ΠΑΠΑΣ ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΣ

ΓΕΝΙΚΗ ΑΚΡΟΑΣΗ

Πλατεία Αγίου Πέτρου

Τετάρτη, 29 Μαρτίου 2023

Κατήχηση. Το πάθος για τον ευαγγελισμό: ο αποστολικός ζήλος του πιστού. 9. Οι μάρτυρες: ο Άγιος Παύλος. 1

Αγαπητοί αδελφοί και αδελφές, καλημέρα! 

Στην κατηχητική πορεία που αφορά τον αποστολικό ζήλο, σήμερα αρχίζουμε να εξετάζουμε ορισμένες μορφές οι οποίες, με διαφορετικούς τρόπους και σε διαφορετικούς χρόνους, έδωσαν υποδειγματική μαρτυρία για το τι σημαίνει πάθος για το Ευαγγέλιο. Και πρώτος μάρτυρας είναι φυσικά ο Απόστολος Παύλος. Σε αυτόν θα ήθελα να αφιερώσω δύο κατηχήσεις.

Η ιστορία του Παύλου εκ της Ταρσού είναι εμβληματική σε αυτό το θέμα. Στο πρώτο κεφάλαιο της Επιστολής προς τους Γαλάτες, καθώς και στην αφήγηση των Πράξεων των Αποστόλων, μπορούμε να εντοπίσουμε ότι ο ζήλος του για το Ευαγγέλιο εμφανίζεται μετά τη μεταστροφή του και παίρνει τη θέση του προηγούμενου ζήλου του για τον Ιουδαϊσμό. Ήταν ζηλωτής του Μωσαϊκού Νόμου, του Ιουδαϊσμού, και μετά τη μεταστροφή του αυτός ο ζήλος συνεχίζεται, αλλά για να διακηρύττει, να αναγγέλλει τον Ιησού Χριστό. Ο Παύλος ήταν ερωτευμένος με τον Ιησού. Ο Σαούλ –το πρώτο όνομα του Παύλου– ήταν ήδη ζηλωτής, αλλά ο Χριστός μεταστρέφει τον ζήλο του: από τον Νόμο στο Ευαγγέλιο. Η ορμή του ήθελε πρώτα να καταστρέψει την Εκκλησία, μετά όμως να την χτίσει. Μπορούμε να αναρωτηθούμε: τι συνέβη, τι συμβαίνει από την καταστροφή στην οικοδόμηση; Τι άλλαξε στον Παύλο; Με ποια έννοια ο ζήλος του, η ορμή του για τη δόξα του Θεού μεταμορφώθηκε;

Ο άγιος Θωμάς ο Ακινάτης διδάσκει ότι το πάθος, από ηθική άποψη, δεν είναι ούτε καλό ούτε κακό: η ενάρετη χρήση του το καθιστά ηθικά καλό, η αμαρτία το καθιστά κακό. [1] Στην περίπτωση του Παύλου, αυτό που τον άλλαξε δεν είναι μια απλή ιδέα ή μια πεποίθηση: ήταν η συνάντηση με τον Αναστημένο Κύριο –μην το ξεχνάτε αυτό, εκείνο που αλλάζει μια ζωή είναι η συνάντηση με τον Κύριο– ήταν για τον Σαούλ η συνάντηση με τον Αναστημένο Κύριο που μεταμόρφωσε ολόκληρο την ύπαρξή του. Η ανθρώπινη δυναμικότητα του Παύλου, το πάθος του για τον Θεό και τη δόξα Του δεν εκμηδενίζονται, αλλά μεταμορφώνονται, «μεταστρέφονται» από το Άγιο Πνεύμα. Ο μόνος που μπορεί να αλλάξει τις καρδιές μας είναι το Άγιο Πνεύμα. Και έτσι συμβαίνει με κάθε πτυχή της ζωής του Παύλου. Όπως ακριβώς συμβαίνει στη Θεία Ευχαριστία: ο άρτος και ο οίνος δεν εξαφανίζονται, αλλά γίνονται το Σώμα και το Αίμα του Χριστού. Ο ζήλος του Παύλου παραμένει, αλλά γίνεται ζήλος του Χριστού. Αλλάζει η νοηματοδότηση, αλλά ο ζήλος είναι ο ίδιος.

Υπηρετούμε τον Κύριο με την ανθρώπινη φύση μας, με τις δυνατότητές μας και τα χαρακτηριστικά μας, όμως αυτό που αλλάζει τα πάντα δεν είναι μια ιδέα, αλλά η ίδια η ζωή, όπως λέει ο ίδιος ο Παύλος: «Όταν κάποιος ανήκει στον Χριστό είναι μια καινούρια δημιουργία. Τα παλιά πέρασαν· όλα έχουν γίνει καινούρια» (Β’Κορ 5,17). Η συνάντηση με τον Ιησού Χριστό σε αλλάζει από μέσα, σε κάνει άλλο άνθρωπο. Αν κάποιος ανήκει στον Χριστό είναι ένα νέο πλάσμα, αυτό είναι το νόημα του να είσαι ένα νέο πλάσμα. Το να γίνεις Χριστιανός δεν είναι κάποιο μακιγιάζ που αλλάζει το πρόσωπό σου, όχι! Αν εσύ είσαι Χριστιανός αλλάζει η καρδιά σου, αλλά αν είσαι Χριστιανός στην εμφάνιση, αυτό δεν «πάει»… Οι μακιγιαρισμένοι Χριστιανοί δεν «πάνε». Η αληθινή αλλαγή είναι της καρδιάς. Και αυτό συνέβη στον Παύλο.

Το πάθος για το Ευαγγέλιο δεν είναι θέμα κατανόησης ή σπουδών, που επίσης χρησιμεύουν αλλά δεν το γεννούν. Σημαίνει περισσότερο να διατρέξουμε την ίδια εμπειρία «πτώσης και ανάστασης» που έζησε ο Σαύλος/Παύλος και η οποία βρίσκεται στην αρχή της μεταμόρφωσης της αποστολικής του ορμής. Μπορείς να σπουδάσεις όλη τη θεολογία που θέλεις, μπορείς να μελετήσεις τη Βίβλο και όσα την αφορούν και να γίνεις άθεος ή κοσμικός, δεν είναι θέμα σπουδών. Στην ιστορία υπήρξαν τόσοι θεολόγοι άθεοι! Το να μελετάς χρησιμεύει, αλλά δεν γεννά τη νέα ζωή της χάριτος. Μάλιστα, όπως λέει ο άγιος Ιγνάτιος Λογιόλα: «Δεν χορταίνει ούτε ικανοποιεί την ψυχή το να ξέρεις πολλά, αλλά το να νιώθεις και να γεύεσαι τα πράγματα εσωτερικά». [2]

Έχει να κάνει με τα πράγματα που σε αλλάζουν μέσα, που σε κάνουν να μάθεις κάτι άλλο, να γεύεσαι κάτι άλλο. Ο καθένας μας ας σκεφτεί το εξής: «Είμαι κληρικός;» –«Εντάξει»–. «Προσεύχομαι;» –«Ναι»–. «Προσπαθώ να τηρήσω τις εντολές;» –«Ναι»–. «Μα πού είναι ο Ιησούς στη ζωή σου;» –«Α, όχι, εγώ κάνω αυτά που διατάζει η Εκκλησία»–. Πού είναι όμως ο Ιησούς;  Έχεις συναντήσει τον Ιησού, έχεις μιλήσει με τον Ιησού; Παίρνεις το Ευαγγέλιο, μιλάς με τον Ιησού, θυμάσαι ποιος είναι ο Ιησούς; Και αυτό είναι κάτι που συχνά μας λείπει. Όταν ο Ιησούς μπαίνει στη ζωή σου, όπως μπήκε στη ζωή του Παύλου, ο Ιησούς μπαίνει και αλλάζει τα πάντα. Πολλές φορές έχουμε ακούσει σχόλια για ανθρώπους: «Μα δες αυτόν εδώ, πόσο ήταν άθλιος και τώρα είναι καλός άντρας, καλή γυναίκα…». Ποιος τον άλλαξε; Ο Ιησούς, βρήκε τον Ιησού. Έχει αλλάξει η χριστιανική σου ζωή; «Ε όχι τόσο, λιγάκι, ναι…». Αν ο Ιησούς δεν έχει μπει στη ζωή σου, αυτή δεν έχει αλλάξει. Εσύ μπορεί να είσαι Χριστιανός μόνο εξωτερικά. Όχι, πρέπει να μπει ο Ιησούς και αυτό σε αλλάζει, και αυτό συνέβη στον Παύλο. Πρέπει να βρεις τον Ιησού, και γι’ αυτό ο Παύλος έλεγε ότι η αγάπη του Χριστού σε σπρώχνει, αυτή σε οδηγεί να πας μπροστά. Η ίδια αλλαγή συνέβη σε όλους τους Αγίους, οι οποίοι όταν βρήκαν τον Ιησού πήγαν μπροστά.

Μπορούμε να κάνουμε μια ακόμη σκέψη για την αλλαγή που συντελείται στον Παύλο, ο οποίος από διώκτης έγινε απόστολος του Χριστού. Παρατηρούμε ότι σε αυτόν συντελείται ένα είδος παραδόξου: πράγματι, εφόσον θεωρεί τον εαυτό του δίκαιο ενώπιον του Θεού, τότε νιώθει εξουσιοδοτημένος να καταδιώξει, να συλλάβει, ακόμη και να σκοτώσει, όπως στην περίπτωση του Στεφάνου. Όταν όμως, φωτισμένος από τον Αναστημένο Κύριο, ανακαλύπτει ότι υπήρξε «βλάσφημος και διώκτης» (βλ. Α’Τιμ 1,13), –έτσι λέει για τον εαυτό του: «Ήμουν προηγουμένως βλάσφημος και διώκτης και υβριστής»– τότε αρχίζει να είναι πραγματικά ικανός να αγαπά. Και αυτός είναι ο δρόμος. Αν κάποιος από εμάς λέει: «Αχ ευχαριστώ Κύριε, γιατί είμαι καλός άνθρωπος, κάνω καλά πράγματα, δεν κάνω μεγάλες αμαρτίες…», αυτός δεν είναι καλός δρόμος, αυτός είναι ένας δρόμος αυτοεπάρκειας, είναι ένας δρόμος που δεν σε δικαιώνει, σε κάνει έναν κομψό καθολικό, αλλά ένας κομψός καθολικός δεν είναι ένας άγιος καθολικός, είναι κομψός.

Ο αληθινός καθολικός, ο αληθινός Χριστιανός είναι αυτός που δέχεται τον Ιησού μέσα του, που αλλάζει την καρδιά. Αυτή είναι η ερώτηση που κάνω σε όλους σας σήμερα: Τι σημαίνει ο Ιησούς για μένα; Τον έχω αφήσει να μπει στην καρδιά μου ή τον κρατάω σε κοντινή απόσταση, αλλά ας μην έρθει τόσο μέσα; Τον αφήνω να με αλλάξει; Ή μόνο ο Ιησούς είναι μια ιδέα, μια θεολογία που συνεχίζεται… Και αυτός είναι ο ζήλος: όταν κάποιος βρίσκει τον Ιησού νιώθει τη φωτιά, και όπως ο Παύλος, πρέπει να κηρύξει τον Ιησού, πρέπει να μιλήσει για τον Ιησού, πρέπει να βοηθήσει τον κόσμο, πρέπει να κάνει καλά πράγματα. Όταν ένας βρίσκει την ιδέα του Ιησού, παραμένει ένας ιδεολόγος του Χριστιανισμού και αυτό δεν σώζει, μόνο ο Ιησούς μας σώζει, αν εσύ τον έχεις γνωρίσει και του έχεις ανοίξει την πόρτα της καρδιάς σου. Η ιδέα του Ιησού δεν σε σώζει! Είθε ο Κύριος να μας βοηθήσει να βρούμε τον Ιησού, να συναντήσουμε τον Ιησού, και είθε Αυτός ο Ιησούς από μέσα να αλλάξει τη ζωή μας και να μας βοηθήσει να βοηθήσουμε τους άλλους.

__________________________________

[1] Βλ. Quaestio “De veritate” 24, 7.

[2] Πνευματικές Ασκήσεις, Σχολιασμοί, 2, 4.

——————–

Μετάφραση: π.Λ