ΠΑΠΑΣ ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΣ

ΓΕΝΙΚΗ ΑΚΡΟΑΣΗ

Πλατεία Αγίου Πέτρου

Τετάρτη, 19 Απριλίου 2023

Κατήχηση. Το πάθος για τον ευαγγελισμό: ο αποστολικός ζήλος του πιστού. 11. Οι μέχρι εκχύσεως του αίματος μάρτυρες

Αγαπητοί αδελφοί και αδελφές, καλημέρα! 

Αφού εξετάσαμε τη μαρτυρία του Αγίου Παύλου, ενός αληθινού «πρωταθλητή» του αποστολικού ζήλου, σήμερα το βλέμμα μας στρέφεται όχι σε μια μόνο μορφή, αλλά στη στρατιά των μαρτύρων, των ανδρών και των γυναικών κάθε ηλικίας, γλώσσας και έθνους που έδωσαν τη ζωή τους για τον Χριστό. Μετά τη γενεά των Αποστόλων, ήταν αυτοί, κατ’ εξοχήν, οι «μάρτυρες» του Ευαγγελίου. Ο πρώτος ήταν ο διάκονος Στέφανος, που λιθοβολήθηκε έξω από τα τείχη της Ιερουσαλήμ. Η λέξη «μαρτύριο» προέρχεται από την ελληνική «μαρτυρία», που σημαίνει ομολογία. Ωστόσο, η λέξη μάρτυρας χρησιμοποιήθηκε σύντομα στην Εκκλησία για να υποδείξει κάποιον που έδινε μαρτυρία-ομολογία μέχρι την έκχυση του αίματος [1].

Οι μάρτυρες, όμως, δεν πρέπει να θεωρούνται ως «ήρωες» που έδρασαν μεμονωμένα, σαν λουλούδια που ξεφυτρώνουν σε μια έρημο, αλλά ως ώριμοι και εξαίρετοι καρποί του αμπελώνα του Κυρίου, που είναι η Εκκλησία. Ειδικότερα, οι Χριστιανοί, συμμετέχοντας επιμελώς στην τέλεση της Θείας Ευχαριστίας, οδηγούνταν από το Άγιο Πνεύμα να διαμορφώσουν τη ζωή τους επί τη βάσει εκείνου του μυστηρίου της αγάπης: δηλαδή επί του γεγονότος ότι ο Κύριος Ιησούς είχε δώσει τη ζωή Του γι’ αυτούς, και επομένως κι αυτοί μπορούσαν και όφειλαν να δώσουν τη ζωή τους για Αυτόν και για τους αδελφούς. Ο ιερός Αυγουστίνος υπογραμμίζει συχνά αυτή τη δυναμική της ευγνωμοσύνης και της δωρεάν ανταπόδοσης του δώρου. Ιδού, για παράδειγμα, τι κήρυττε με την ευκαιρία της εορτής του αγίου Λαυρεντίου: «Ο άγιος Λαυρέντιος ήταν διάκονος της Εκκλησίας της Ρώμης. Εκεί ήταν διάκονος του αίματος του Χριστού και εκεί, υπέρ του ονόματος του Χριστού, έχυσε το αίμα του. Ο μακάριος απόστολος Ιωάννης εξήγησε με σαφήνεια το μυστήριο του Δείπνου του Κυρίου λέγοντας: “Όπως ο Χριστός πρόσφερε τη ζωή του για χάρη μας, έτσι οφείλουμε κι εμείς να προσφέρουμε τη ζωή μας για χάρη των αδελφών μας” (Α’Ιω 3,16). Ο Λαυρέντιος, αδελφοί, το κατάλαβε όλα αυτό. Το κατάλαβε και το έκανε πράξη. Και πραγματικά ανταπέδωσε όσα είχε λάβει σε εκείνη την τράπεζα. Αγάπησε τον Χριστό στη ζωή του, τον μιμήθηκε στον θάνατό του» (Λόγος 304, 14· PL 38, 1395-1397). Έτσι ο ιερός Αυγουστίνος εξηγούσε τον πνευματικό δυναμισμό που εμψύχωνε τους μάρτυρες.

Σήμερα, αγαπητοί αδελφοί και αδελφές, ας θυμηθούμε όλους τους μάρτυρες που συνόδευσαν τη ζωή της Εκκλησίας. Αυτοί, όπως έχω ήδη πει πολλές φορές, είναι πιο πολυάριθμοι στην εποχή μας παρά στους πρώτους αιώνες. Η Β’ Σύνοδος του Βατικανού μας υπενθυμίζει ότι «το μαρτύριο, με το οποίο ο μαθητής καθίσταται όμοιος με τον διδάσκαλό Του που ελεύθερα αποδέχεται τον θάνατο για τη σωτηρία του κόσμου, και με τον οποίο γίνεται όμοιός Του στην προσφορά του αίματος, εκτιμάται από την Εκκλησία ως έξοχο δώρο και ύψιστη απόδειξη αγάπης» (Δογμ. Διάταξη Lumen gentium, 42). Οι μάρτυρες, μιμούμενοι τον Ιησού και με τη χάρη Του, κάνουν τη βία όσων αρνούνται την αναγγελία να γίνει ύψιστη αφορμή για αγάπη, που φτάνει ως τη συγχώρεση των βασανιστών.

Μολονότι σε λίγους ζητείται το μαρτύριο, «όλοι ωστόσο οφείλουν να είναι έτοιμοι να ομολογήσουν τον Χριστό μπροστά στους ανθρώπους και να τον ακολουθήσουν στον δρόμο του σταυρού, κατά τους διωγμούς οι οποίοι δεν λείπουν ποτέ από την Εκκλησία» (ό.π., 42). Με αυτόν τον τρόπο οι μάρτυρες μας δείχνουν ότι κάθε χριστιανός καλείται στη μαρτυρία της ζωής, ακόμη κι όταν αυτή δεν φτάνει μέχρι την έγχυση του αίματος, κάνοντας τον εαυτό του δώρο στον Θεό και στους αδελφούς, κατά μίμηση του Ιησού.

Θα ήθελα να ολοκληρώσω ενθυμούμενος τη χριστιανική μαρτυρία που υπάρχει σε κάθε γωνιά του κόσμου. Σκέφτομαι, για παράδειγμα, την Υεμένη, μια χώρα εδώ και πολλά χρόνια πληγωμένη από έναν τρομερό, ξεχασμένο πόλεμο, που έχει προκαλέσει τόσους πολλούς θανάτους και που ακόμη σήμερα κάνει πολλούς ανθρώπους να υποφέρουν, ειδικά τα παιδιά. Ακριβώς σε αυτή τη χώρα υπήρξαν φωτεινές μαρτυρίες πίστεως, όπως αυτή του γυναικείου τάγματος των Αδελφών Ιεραπόστολων της Αγάπης.

Και σήμερα αυτές εξακολουθούν να είναι παρούσες στην Υεμένη, όπου προσφέρουν βοήθεια σε άρρωστους ηλικιωμένους και σε άτομα με αναπηρία. Δέχονται τους πάντες, οποιασδήποτε θρησκείας, διότι η αγάπη και η αδελφοσύνη δεν έχουν σύνορα. Τον Ιούλιο του 1998, η Aδελφή Αλέτα, η Aδελφή Ζέλια και η Aδελφή Μιχαηλία, ενώ επέστρεφαν στην κατοικία τους μετά τη Θεία Λειτουργία, δολοφονήθηκαν από έναν φανατικό. Πιο πρόσφατα, λίγο μετά την έναρξη της συνεχιζόμενης σύγκρουσης, τον Μάρτιο του 2016, η Αδελφή Ανσέλμα, η Αδελφή Μαργαρίτα, η Αδελφή Ρεγγίνα και η Αδελφή Ιουδήθ δολοφονήθηκαν μαζί με κάποιους λαϊκούς που τις βοηθούσαν στο έργο της φιλανθρωπίας μεταξύ των τελευταίων. Μεταξύ αυτών των λαϊκών που σκοτώθηκαν, εκτός από τους χριστιανούς, υπήρχαν και μουσουλμάνοι πιστοί που συνεργάζονταν με τις Αδελφές. Μας συγκινεί να βλέπουμε πώς η μαρτυρία του αίματος μπορεί να ενώσει ανθρώπους διαφορετικών θρησκειών. Δεν πρέπει ποτέ να σκοτώνει κανείς στο όνομα του Θεού, διότι για Αυτόν είμαστε όλοι αδελφοί και αδελφές. Αλλά μαζί μπορούμε να δώσουμε τη ζωή για τους άλλους.

Preghiamo dunque, perché non ci stanchiamo di dare testimonianza al Vangelo anche in tempo di tribolazione. Tutti i santi e le sante martiri siano semi di pace e di riconciliazione tra i popoli per un mondo più umano e fraterno, nell’attesa che si manifesti in pienezza il Regno dei cieli, quando Dio sarà tutto in tutti (cfr 1 Cor 15,28). Grazie.

Ας προσευχηθούμε λοιπόν, για να μην κουραζόμαστε να δίνουμε μαρτυρία για το Ευαγγέλιο ακόμη και σε περιόδους θλίψεων. Είθε όλοι οι άγιοι και οι αγίες μάρτυρες να είναι σπόροι ειρήνης και συμφιλίωσης μεταξύ των λαών για έναν πιο ανθρώπινο και αδελφικό κόσμο, αναμένοντας να φανερωθεί πλήρως η Βασιλεία των Ουρανών, όταν  ο Θεός θα βασιλέψει πλήρως πάνω σε όλα (πρβλ. Α’Κορ 15, 28 ). Ευχαριστώ.

______________________

[1] Ωριγένης, In Johannem, II, 210: «Όποιος δίνει μαρτυρία για την αλήθεια, είτε με λόγια είτε με έργα είτε εργαζόμενος με οποιονδήποτε τρόπο υπέρ αυτής, μπορεί δικαίως να αποκληθεί μάρτυρας. Αλλά το όνομα του μάρτυρα με τη στενή έννοια, η κοινότητα των αδελφών θαυμάζοντας το σθένος αυτών που αγωνίστηκαν για την αλήθεια ή την αρετή μέχρι θανάτου, έχει συνηθίσει να το επιφυλάσσει για εκείνους που μαρτύρησαν το μυστήριο της αληθινής θρησκείας με την έκχυση του αίματος».

——————–

Μετάφραση: π.Λ