συλλάβει την ομορφιά της πίστεως στον Ιησού Χριστό ξεκινώντας από μια πληθώρα εντολών και από ένα ηθικό όραμα που, αναπτυσσόμενο σε πολλά ρεύματα, μπορεί να μας κάνει να ξεχάσουμε την αρχική καρποφορία της αγάπης, η οποία τρέφεται με την προσευχή που δίνει ειρήνη και χαρούμενη μαρτυρία.

Ομοίως, η ζωή του Πνεύματος που εκφράζεται στα Ιερά Μυστήρια δεν μπορεί να καταπνίγεται από μια γραφειοκρατία που εμποδίζει την πρόσβαση στη χάρη του Πνεύματος, το οποίο επιτελεί τη μεταστροφή της καρδιάς. Και πόσες φορές εμείς οι ίδιοι, ιερείς ή επίσκοποι, δημιουργούμε τόση γραφειοκρατία για να χορηγήσουμε ένα Ιερό Μυστήριο, να υποδεχτούμε τον κόσμο, που κατά συνέπεια λέει: «Όχι, δεν μου αρέσει αυτό», και φεύγει, και δεν βλέπει σ’ εμάς, πολλές φορές, τη δύναμη του Πνεύματος που αναγεννά, που μας κάνει νέους. Έχουμε, λοιπόν, τη μεγάλη ευθύνη να κηρύξουμε τον εσταυρωμένο και αναστημένο Χριστό, εμψυχωμένοι από την πνοή του Πνεύματος της αγάπης. Διότι μόνο αυτή η Αγάπη έχει τη δύναμη να ελκύει και να αλλάζει την καρδιά του ανθρώπου. Ευχαριστώ.

———————

Μετάφραση: π.Λ