ΠΑΠΑΣ ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΣ
ΓΕΝΙΚΗ ΑΚΡΟΑΣΗ
Αίθουσα Παύλος Στ’
Τετάρτη, 24 Νοεμβρίου 2021
Κατήχηση επικεντρωμένη στον Άγιο Ιωσήφ – 2. Ο Άγιος Ιωσήφ στην ιστορία της σωτηρίας
Αδελφοί και αδελφές, καλημέρα!
Την περασμένη Τετάρτη ξεκινήσαμε τον κύκλο των κατηχήσεων επικεντρωμένο στη μορφή του Αγίου Ιωσήφ. Ολοκληρώνεται ήδη το έτος που είναι αφιερωμένο σε αυτόν. Σήμερα συνεχίζουμε αυτή τη διαδρομή εστιάζοντας στον ρόλο του στην ιστορία της σωτηρίας.
Ο Ιησούς στα Ευαγγέλια αναφέρεται ως «υιός του Ιωσήφ» (Λκ 3,23· 4,22· Ιω. 1,45· 6,42) και «υιός του ξυλουργού» (Μτ 13,55· Μκ 6,3). Οι Ευαγγελιστές Ματθαίος και Λουκάς, αφηγούμενοι την παιδική ηλικία του Ιησού, δίνουν χώρο στον ρόλο του Ιωσήφ. Και οι δύο συνθέτουν μια «γενεαλογία», για να τονίσουν την ιστορικότητα του Ιησού. Ο Ματθαίος, απευθυνόμενος πρωτίστως στους Ιουδαιοχριστιανούς, ξεκινά από τον Αβραάμ για να φτάσει στον Ιωσήφ, που τον αναφέρει ως «τον άνδρα της Μαρίας, από την οποία γεννήθηκε ο Ιησούς, ο λεγόμενος Χριστός (1, 16). Ο Λουκάς, από την άλλη, καταλήγει στον Αδάμ, ξεκινώντας απευθείας από τον Ιησού, ο οποίος «ήταν ο υιός του Ιωσήφ», αλλά διευκρινίζει: «καθώς νόμιζαν» (3,23). Επομένως, και οι δύο Ευαγγελιστές παρουσιάζουν τον Ιωσήφ όχι ως βιολογικό πατέρα, αλλά σε κάθε περίπτωση ως πλήρη πατέρα του Ιησού. Μέσω αυτού, ο Ιησούς κάνει πράξη την εκπλήρωση της ιστορίας της διαθήκης και της σωτηρίας μεταξύ του Θεού και του ανθρώπου. Για τον Ματθαίο αυτή η ιστορία ξεκινά με τον Αβραάμ, για τον Λουκά με την ίδια την απαρχή της ανθρωπότητας, δηλαδή με τον Αδάμ.
Ο Ευαγγελιστής Ματθαίος μας βοηθά να κατανοήσουμε ότι η μορφή του Ιωσήφ, αν και φαινομενικά στο περιθώριο και διακριτική, με μια δεύτερη ματιά, απεναντίας, αντιπροσωπεύει ένα κεντρικό κομμάτι στην ιστορία της σωτηρίας. Ο Ιωσήφ βιώνει τον πρωταγωνιστικό του ρόλο χωρίς ποτέ να θέλει να κυριαρχήσει στη σκηνή. Αν το σκεφτούμε, «οι ζωές μας υφαίνονται και υποστηρίζονται από απλούς ανθρώπους – συνήθως λησμονημένους –, οι οποίοι δεν εμφανίζονται στους τίτλους των εφημερίδων και των περιοδικών […]. Πόσοι πατέρες, μητέρες, παππούδες και γιαγιάδες, δάσκαλοι, δείχνουν στα μικρά παιδιά μας, με μικρές και καθημερινές πράξεις, πώς να αντιμετωπίσουν και να ξεπεράσουν μια κρίση αναπροσαρμόζοντας συνήθειες, υψώνοντας τα βλέμματα και προτρέποντας στην προσευχή. Πόσα πρόσωπα προσεύχονται, προσφέρουν και μεσολαβούν για το καλό όλων» (Αποστολική Επιστολή «Με καρδιά ενός πατέρα», 1). Έτσι, ο καθένας μπορεί να βρει στον Άγιο Ιωσήφ, τον άνθρωπο που περνά απαρατήρητος, τον άνθρωπο της καθημερινής παρουσίας, διακριτικό και αθέατο, έναν μεσολαβητή, ένα στήριγμα και οδηγό στις δύσκολες στιγμές. Μας υπενθυμίζει ότι όλοι όσοι είναι φαινομενικά κρυμμένοι ή στη «δεύτερη γραμμή» έχουν έναν απαράμιλλο πρωταγωνισμό στην ιστορία της σωτηρίας. Ο κόσμος χρειάζεται αυτούς τους άνδρες και αυτές τις γυναίκες: άνδρες και γυναίκες στη «δεύτερη γραμμή», αλλά που υποστηρίζουν την ανάπτυξη της ζωής μας, του καθενός μας, και που με την προσευχή, το παράδειγμα και τη διδασκαλία τους μας στηρίζουν στον δρόμο της ζωής.
Στο Ευαγγέλιο του Λουκά, ο Ιωσήφ εμφανίζεται ως ο φύλακας του Ιησού και της Μαρίας. Και για τον λόγο αυτό είναι και «ο Φύλακας τη Εκκλησίας. Αλλά, αν ήταν ο φύλακας του Ιησού και της Μαρίας, εργάζεται τώρα που είναι στους ουρανούς και συνεχίζει να είναι ο φύλακας, σε αυτή την περίπτωση της Εκκλησίας, διότι η Εκκλησία είναι η προέκταση του Σώματος του Χριστού μέσα στην ιστορία, και ταυτόχρονα στη μητρότητα της Εκκλησίας υποκρύπτεται η μητρότητα της Μαρίας. Σας παρακαλώ, μην το ξεχνάτε αυτό: σήμερα, ο Ιωσήφ προστατεύει την Εκκλησία, και συνεχίζοντας να προστατεύει την Εκκλησία, συνεχίζει να προστατεύει το Θείο Βρέφος και τη Μητέρα του» (ό.π., 5). Αυτή η πτυχή της επιμέλειας του Ιωσήφ είναι η μεγάλη ανταπόκριση στην αφήγηση της Γένεσης. Όταν ο Θεός ζητά από τον Κάιν να δώσει λογαριασμό για τη ζωή του Άβελ, εκείνος απαντά: «Μήπως φύλακας του αδερφού μου είμαι εγώ;» (4.9). Ο Ιωσήφ, με τη ζωή του, φαίνεται να θέλει να μας πει ότι καλούμαστε πάντα να νιώθουμε ότι είμαστε φύλακες των αδελφών μας, φύλακες εκείνου που είναι κοντά μας, εκείνου που ο Κύριος μας εμπιστεύεται μέσα από τις καταστάσεις της ζωής.
Μια κοινωνία σαν τη δική μας, που έχει οριστεί ως «ρευστή», διότι φαίνεται να μην έχει συνοχή. Θα διορθώσω όμως αυτόν τον φιλόσοφο που επινόησε αυτόν τον ορισμό και θα πω: περισσότερο από ρευστή, είναι αεριώδης, μια εντελώς αεριώδης κοινωνία. Αυτή η ρευστή, αεριώδης κοινωνία βρίσκει στην ιστορία του Ιωσήφ μια πολύ ακριβή ένδειξη της σπουδαιότητας των ανθρώπινων δεσμών. Μάλιστα, το Ευαγγέλιο αφηγείται τη γενεαλογία του Ιησού όχι μόνο για θεολογικούς λόγους, αλλά για να υπενθυμίσει στον καθένα μας ότι η ζωή μας αποτελείται από δεσμούς που προηγούνται και μας συνοδεύουν. Ο Υιός του Θεού, για να έλθει στον κόσμο, επέλεξε την οδό των σχέσεων, την οδό της ιστορίας: δεν κατέβηκε μαγικά στον κόσμο, όχι. Έκανε την ιστορική διαδρομή που κάνουμε όλοι μας.
Αγαπητοί αδελφοί και αδελφές, σκέφτομαι τους πολλούς ανθρώπους που δυσκολεύονται να βρουν ουσιαστικούς δεσμούς στη ζωή τους, και γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο αγωνίζονται, νιώθουν μόνοι, δεν έχουν τη δύναμη και το κουράγιο να προχωρήσουν. Θα ήθελα να ολοκληρώσω με μια προσευχή που θα βοηθήσει αυτούς και όλους εμάς να βρούμε στον Άγιο Ιωσήφ έναν σύμμαχο, έναν φίλο και ένα στήριγμα.
Άγιε Ιωσήφ,
εσύ που προφύλαξες τον δεσμό με τη Μαρία και τον Ιησού,
βοήθησέ μας να φροντίζουμε τις σχέσεις στη ζωή μας.
Κανείς ας μη βιώνει εκείνη την αίσθηση της εγκατάλειψης
που προέρχεται από τη μοναξιά.
Ο καθένας ας συμφιλιωθεί με την προσωπική του ιστορία,
με αυτούς που προηγήθηκαν,
και ας αναγνωρίσει, στα λάθη επίσης που έγιναν,
έναν τρόπο μέσω του οποίου η Θεία Πρόνοια έχει ανοίξει τον δρόμο της,
και το κακό δεν είχε τον τελευταίο λόγο.
Δείξε πως είσαι φίλος όσων δυσκολεύονται περισσότερο,
και όπως στήριξες τη Μαρία και τον Ιησού στις δύσκολες στιγμές,
έτσι ενίσχυσε κι εμάς στην πορεία μας. Αμήν.
————————————–
Μετάφραση: π. Λέων Κισκίνης
